-->

Có nên bãi bỏ hình phạt tử hình?

Duy trì hay xóa bỏ hình phạt tử hình trong Bộ luật Hình sự là vấn đề gây nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, xu hướng chung là hạn chế và tiến tới xóa bỏ hình phạt tử hình. PV báo Lao động Thủ đô trao đổi với PGS. TS Nguyễn Ngọc Chí, Giám đốc Trung tâm LERES Đại học Quốc gia Hà Nội, xung quanh vấn đề nêu trên.
Đề xuất bỏ án tử hình với 7 tội danh

Đã có rất nhiều nghiên cứu về hình phạt tử hình, mà cụ thể là nghiên cứu về sự tồn tại của hình phạt tử hình trong hệ thống hình phạt. Theo PGS TS. Nguyễn Ngọc Chí, về cơ bản có hai quan điểm: Quan điểm xóa bỏ hình phạt tử hình vì cho rằng việc duy trì hình phạt tử hình là không nhân đạo, là vi phạm nhân quyền, tước bỏ quyền thiêng liêng nhất của con người là quyền được sống cho dù với bất kỳ lý do nào; duy trì hình phạt tử hình sẽ không còn điều kiện giáo dục, cải tạo người phạm tội, do đó mục đích của hình phạt không đạt được...

Hình phạt tử hình không những là biện pháp quá hà khắc đối với người phạm tội mà còn gây tổn thương đến người thân của họ, nhất là đối với người chưa thành niên và cuối cùng hình phạt tử hình không những không làm giảm tình hình tội phạm (phòng ngừa chung) mà còn là mầm mống của sự chống đối và bất ổn xã hội.

Có nên bãi bỏ hình phạt tử hình?
TAND TP Hải Phòng xét xử vụ buôn bán ma túy với một bị cáo lĩnh án tử hình

Còn những ý kiến duy trì hình phạt tử hình lập luận rằng, không phải duy trì hình phạt tử hình là không nhân đạo mà tính nhân đạo thể hiện ở việc trừng trị người phạm tội (số ít) để bảo vệ tính mạng và những lợi ích của số đông (tất cả mọi người) trong xã hội và tính nhân đạo còn thể hiện ở việc thi hành hình phạt tử hình làm sao cho “tử tội” được “ra đi” nhẹ nhàng nhất, cũng như không mang tính khủng bố tinh thần đối với người khác. Ngoài ra, những người ủng hộ quan điểm này còn đưa ra những lý do: Không duy trì hình phạt tử hình sẽ không ngăn chặn được những tội phạm đặc biệt nghiêm trọng xâm hại đến lợi ích chung của xã hội, những quyền tự nhiên, cơ bản, thiết thân của con người như quyền sống, quyền an toàn thân thể… và vì vậy mục đích phòng ngừa chung đối với tội phạm đạt hiệu quả cao…

Lập luận của hai quan điểm trên đã, đang và sẽ là những cuộc tranh luận trái chiều. Bản chất cho vấn đề cốt lõi nêu trên là ở việc nhân dân đã muốn bỏ hình phạt tử hình hay chưa. Về nguyên tắc, nhân dân quyết định mọi vấn đề của đất nước thông qua hình thức dân chủ trực tiếp hoặc dân chủ gián tiếp bằng đại diện của mình tại các cơ quan quyền lực là Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp.

Duy trì hay xóa bỏ hình phạt tử hình là vấn đề quan trọng nên thường được thực hiện bởi hình thức dân chủ trực tiếp - trưng cầu ý dân. Trước khi qui định xỏa bỏ hình phạt tử hình các quốc gia trong khối EU đã đưa vấn đề này ra trưng cầu ý dân và đa số đồng ý. Hiện nay một trong những điều kiện (bắt buộc) để gia nhập EU của quốc gia mới phải chấp thuận việc bãi bỏ hình phạt tử hình trong hệ thống hình phạt của quốc gia mình và họ cũng phải trưng cầu ý dân về sự tồn tại của hình phạt tử hình.

Cũng theo xu hướng này, các thiết chế tư pháp quốc tế trừng trị tội phạm quốc tế lập ra những năm gần đây đều không qui định hình phạt tử hình. Qui chế Rome 1988 về Tòa án hình sự quốc tế được thành lập để xét xử đối với những tội phạm đặc biệt nghiên trọng nhất xâm phạm lợi ích chung của nhân loại là tội diệt chủng, tội chống nhân loại, tội chiến tranh và tội xâm lược nhưng cũng không qui định hình phạt tử hình để áp dụng đối với người phạm tội. Như vậy, việc bỏ hay duy trì hình phạt tử hình hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí của người dân trên cơ sở nhận thức và mong muốn của họ.

Theo PGS TS. Nguyễn Ngọc Chí, việc duy trì hình phạt tử hình trong giai đoạn hiện nay là cần thiết, tuy nhiên cần thu gọn phạm vi áp dụng loại hình phạt này.

Cũng theo PGS TS. Nguyễn Ngọc Chí, việc duy trì hình phạt tử hình trong giai đoạn hiện nay là cần thiết, tuy nhiên cần thu gọn phạm vi áp dụng loại hình phạt này. Việc thu gọn hình phạt tử hình xét ở cấp độ áp dụng pháp luật: Do hình phạt tử hình là loại hình phạt đặc biệt áp dụng cho những đối tượng đặc biệt trong những trường hợp đặc biệt, cần thiết và nó đang trong quá trình tiến tới được Bộ luật Hình sự xóa bỏ nên khi áp dụng cần có sự cân nhắc thận trọng trong cơ chế chặt chẽ, có nhiều tầng nấc.

Trước hết cần có những hướng dẫn để tòa án chỉ áp dụng hình phạt này như là biện pháp cuối cùng sau khi đã có đánh giá chính xác cụ thể mọi tình tiết vụ án. Mọi trường hợp áp dụng hình phạt tử hình cần qua các thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm để xem xét tính hợp pháp, hợp lý và nhất là sự cần thiết khi áp dụng hình phạt này.

Hoàng Duy

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên

Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8% trở lên

Ngân hàng thế giới (WB) nâng mức dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt mức 6,8% trong năm 2025 và ổn định ở mức 6,5% trong năm 2026. Dự báo của WB hiện khá chênh lệch so với mục tiêu tăng trưởng kinh tế Việt Nam đặt ra là 8%. Chuyên gia kinh tế trưởng của WB cho rằng, mục tiêu này hoàn toàn có thể đạt được nhưng phải có các điều kiện thực hiện.
Người dân phản ánh bất cập về hạ tầng giao thông qua kênh nào?

Người dân phản ánh bất cập về hạ tầng giao thông qua kênh nào?

Ban Duy tu các công trình hạ tầng giao thông (Sở Xây dựng Hà Nội) vừa công bố số điện thoại đường dây nóng và trang Zalo OA để tiếp nhận thông tin của người dân liên quan đến hạ tầng giao thông, đèn tín hiệu giao thông trên địa bàn Thành phố.
AIG nỗ lực nâng cao vị thế ngành nguyên liệu thực phẩm Việt Nam trên toàn cầu

AIG nỗ lực nâng cao vị thế ngành nguyên liệu thực phẩm Việt Nam trên toàn cầu

Từ ngày 11-14/3, Tập đoàn Nguyên liệu Á Châu (AIG) đã tham gia Foodex Japan 2025, tiếp tục mở rộng chuỗi cung ứng nguyên liệu và giải pháp toàn diện cho ngành thực phẩm và khoa học đời sống từ Việt Nam ra toàn cầu.
Liverpool vs Newcastle, chung kết Cúp Liên đoàn Anh: Liệu có bảo vệ được ngôi vương

Liverpool vs Newcastle, chung kết Cúp Liên đoàn Anh: Liệu có bảo vệ được ngôi vương

Trận đấu giữa Liverpool vs Newcastle sẽ diễn ra vào lúc 23h30 ngày 16/3 ở chung kết Cúp Liên đoàn Anh 2024/25.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 15/3: Sáng sớm có mưa nhỏ, sương mù

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 15/3: Sáng sớm có mưa nhỏ, sương mù

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thuỷ văn quốc gia, ngày 15/3, khu vực Hà Nội nhiều mây, đêm và sáng sớm có mưa nhỏ, mưa phùn và sương mù, gió nhẹ.
Bàn giao 85 Công đoàn cơ sở về Công đoàn UBND tỉnh Nghệ An

Bàn giao 85 Công đoàn cơ sở về Công đoàn UBND tỉnh Nghệ An

Chiều 14/3, Công đoàn Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh Nghệ An tổ chức Hội nghị bàn giao, tiếp nhận công đoàn cơ sở.
Việt Nam - Hoa Kỳ ký kết nhiều thoả thuận hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại

Việt Nam - Hoa Kỳ ký kết nhiều thoả thuận hợp tác trong lĩnh vực kinh tế, thương mại

Ngày 13/3 (theo giờ địa phương), trong khuôn khổ chuyến công tác tại Hoa Kỳ làm việc với Cơ quan Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), Bộ Năng lượng (DOE) và các cơ quan liên quan, Đặc phái viên của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã chứng kiến lễ ký kết và công bố các thỏa thuận hợp tác, hợp đồng kinh tế - thương mại giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Hoa Kỳ.

Tin khác

Công an điều tra vụ bé gái 13 tuổi bị đe dọa quay clip "nóng" để lấy tiền trả nợ

Công an điều tra vụ bé gái 13 tuổi bị đe dọa quay clip "nóng" để lấy tiền trả nợ

Mới đây, Công an thành phố Hà Nội tiếp nhận tin trình báo của gia đình 1 nạn nhân 13 tuổi bị các đối tượng đe dọa khi vay tiền bằng clip khiêu dâm.
Một phụ nữ ở Hà Nội mất 5 tỷ đồng khi làm cộng tác viên online

Một phụ nữ ở Hà Nội mất 5 tỷ đồng khi làm cộng tác viên online

Công an Hà Nội cho biết, mới đây, một người phụ nữ ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội đã bị lừa gần 5 tỷ đồng khi làm cộng tác viên online.
Xử phạt trường hợp đăng tải bài viết sai sự thật về Nghị định số 168 để tăng tương tác bán ô tô

Xử phạt trường hợp đăng tải bài viết sai sự thật về Nghị định số 168 để tăng tương tác bán ô tô

Ngày 11/3, Công an thành phố Hà Nội thông tin, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an thành phố Hà Nội đã ra quyết định xử phạt một trường hợp về hành vi đăng tải thông tin sai sự thật về Nghị định số 168/2024/NĐ-CP của Chính phủ trên mạng xã hội.
Nghiêm trị hành vi đưa thông tin sai sự thật trên không gian mạng

Nghiêm trị hành vi đưa thông tin sai sự thật trên không gian mạng

Việc tung tin đồn thất thiệt gây hoang mang dư luận xã hội là hành vi vi phạm pháp luật. Theo đó, tùy thuộc vào nội dung, mức độ, động cơ của hành vi và hậu quả của việc tung tin thất thiệt, các đối tượng sẽ bị nghiêm trị trước pháp luật.
Công an đang "hỏi thăm" người đàn ông ngồi trên nắp capo ô tô chạy vù vù trên Đại lộ Thăng Long

Công an đang "hỏi thăm" người đàn ông ngồi trên nắp capo ô tô chạy vù vù trên Đại lộ Thăng Long

Liên quan đến clip người đàn ông mặc trang phục xe ôm công nghệ, ngồi trên nắp capo xe ô tô đang di chuyển trên Đại lộ Thăng Long, chiều 8/3, Phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội cho biết, lực lượng chức năng đã nhanh chóng làm rõ những người liên quan và mời đến làm việc.
Triệt phá đường dây vận chuyển, mua bán trái phép hơn 30kg ma túy từ Campuchia về TP.HCM

Triệt phá đường dây vận chuyển, mua bán trái phép hơn 30kg ma túy từ Campuchia về TP.HCM

Ngày 8/3, đại diện Công an Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) cho biết, Công an Thành phố vừa triệt phá đường dây vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy từ Campuchia về TP.HCM với hơn 30 kg ma túy các loại.
Bắt giữ cặp đôi gây ra loạt vụ trộm cắp xe máy trên địa bàn Hà Nội

Bắt giữ cặp đôi gây ra loạt vụ trộm cắp xe máy trên địa bàn Hà Nội

Mới đây, Công an phường Hàng Bột, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự đã bắt giữ 2 đối tượng gây ra hàng loạt vụ trộm cắp và tiêu thụ xe trộm cắp trên địa bàn Thành phố.
Xử lý công ty đăng thông tin sai sự thật về kỳ thi đánh giá năng lực vào Trường Công an nhân dân

Xử lý công ty đăng thông tin sai sự thật về kỳ thi đánh giá năng lực vào Trường Công an nhân dân

Phòng An ninh Chính trị nội bộ Công an thành phố Hà Nội vừa ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 15 triệu đồng đối với Công ty TNHH giáo dục Thái Hòa CEP (do anh H.M.T làm Giám đốc) về hành vi đăng tải thông tin sai sự thật về kỳ thi Đánh giá năng lực vào trường Công an dân nhân dân.
Hà Nội: Phát hiện, xử lý xe chở quá tải trên 150%

Hà Nội: Phát hiện, xử lý xe chở quá tải trên 150%

Mới đây, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý một xe tải chở quá tải trên 150% trên địa bàn quận Nam Từ Liêm (Hà Nội).
Triệt phá băng nhóm có người nước ngoài tham gia bắt giữ người trái pháp luật tại TP.HCM

Triệt phá băng nhóm có người nước ngoài tham gia bắt giữ người trái pháp luật tại TP.HCM

Công an Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) vừa triệt phá đường dây bắt giữ người trái pháp luật, cưỡng đoạt tài sản, trong đó có đối tượng là người nước ngoài tham gia.
Xem thêm
Phiên bản di động