--> -->

Người “giữ lửa”cho đồ chơi Trung thu truyền thống

Mỗi dịp Trung thu, nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến, người thôn Hậu Ái, xã Vân Canh, Hoài Đức, Hà Nội lại tất bật vừa làm vừa dậy con cháu làm đồ chơi trung thu truyền thống. Gia đình nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến là gia đình hiếm hoi đến nay vẫn giữ nghề làm đồ chơi Trung thu truyền thống ở Thủ đô.
Những người giữ nét đẹp đồ chơi Trung thu truyền thống Trung thu ở Hà Nội: Tìm trăng trên phố Gìn giữ những nét đẹp của Trung thu xưa

Nhiều năm về trước, cứ mỗi dịp gần đến Tết Trung thu, người người, nhà nhà tại làng Hậu Ái, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, Hà Nội lại tất bật sản xuất đèn lồng phục vụ khách hàng, xe vào tấp nập lấy đèn ông sao, đèn cá chép và các đồ chơi truyền thống để giao đi khắp nơi.

Nhắc đến làng Hậu Ái là những người dân Hà Nội gốc và Hà Tây cũ đều biết đến nơi đây như cái nôi sản xuất đèn lồng của xứ Kinh Kỳ xưa.

Tuy nhiên, ngày nay, khoa học công nghệ phát triển, đồ chơi công nghiệp gắn tiếng nhạc, màu sắc bắt mắt nhiều nên làng nghề truyền thống Hậu Ái ngày càng mai một. Hiện, chỉ còn duy nhất nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến vẫn đang ngày đêm lặng lẽ, miệt mài với nghề, nhất là mỗi dịp Trung thu.

Người “giữ lửa” thắp sáng đồ chơi trung thu truyền thống
Với bà Tuyến, đây không chỉ là nghề truyền thống gia đình mà đó là sự đam mê, yêu thích, mong muốn gìn giữ những giá trị văn hoá truyền thống cho thế hệ sau.

Gắn bó với nghề từ hơn nửa thế kỷ, với bà Tuyến việc làm ra những đồ chơi Trung thu không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là giữ nét văn hóa của làng trước “cơn bão” đô thị hóa. Trung bình mỗi chiếc đèn ông sao truyền thống được gia đình bán với giá 40 nghìn đồng/chiếc, trừ nguyên, vật liệu thì lãi được một nửa. Trong khi đó mỗi ngày, bà chỉ làm được từ 6-7 cái, như vậy ngày công chưa đến 150 nghìn đồng.

“Nói chung tôi lấy công làm lãi, chứ lợi nhuận không thể sống được. Lý do mà suốt mấy chục năm qua chưa khi nào tôi bỏ nghề là nhận được sự quan tâm, động viên của chính quyền và nhân dân trong xã, thôn. Gần đây, nhiều trường học ở khu vực nội thành Hà Nội cũng đã tổ chức các đoàn đưa các em nhỏ đến nhà tôi để tham quan, tìm hiểu và trực tiếp học cách làm đèn ông sao.

Đặc biệt, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Ban Quản lý phố cổ và hồ Hoàn Kiếm cũng đã mời tôi đến để giới thiệu về cách làm cũng như giá trị của đồ thủ công truyền thống với du khách”, bà Tuyến chia sẻ.

Trong lúc tranh thủ vừa làm vừa trò chuyện với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Tuyến kể, bà làm đồ chơi trung thu từ năm 8 tuổi, ban đầu chỉ dán giấy màu cho bố, sau lớn dần thì làm khung, rồi tự tay hoàn thiện những món đồ chơi từ đầu đến cuối. Bà vẫn nhớ ngày đầu dán những mảnh giấy màu lên đuôi con cá chép, vậy mà từ đó đến nay đã hơn 50 năm làm nghề.

“Tôi còn làm nghề này vì yêu nghề, vì giữ nghề truyền thống của làng, của tổ tiên. Tính đến tôi bây giờ là đã 3 đời làm đồ chơi trung thu truyền thống. Công việc này như một phần máu thịt của tôi”, bà Tuyến tâm sự.

Người “giữ lửa” thắp sáng đồ chơi trung thu truyền thống
Với đồ chơi truyền thống này khéo tay thôi chưa đủ mà cần sự tỉ mỉ, kiên nhẫn trong từng chi tiết nhỏ.

Bà Tuyến cho biết thêm, để làm được những sản phầm thủ công thì cần sự kiên trì, tỉ mỉ và khéo tay, tuyệt đối không được đốt cháy giai đoạn. Bởi mỗi loại đồ chơi đều gắn với những câu chuyện dân gian, gắn với sự giáo dục truyền thống của cha ông ta để lại.

Chỉ tay vào ông tiến sĩ giấy vừa được hoàn thiện, bà Tuyến kể rằng, sở dĩ xưa kia trong mâm cỗ trung thu dành cho trẻ nhỏ luôn có ông tiến sĩ giấy là vì cha ông ta muốn giáo dục và mong muốn con cháu học hành giỏi giang, đỗ đạt, tương lai sáng lạng. Đi kèm với ông tiến sĩ giấy luôn có hai ông đánh gậy trông trăng đi cùng, bởi xưa đỗ tiến sĩ là ra làm quan và quan là phải có quân lính đi cùng.

Về mặt ý nghĩa là vậy, nhưng để tạo ra được sản phẩm lại không hề đơn giản. Trước đó, bà Tuyến cùng chồng phải chuẩn bị nguyên vật liệu từ tháng 5 Âm lịch. Đó là những cây nứa đạt tiêu chuẩn, rồi về chẻ nan, tạo khung rất mất thời gian, sau đó mới đến công đoạn cắt giấy.

Theo bà Tuyến, nghề làm đồ chơi trung thu không giống các nghề khác là cả năm chỉ làm việc cật lực trong vòng chưa đầy 1 tháng, giáp dịp Tết Trung thu. Để đảm bảo hàng cho khách, bà đã phải huy động chồng, con cùng hỗ trợ làm việc. Mỗi người thực hiện một công đoạn từ làm nan, cắt giấy, dán đèn,…

Người  “giữ lửa”cho đồ chơi Trung thu truyền thống
Hầu hết các sản phẩm đồ chơi Trung thu bà Tuyết làm ra phục vụ cho trường học, cơ quan làm quà tặng cho các em nhỏ.

Bên cạnh việc làm đồ chơi trung thu bán, bà Tuyến còn đón học sinh các trường tại Hà Nội đến nhà bà học làm thủ công, hoặc cũng có thể bà đến các trường để hướng dẫn các cháu thực hiện.

Với người phụ nữ này, việc làm đồ chơi Trung thu chỉ là để thỏa lòng đam mê và yêu nghề, hơn thế nữa là có nơi để giáo dục truyền thống văn hóa cho các cháu nhỏ trong thời đại 4.0. Bởi nếu ai cũng bỏ nghề, trẻ nhỏ lớn lên chỉ biết những đồ chơi hiện đại với nhiều màu sắc sặc sỡ, thì dần dần chúng sẽ không biết được ý nghĩa của chiếc đèn ông sao 5 cánh, hay ông tiến sĩ giấy trong mâm cỗ trông trăng…

“Tôi cảm thấy rất vui khi những năm gây đây, chính quyền các địa phương, các trường học đang dần quan tâm đến đồ chơi truyền thống. Bằng chứng là các trường học, đoàn thể khu dân cư đặt đèn lồng nhiều hơn. Ngoài ra, cũng có nhiều nơi diễn ra các hoạt động văn hóa trưng bày đèn lồng, đồ chơi truyền thống để khách đến tham quan. Đây chính là cách giáo dục thiết thực nhất và cũng là mục đích tôi hướng tới khi làm nghề”, bà Tuyến bộc bạch.

Người “giữ lửa” thắp sáng đồ chơi trung thu truyền thống
Làng Hậu Ái trước đây là thủ phủ cung cấp đèn Trung thu lớn nhất cho Thủ đô và một số tỉnh lân cận, tuy nhiên, hiện nay chỉ còn duy nhất nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyến vẫn đang miệt mài giữ nghề truyền thống của làng.

Là đơn vị thường xuyên cộng tác với bà Tuyến, Tiến sĩ Vũ Hồng Nhi, Phó Trưởng phòng Truyền thông và Giáo dục, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam đánh giá, bà Tuyến luôn có những sáng tạo trên văn hóa dân gian như làm đèn con công, đèn cá chép, đèn trống… mà gần như trên các gian hàng Trung thu không thấy nữa.

“Việc bà Tuyến đến giới thiệu và hướng dẫn cách làm đồ chơi Trung thu cho du khách đã làm các hoạt động của Bảo tàng thêm phong phú, hấp dẫn. Chính những hoạt động này đã có sức lan tỏa sâu rộng để nhiều người tìm đến Bảo tàng tham quan và được đắm mình trong không gian văn hóa làng nghề truyền thống. Đấy chính là cách làm cho Bảo tàng vừa có tính tĩnh, lại có tính động”, Tiến sĩ Vũ Hồng Nhi nhấn mạnh.

Ông Trần Xuân Toàn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Vân Canh cũng cho biết: “Những năm qua, Đảng bộ, chính quyền xã Vân Canh đã có kế hoạch phục hồi làng nghề Hậu Ái và rất mong muốn nghề làm đồ chơi Trung thu truyền thống sẽ là sản phẩm OCOP của địa phương. Tuy nhiên, do thu nhập từ nghề quá thấp, lại làm theo thời vụ nên không thu hút được người dân tham gia.

Hiện nay, chúng tôi vẫn động viên, khuyến khích đoàn thanh niên, nhà trường và các hộ gia đình đưa các cháu nhỏ đến học tập, tìm hiểu về nghề làm đồ chơi Trung thu để các em thêm hiểu, tự hào về truyền thống quê hương”, ông Trần Xuân Toàn cho hay.

Hà Phong

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Tiền đạo Dimitar Berbatov tái ngộ fan Việt tại sự kiện “Together We Rise”

Tiền đạo Dimitar Berbatov tái ngộ fan Việt tại sự kiện “Together We Rise”

Vừa qua, tiền đạo khoác áo Manchester United - Dimitar Berbatov đã xuất hiện trong sự kiện đặc biệt mang tên "Together We Rise" tại Việt Nam, thu hút hàng trăm trái tim yêu bóng đá Việt tham dự.
SCADA “trái tim số” trong công tác vận hành lưới điện Thủ đô

SCADA “trái tim số” trong công tác vận hành lưới điện Thủ đô

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, hệ thống SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition - Giám sát điều khiển và thu thập dữ liệu) đã và đang trở thành “trái tim số” không thể thiếu trong công tác vận hành lưới điện Thủ đô.
Tiếp tục thêm khách hàng trúng voucher 20 triệu đồng từ Trà Xanh không độ

Tiếp tục thêm khách hàng trúng voucher 20 triệu đồng từ Trà Xanh không độ

Chị Nguyễn Thị Kim Loan (sinh năm 1970, phường Hải Châu, Đà Nẵng) trở thành khách hàng thứ 6 trúng giải Nhì từ chương trình khuyến mãi “Không Độ, hè không stress” với phần thưởng là 1 voucher trị giá 20 triệu đồng.
Giải pháp triển khai công tác quy hoạch gắn với sắp xếp đơn vị hành chính

Giải pháp triển khai công tác quy hoạch gắn với sắp xếp đơn vị hành chính

Ngày 24/7, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú chủ trì Hội đồng thẩm định độc lập dự thảo Nghị quyết về giải pháp tiếp tục triển khai công tác quy hoạch gắn với sắp xếp đơn vị hành chính trong thời gian chưa ban hành Luật Quy hoạch (sửa đổi).
Chuyển đổi số - cầu nối “sống còn” giữa hai cấp chính quyền địa phương

Chuyển đổi số - cầu nối “sống còn” giữa hai cấp chính quyền địa phương

Sau hơn 3 tuần vận hành, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được đánh giá hoạt động trơn tru, thông suốt, bước đầu có kết quả tích cực. Tuy nhiên với khối lượng công việc lớn, việc ứng dụng chuyển đổi số chính là cầu nối “sống còn”, nền tảng kiến tạo mô hình chính quyền mới - minh bạch, linh hoạt, gần dân và vì dân.
HĐND phường Ô Chợ Dừa thông qua nhiều nghị quyết quan trọng

HĐND phường Ô Chợ Dừa thông qua nhiều nghị quyết quan trọng

Ngày 24/7, Hội đồng nhân dân (HĐND) phường Ô Chợ Dừa khóa I, nhiệm kỳ 2021-2026 đã tổ chức Kỳ họp thứ hai để xem xét nhiều nội dung quan trọng thuộc thẩm quyền.
Người lao động phấn khởi gia nhập tổ chức Công đoàn

Người lao động phấn khởi gia nhập tổ chức Công đoàn

Chiều 24/7, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đã tổ chức Lễ ra mắt Công đoàn cơ sở Công ty TNHH thương mại xuất nhập khẩu FANI. Hoạt động thiết thực này diễn ra trong không khí chào mừng kỷ niệm 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam và trong niềm vui mừng, phấn khởi của toàn thể người lao động Công ty TNHH thương mại xuất nhập khẩu FANI.

Tin khác

Người lao động phấn khởi gia nhập tổ chức Công đoàn

Người lao động phấn khởi gia nhập tổ chức Công đoàn

Chiều 24/7, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đã tổ chức Lễ ra mắt Công đoàn cơ sở Công ty TNHH thương mại xuất nhập khẩu FANI. Hoạt động thiết thực này diễn ra trong không khí chào mừng kỷ niệm 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam và trong niềm vui mừng, phấn khởi của toàn thể người lao động Công ty TNHH thương mại xuất nhập khẩu FANI.
Gần 700 công nhân lao động chung vui “Bữa cơm Công đoàn năm 2025”

Gần 700 công nhân lao động chung vui “Bữa cơm Công đoàn năm 2025”

Ngày 24/7, Ban Chấp hành Công đoàn phối hợp với Ban Giám đốc 2 Công ty TNHH Giày Trường Xuân và Công ty TNHH SX&TM Xuân Ngọc tổ chức “Bữa cơm Công đoàn năm 2025”.
Công đoàn cơ sở NHCSXH tỉnh Nghệ An thăm hỏi, tặng quà người có công

Công đoàn cơ sở NHCSXH tỉnh Nghệ An thăm hỏi, tặng quà người có công

Ngày 23/7, Công đoàn cơ sở Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh Nghệ An đã đến thăm hỏi và tặng quà các thương binh, bệnh binh tại Khu điều dưỡng thương binh tâm thần kinh Nghệ An.
Gần 1.000 vận động viên tham gia Giải thể thao Khu kinh tế Đông Nam năm 2025

Gần 1.000 vận động viên tham gia Giải thể thao Khu kinh tế Đông Nam năm 2025

Chiều ngày 24/7, Ban Tổ chức Giải thể thao Khu kinh tế Đông Nam và các Khu công nghiệp tỉnh Nghệ An năm 2025 đã tổ chức Lễ bốc thăm, chia bảng và phổ biến một số nội dung liên quan đến Giải đấu.
Ra mắt Điểm sinh hoạt văn hóa công nhân Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Hàng không

Ra mắt Điểm sinh hoạt văn hóa công nhân Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Hàng không

Hướng tới chào mừng kỷ niệm 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7/1929 - 28/7/2025), sáng 24/7, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội tổ chức ra mắt Điểm sinh hoạt văn hóa công nhân tại Công ty Cổ phần Dịch vụ kỹ thuật Hàng không.
Lãnh đạo Tổng LĐLĐ Việt Nam và LĐLĐ thành phố Hà Nội dự “Bữa cơm Công đoàn” cùng công nhân

Lãnh đạo Tổng LĐLĐ Việt Nam và LĐLĐ thành phố Hà Nội dự “Bữa cơm Công đoàn” cùng công nhân

Ngày 24/7, Công đoàn Công ty TNHH Yamaha Motor Việt Nam phối hợp với người sử dụng lao động tổ chức “Bữa cơm Công đoàn” với sự tham gia của hơn 4.000 công nhân lao động. Đây là hoạt động thiết thực chào mừng kỷ niệm 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7).
LĐLĐ thành phố Hà Nội trao “Mái ấm Công đoàn” cho công nhân môi trường

LĐLĐ thành phố Hà Nội trao “Mái ấm Công đoàn” cho công nhân môi trường

Ngày 23/7, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đã tổ chức trao hỗ trợ “Mái ấm Công đoàn” cho đoàn viên Nguyễn Thị Ngọc - Công đoàn Công ty TNHH Môi trường đô thị Xuân Mai. Đây là hoạt động thiết thực nằm trong chuỗi hoạt động chào mừng kỷ niệm 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam của tổ chức Công đoàn Thủ đô.
Tăng lương tối thiểu nhưng không cắt giảm các chế độ hiện hành của người lao động

Tăng lương tối thiểu nhưng không cắt giảm các chế độ hiện hành của người lao động

Bộ Nội vụ yêu cầu không xoá bỏ hoặc cắt giảm các chế độ tiền lương khi lao động làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật và các chế độ khác khi tăng lương tối thiểu vùng.
Phát triển kinh tế bằng đồng vốn nghĩa tình

Phát triển kinh tế bằng đồng vốn nghĩa tình

Với thủ tục vay đơn giản, lãi suất thấp, giải ngân nhanh chóng, thời gian qua, những đồng vốn nghĩa tình từ Quỹ Trợ vốn công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) nghèo Thủ đô phát triển kinh tế gia đình (gọi tắt là Quỹ Trợ vốn) đã thực sự trở thành điểm tựa tin cậy, mang lại cơ hội phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống cho nhiều đoàn viên công đoàn, CNVCLĐ Thủ đô.
Hơn 1,4 triệu lượt đoàn viên được Công đoàn hỗ trợ trên 265 tỷ đồng

Hơn 1,4 triệu lượt đoàn viên được Công đoàn hỗ trợ trên 265 tỷ đồng

Trong Tháng Công nhân năm 2025, công tác chăm lo cho đoàn viên, người lao động được các cấp Công đoàn triển khai bài bản với quy mô rộng khắp. Kết quả, có hơn 1,4 triệu lượt đoàn viên được hỗ trợ với tổng kinh phí trên 265 tỷ đồng; 1.010 Mái ấm Công đoàn được xây dựng, sửa chữa; hàng triệu lượt đoàn viên hưởng phúc lợi về y tế, học tập, chăm sóc con nhỏ…
Xem thêm
Phiên bản di động