Tái hiện lễ dâng trà bái sư, lễ Tiên Thánh tại Nhân Mỹ học đường

Chính thức thành lập từ năm 2005 bởi Đốc giáo – Tiến sĩ Lê Trung Kiên (hiệu cư sĩ Yên Sơn, Phó Chánh văn phòng Ban Tôn giáo Chính phủ), đến nay Nhân Mỹ học đường đã đi một chặng đường dài 20 năm trên con đường xiển dương các giá trị văn hóa truyền thống. Đây là nơi khởi xướng giảng dạy Hán Nôm và thư pháp miễn phí ngoài giờ hành chính cho tất cả những người có nhu cầu học. Học viên tìm tới đây thuộc nhiều tầng lớp, nhiều độ tuổi nhưng đều có niềm đam mê chung là say mê cổ học và yêu mến những giá trị truyền thống.

Tiến sĩ Lê Trung Kiên - Đốc giáo Nhân Mỹ học đường (ngồi giữa, cầm quạt) cùng ban Thường trực Hội đồng điều hành Nhân Mỹ học đường và các học viên.

Trên con đường dài ấy, Nhân Mỹ học đường luôn cố gắng truyền tải, phát huy và thực hành các giá trị văn hóa truyền thống, thể hiện tình yêu với văn hóa dân tộc cũng như đóng góp vào việc bảo tồn, gìn giữ các di sản Hán Nôm nói riêng và vốn văn hóa truyền thống của cha ông nói chung.

Làm sống lại văn hóa qua những nghi lễ

Cứ đến mùa xuân, Nhân Mỹ học đường lại khai giảng một khóa học mới, tiếp nối mạch nguồn tri thức và văn hóa truyền thống. Có lẽ người đương thời đã quen với việc năm học mới thường khai giảng vào tháng 9. Nhưng trong cổ học, việc học gắn liền với hai mùa: Mùa thu - mùa khoa cử và mùa xuân - mùa khai học.

Mùa xuân năm nay đánh dấu kỷ niệm 20 năm Nhân Mỹ học đường được khởi xướng. Trong bầu không khí hân hoan ấy, tại không gian Thiên Trúc Cổ tự (chùa Mễ Trì Thượng, Nam Từ Liêm, Hà Nội) lễ Khai giảng năm học 2025 của Nhân Mỹ học đường chính thức diễn ra. Với đầy đủ nghi thức truyền thống, buổi lễ không chỉ thể hiện tinh thần tôn sư trọng đạo mà còn khơi dậy khát vọng học tập, lòng thành kính đối với con chữ và sự tri ân đối với những bậc tiền nhân đã gìn giữ, trao truyền tri thức qua bao thế hệ.

Buổi lễ bắt đầu bằng nghi lễ rước và tế các bậc Tiên Thánh, Tiên Nho được tôn thờ của Nho học, đứng đầu là Đức Khổng Tử. Tư tưởng “Giáo học tương trưởng” của Khổng Tử cũng chính là triết lý đào tạo mà Nhân Mỹ Học Đường luôn gìn giữ và phát huy, tức là người dạy và người học cùng bổ khuyết và trau dồi tri thức, phẩm hạnh lẫn nhau.

Nghi lễ rước các bậc Tiên Thánh, Tiên Nho tại buổi khai giảng của Nhân Mỹ học đường.

Nghi thức này nhằm bày tỏ sự tôn kính với các bậc tiền nhân.

Hội đồng Điều hành và chúng môn sinh cùng nhau trang nghiêm, kính cẩn thực hành các nghi lễ mà cha ông ta đã từng thực hành trong hàng nghìn năm, qua đó, không chỉ nét đẹp văn hóa được khôi phục, mà tri thức cũng được trao truyền một cách tự nhiên qua từng cử chỉ, nghi lễ, tác phong và đạo lý ứng xử.

Các môn sinh đại diện cho khóa mới dâng trà cho các vị giảng sư và giảng viên.

Điểm nhấn của buổi lễ là nghi thức dâng trà bái sư – một phong tục đẹp trong nền cổ học và truyền thống dân tộc, nay đã mai một ít nhiều. Nhân Mỹ Học Đường đã tái hiện trọn vẹn nghi thức này, để các tân môn sinh được tận tay dâng chén trà thơm lên các giảng sư, giảng viên và quan khách. Hành động ấy không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với bậc thầy mà còn là biểu tượng của tinh thần “khiêm hạ cầu đạo” - tôn trọng tri thức, tôn vinh đạo học, và hun đúc ý chí tu dưỡng trên con đường học vấn.

Xiển dương những giá trị truyền thống từ mái trường

Chia sẻ về tinh thần của Nhân Mỹ học đường, Đốc giáo Nhân Mỹ học đường, Tiến sĩ Lê Trung Kiên chia sẻ: “Cổ nhân có câu: “Thư sơn hữu lộ, cần vi kính; học hải vô nhai, khổ tác chu” (tạm dịch: trong núi sách có đường, cần cù sẽ tìm thấy; biển học vô bờ, khổ luyện sẽ là con thuyền đưa người học đến bến thành công) để khuyên răn hậu thế về sự mênh mông của đạo học. Câu nói ấy nhắc nhở chúng ta rằng, những gì ta biết chỉ là hạt cát nhỏ bé trong kho tàng trí tuệ rộng lớn như núi cao, biển rộng.

Trên con đường học ấy sẽ có rất nhiều khó khăn, vất vả, nhưng: “Cuộc đi nghìn dặm bắt đầu từ dưới gót chân”. Không sợ rằng khó, không sợ thời gian lâu dài, chỉ sợ không bắt đầu và quyết tâm thực học. Đó là tinh thần của Nhân Mỹ học đường; chúng tôi luôn sẵn sàng, hằng tâm, hằng lực để chuyển tải tất cả sở học của mình, chỉ mong học viên luôn sẵn sàng tinh thần cầu thị, không ngừng tiến bước, vượt qua những khó khăn trong quá trình học tập để đạt được thành tựu trên con đường cầu học.”

Tiến sĩ Lê Trung Kiên chia sẻ tại lễ khai giảng khóa mới của Nhân Mỹ học đường.

Suốt hai mươi năm qua, Nhân Mỹ học đường đã hằng tâm niệm và thực hành tinh thần ấy, mà theo đánh giá của Giảng sư Xuân Như Vũ Thanh Tùng (Chủ tịch Hội đồng điều hành của Nhân Mỹ học đường) là: “Chúng tôi tin rằng chúng tôi đã đi đúng đường. Ước mong của chúng tôi vẫn luôn là đưa người học quay về với những giá trị văn hóa truyền thống trên cơ sở song hành tiếp thu, học tập kiến thức Hán Nôm, thư pháp với thực hành các nghi lễ truyền thống.

Trên hành trình ấy có không ít thử thách. Có những khóa khi mới mở thu hút 200 – 300 môn sinh đăng ký theo học, nhưng tới khi tốt nghiệp, mãn khóa, chỉ còn được 20, 30 người kiên trì tới cùng. Điều đó minh chứng cho sự gian nan của đạo học, nhưng cũng chính là sự khẳng định, là thành tựu của những ai đã kiên tâm theo đuổi tri thức đến cùng, những thành tựu ấy quý giá đến nhường nào.

Những gì Nhân Mỹ Học Đường đã và đang làm không chỉ dừng lại ở từng khóa học, mà còn là sự lan tỏa mạnh mẽ những giá trị văn hóa, mang lại lợi ích thiết thực cho bản thân người học, cho gia đình và cho xã hội.

Nhân Mỹ học đường sẽ luôn là mái nhà cho những người yêu mến, muốn tìm hiểu những giá trị của ông cha ta tụ hội. Chúng tôi đặt niềm tin nơi những môn sinh của Nhân Mỹ học đường sẽ là người giơ cao ngọn đuốc, ngọn cờ của những giá trị văn hóa, là niềm tin về những giá trị không bao giờ mai một, không bao giờ bị lãng quên.”

Sau gần hai thập kỷ hoạt động, Nhân Mỹ Học Đường đã khẳng định vị thế là một trung tâm đào tạo Hán Nôm và thư pháp ngoài công lập uy tín tại khu vực phía Bắc. Bên cạnh công tác giảng dạy, học đường còn tích cực phối hợp tổ chức nhiều sự kiện văn hóa tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám, các trường đại học cùng nhiều cơ quan, đơn vị khác. Đặc biệt, Nhân Mỹ Học Đường đóng vai trò quan trọng trong việc phối hợp cùng Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức Hội Chữ Xuân dịp Tết Nguyên Đán, góp phần gìn giữ và phát huy truyền thống xin chữ - cho chữ đầu năm.

Hai mươi năm là một quãng thời gian đủ dài để khẳng định một sứ mệnh, nhưng với Nhân Mỹ Học Đường, có lẽ đó mới chỉ là khởi đầu cho hành trình bất tận tiếp tục gìn giữ và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống. Tin rằng, bằng tâm huyết, sự kiên trì và tinh thần "học nhi bất yếm" (học không biết chán), Nhân Mỹ Học Đường sẽ tiếp tục là nơi quy tụ những tâm hồn yêu mến tri thức, là nhịp cầu nối liền quá khứ với hiện tại, để những tinh hoa văn hóa của cha ông không chỉ được bảo tồn mà còn được thực hành sống động trong đời sống hôm nay.