Kỳ cuối: Thực sự đi vào cuộc sống để phụng sự nhân dân tốt hơn

Tổ chức bộ máy cấp phường tinh gọn

Báo cáo về thực hiện Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội và Nghị định số 32/2021/NĐ-CP của Thường trực Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố Hà Nội cho thấy, việc sắp xếp tổ chức bộ máy và công tác cán bộ tại các phường đã đảm bảo phù hợp với vị trí việc làm, năng lực chuyên môn. Công tác sắp xếp, bố trí công việc và giải quyết các chế độ chính sách đối với các Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND phường sau sắp xếp, kiện toàn được thực hiện đúng quy định.

Việc vận hành mô hình chính quyền đô thị cơ bản diễn ra thuận lợi, hiệu quả, mang lại sự hài lòng cho người dân khi tới làm thủ tục hành chính thông qua việc ủy quyền chứng thực. Cơ chế giám sát việc thực hiện quyền làm chủ của nhân dân đã được Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội, đoàn thể xã hội của phường thực hiện tốt thông qua nhiều hình thức, nhiều kênh.

Kỳ họp thứ 7 HĐND thành phố Hà Nội.

Hoạt động của HĐND các cấp tiếp tục có nhiều đổi mới, rõ nét nhất là trong việc quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội, ngân sách, quy hoạch ngành, lĩnh vực của địa phương. Bên cạnh đó, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn, giải trình của Thường trực HĐND có nhiều đổi mới.

Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND Thành phố ứng cử tại các quận, thị xã cũng tổ chức nhiều cuộc giám sát chuyên đề đối với chính quyền cơ sở; Tổ đại biểu HĐND tại các các quận, thị xã Sơn Tây và các phường đã tăng cường tiếp xúc với nhân dân, để đại diện cho người dân, lắng nghe mọi ý kiến, tâm tư nguyện vọng của nhân dân... Như vậy, mặc dù không tổ chức HĐND phường, nhưng những vấn đề dân sinh bức xúc của cử tri, kiến nghị phản ánh của cử tri đã được đại biểu HĐND quận, thị xã tiếp nhận và đôn đốc trả lời, giải quyết.

Ban Kinh tế - Xã hội HĐND quận Thanh Xuân giám sát việc thực hiện các quy định pháp luật về bảo hiểm xã hội trên địa bàn quận.

Đánh giá của Thường trực HĐND Thành phố cũng trùng với nhận định của ông Nguyễn Chí Đoàn, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội. Theo ông Đoàn, nhìn chung, việc thí điểm chính quyền đô thị bước đầu đạt kết quả tốt. Việc triển khai được thực hiện đồng bộ, đúng quy định của pháp luật và hướng dẫn của Trung ương.

Tổ chức bộ máy cấp phường tinh gọn nhưng vẫn đảm bảo hiệu lực, hiệu quả; việc không tổ chức HĐND phường và xác định Ủy ban nhân dân (UBND) phường là chính quyền địa phương ở phường, là cơ quan hành chính thuộc UBND quận đã theo đúng tinh thần Nghị quyết 39-NQ/TW năm 2015 của Bộ Chính trị, Nghị quyết 18 của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 6 năm 2017.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Chí Đoàn trao đổi với phóng viên.

“Bộ máy chính quyền tại các phường đã tích cực chủ động điều hành, quyết định nhanh những vấn đề cấp bách tại địa phương trên cơ sở quy định của pháp luật, xác định rõ người, rõ việc, nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhưng vẫn đảm bảo quyền dân chủ, quyền làm chủ của nhân dân.

Đặc biệt, qua việc chống dịch Covid-19 đã chứng tỏ sự linh hoạt, hiệu quả của bộ máy thí điểm. Với tổ chức bộ máy đó, việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước, kinh tế - xã hội của quận, thị xã và các phường đều đảm bảo được kế hoạch đặt ra.

Điều cốt lõi là vai trò lãnh đạo của Đảng ủy phường, vai trò trách nhiệm và mối quan hệ của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc cũng như các đoàn thể chính trị xã hội phường với UBND phường được đảm bảo. Đảng ủy phường vẫn lãnh đạo trực tiếp với UBND phường theo đúng quy chế hoạt động của Đảng ủy và chỉ đạo của cấp ủy quận và thị xã; hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể được đảm bảo, sự phối kết hợp chặt chẽ, hiệu quả”, ông Đoàn nói.

Cũng theo Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội, phương thức hoạt động của UBND do được tinh gọn, có quy chế làm việc mẫu nên thay đổi theo hướng tích cực, góp phần đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, hiệu quả quản lý của bộ máy được nâng cao. Việc thay đổi phương thức hoạt động từ chế độ tập thể sang thủ trưởng đã tạo điều kiện để Chủ tịch UBND phường chủ động hơn trong điều hành công việc, nhằm phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.

Quận ủy, UBND quận Bắc Từ Liêm tổ chức đối thoại giữa người đứng đầu với nhân dân.

Quyền dân chủ, giám sát của nhân dân được đảm bảo bằng tăng cường hơn các hình thức giám sát trực tiếp của của nhân dân, hoặc giám sát gián tiếp thông qua hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội, qua các hội nghị đối thoại, lấy ý kiến...

Tăng thêm công chức cho các phường có đông dân

Bên cạnh những kết quả đó, việc thí điểm mô hình chính quyền đô thị tại Hà Nội cũng còn một số khó khăn. Đó là định biên 15 công chức/phường với những phường có đông dân như các phường Hoàng Liệt, Đại Kim, Yên Hòa... còn ít. Những khó khăn này, theo ông Nguyễn Chí Đoàn, không chỉ thành phố Hà Nội mà thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng cũng gặp phải và Bộ Nội vụ đang xây dựng nghị định về vấn đề này, trong đó có đề nghị tăng thêm công chức cho các phường có đông dân.

Ông Nguyễn Đình Khuyến, Phó Bí thư Quận ủy, Chủ tịch UBND quận Tây Hồ cho biết, trước đây, mỗi phường bình quân có 21-23 cán bộ, công chức, còn hiện giờ theo định biên là 15 người, về cơ bản bằng mức bình quân công chức cấp xã, mà chưa có cơ chế chính sách đặc thù đối với các phường có quy mô dân số lớn.

“Tuy Chủ tịch UBND quận được giao thẩm quyền chủ động, có thể cân nhắc bố trí phường này 14 công chức, phường kia 16 người, tùy theo đặc thù, nhưng tại quận Tây Hồ, có những phường như phường Bưởi, Phú Thượng, Xuân La đều khoảng 29.000 - 30.000 dân, công việc quá tải, vẫn chỉ có 15 biên chế, nhưng các phường đều là phường loại 1, nên có muốn “co kéo” cũng khó”, ông Khuyến cho biết.

Bộ phận một cửa quận Hoàng Mai khang trang, hiện đại, thuận tiện cho công dân đến giao dịch.

Đáng quan tâm, trên địa bàn Hà Nội hiện có đến 41 phường có quy mô dân số hơn 30.000 người (theo tiêu chuẩn là 15.000 người/phường), một số phường có quy mô dân số rất lớn như phường Hoàng Liệt (quận Hoàng Mai) là hơn 82.000 người, phường Đại Kim (quận Hoàng Mai) là hơn 54.000 người, phường Trung Hòa (quận Cầu Giấy) là hơn 54.700 người...

Ông Nguyễn Công Hiệp, Trưởng phòng Nội vụ quận Hoàng Mai cho biết, từ thực tiễn thực hiện thí điểm, quận Hoàng Mai mong muốn khi giao, phân bổ chỉ tiêu biên chế hành chính sự nghiệp hàng năm, bên cạnh việc giao số lượng biên chế theo vị trí việc làm, Thành phố cần quan tâm, tính toán đến các yếu tố thực tiễn của từng địa phương như dân số, tốc độ đô thị hóa; khối lượng công việc... để có cơ sở phân bổ, giao chỉ tiêu phù hợp với từng địa phương.

Nghị quyết 97/2019/QH14 đã thật sự đi vào cuộc sống

Thực hiện theo cơ chế quản lý mới, UBND phường là một đơn vị dự toán, trực thuộc UBND quận. Bà Vũ Thị Thủy, Chủ tịch UBND phường Nghĩa Tân cho hay, theo cơ chế quản lý mới này, khi phát sinh các nhiệm vụ đột xuất phải xử lý ngay những vấn đề như về trật tự đô thị, giải tỏa vi phạm... không có trong dự toán, phải báo cáo UBND quận để xin ý kiến HĐND quận quyết định. Do đó, thiếu đi tính chủ động, kịp thời.

Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội tiếp xúc cử tri trước Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Hoàng Phúc

Theo mô hình thí điểm, công chức phường thuộc biên chế công chức quận, thị xã, nhưng theo quy định của Luật Cán bộ, công chức, điều kiện, tiêu chuẩn của công chức cấp quận khác với cấp phường, nên công chức phường muốn chuyển thành công chức quận vẫn phải qua một số khâu xét duyệt để đảm bảo tiêu chuẩn, đáp ứng yêu cầu vị trí việc làm.

Bên cạnh đó, các chức danh Bí thư Đảng ủy, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ, Chủ tịch Hội Cựu chiến bình, Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường vẫn đang là cán bộ cấp xã. Điều này dẫn đến vừa thiếu đồng bộ, thống nhất trong quản lý, vừa khiến cán bộ khối Đảng, đoàn thể các phường khá “tâm tư”.

Vấn đề này, ông Nguyễn Chí Đoàn cho biết, đã được đề xuất trong sửa Luật Thủ đô, trình Quốc hội cho phép Hà Nội được thực hiện thống nhất một chế độ công chức, công vụ, từ cấp xã đến Thành phố...

“Sau gần 2 năm thực hiện, thực tiễn cho thấy, Nghị quyết 97/2019/QH14 của Quốc hội đã thật sự gỡ vướng cho Hà Nội, đã tạo cho Hà Nội sự thông thoáng rất cơ bản trong tổ chức chính quyền cấp phường, và cũng tạo ra sự năng động trong điều hành của HĐND, UBND quận trực tiếp đến UBND phường nhanh hơn, hiệu lực hơn, phát huy trách nhiệm của đội ngũ cán bộ hơn. Quan trọng nhất là nâng cao được hiệu lực, hiệu quả và tính linh hoạt chủ động trong quản lý của UBND phường, quận”, ông Nguyễn Chí Đoàn nhấn mạnh.

Nghị quyết 97/2019/QH14 được Quốc hội ban hành nhằm sắp xếp lại tổ chức bộ máy, phân định rõ nhiệm vụ, quyền hạn, đẩy mạnh phân quyền, phân cấp; nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền phù hợp với đặc điểm đô thị của Thủ đô. Quá trình thực hiện đã chứng minh, các chính sách của Nghị quyết 97/2019/QH14 đã thật sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả, đang tạo nên đổi mới thiết thực, có tác động lớn đến công tác quản lý, điều hành của chính quyền Thành phố, góp phần phục vụ Nhân dân ngày một tốt hơn.