Sửa các quy định về chính quyền địa phương trong Hiến pháp năm 2013

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh vừa chủ trì cuộc họp triển khai nhiệm vụ sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013.

Tại cuộc họp, bà Nguyễn Thị Hạnh, Vụ trưởng Vụ Pháp luật hình sự - hành chính đã trình bày báo cáo về tình hình tiến độ triển khai nhiệm vụ sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013.

Theo đó, từ cuối tháng 2/2025, Vụ Pháp luật hình sự - hành chính đã nghiên cứu và tham mưu về quy trình sửa đổi Hiến pháp, tổng hợp các ý kiến và đề xuất liên quan đến Hiến pháp năm 1980, 1992 và 2013. Ngày 7/3/2025, Bộ Chính trị đã cho ý kiến về chủ trương sửa đổi Hiến pháp năm 2013, giao Bộ Tư pháp 7 nhiệm vụ chính.

Cụ thể, chủ trì phối hợp với các cơ quan xây dựng hồ sơ báo cáo trình Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương Đảng, soạn thảo Nghị quyết sửa đổi và xây dựng hướng dẫn rà soát các văn bản pháp luật liên quan, kết quả rà soát được tổng hợp và trình Chính phủ trước ngày 25/3/2025.

Tổng hợp ý kiến góp ý về dự thảo sửa đổi Hiến pháp, trình Chính phủ phê duyệt trước ngày 20/5/2025; tham mưu về dự thảo nghị quyết liên quan đến tổ chức lại đơn vị hành chính, hoàn thiện sơ bộ trước ngày 1/4/2025. Đồng thời, Bộ Tư pháp là đầu mối theo dõi, đôn đốc các nhiệm vụ và báo cáo kịp thời với Chính phủ.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đặng Hoàng Oanh phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp. Ảnh: HG

Phạm vi sửa đổi Hiến pháp lần này tập trung vào quy định về Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền địa phương. Đề xuất ghép Điều 9 và 10 thành một điều, sửa khoản 1 Điều 84, bỏ quy định về quyền trình dự án luật của tổ chức thành viên Mặt trận Tổ quốc.

Về chính quyền địa phương, đề xuất sửa các Điều 110 đến 115, liên quan đến đề án sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, huyện, xã.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Hạnh cho biết, Vụ Pháp luật hình sự - hành chính đã xây dựng dự thảo Kế hoạch triển khai nhiệm vụ sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013. Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật đã ban hành Công văn hướng dẫn bổ sung Chương trình lập pháp năm 2025; Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính đã ban hành Công văn hướng dẫn rà soát văn bản quy phạm pháp luật.

Phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp, Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh yêu cầu công tác triển khai các nhiệm vụ liên quan đến sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013 cần đẩy nhanh tiến độ hoàn thành, bảo đảm báo cáo lãnh đạo Bộ, trình Bộ Chính trị đúng hạn theo kế hoạch đề ra.

Cụ thể, Thứ trưởng yêu cầu Vụ Pháp luật hình sự - hành chính phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội xây dựng hồ sơ đề nghị sửa đổi Hiến pháp và dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung để trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng vào đầu tháng 4/2025. Đồng thời, nghiên cứu, xây dựng sơ thảo Nghị quyết về tổ chức lại đơn vị hành chính, hoàn thành trước ngày 1/4/2025.

Bên cạnh đó, Vụ Công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật cần tổng hợp, điều chỉnh Chương trình lập pháp năm 2025, đề xuất các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9; xây dựng văn bản đề nghị áp dụng trình tự rút gọn, hoàn thành trước ngày 18/3/2025. Cục Kiểm tra văn bản và Quản lý xử lý vi phạm hành chính cần tổng hợp kết quả rà soát văn bản pháp luật, trình Chính phủ trước ngày 25/3/2025.

Theo Điều 110 Hiến pháp năm 2013, các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được phân định như sau: Nước chia thành tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; tỉnh chia thành huyện, thị xã và thành phố thuộc tỉnh; thành phố trực thuộc Trung ương chia thành quận, huyện, thị xã và đơn vị hành chính tương đương; huyện chia thành xã, thị trấn; thị xã và thành phố thuộc tỉnh chia thành phường và xã; quận chia thành phường. Đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội thành lập.

Việc thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến nhân dân địa phương và theo trình tự, thủ tục do luật định.

Theo Điều 111, cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do luật định.

Còn theo Điều 112, chính quyền địa phương tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương; quyết định các vấn đề của địa phương do luật định; chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan Nhà nước cấp trên.

Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở Trung ương và địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương.

Trong trường hợp cần thiết, chính quyền địa phương được giao thực hiện một số nhiệm vụ của cơ quan nhà nước cấp trên với các điều kiện bảo đảm thực hiện nhiệm vụ đó...