Kỳ cuối: Để Hà Nội thực sự văn minh - thanh lịch

	Kỳ 4: Đơn giản thủ tục hiếu, hỉ
	Sức lan tỏa của hai bộ Quy tắc ứng xử

Đột phá từ các khâu quy hoạch, kiến trúc và xây dựng

Xét trên bình diện quốc gia, Chính phủ chỉ có Bộ Xây dựng trong khi Hà Nội và TP Hồ Chí Minh có cả Sở Xây dựng và Sở Quy hoạch- Kiến trúc. Điều này chứng tỏ, Thành phố đặc biệt quan tâm đến khâu quy hoạch, kiến trúc đô thị. Tuy nhiên, cần nhìn nhận nghiêm túc thời gian qua sự phối, kết hợp trong lĩnh vực quy hoạch- kiến trúc và quản lý xây dựng quá đỗi rời rạc, dẫn đến bộ mặt kiến trúc đô thị vừa xấu, nham nhở, vừa không có bản sắc.

Ví dụ điển hình nhất, con phố Xã Đàn mới (Đống Đa) từng được mệnh danh là cung đường đắt nhất hành tinh. Song kiến trúc cảnh quan hai bên đường thì vô cùng xấu xí. Lẽ ra đối với những cung đường mới mở, ở các nước họ có những quy chuẩn rất rõ ràng.

Xây dựng văn hóa ứng xử hãy bắt đầu từ hệ thống nhà trường. Ảnh: TTXVN

Cụ thể, khi ngành Giao thông thực hiện quy trình mở đường theo quy hoạch được Thành phố duyệt; Sở Quy hoạch – Kiến trúc phải có chức năng tham mưu Thành phố xem ở đó kiến trúc phải như thế nào (về chiều cao công trình, màu sắc, kiến trúc, cảnh quan sinh thái); sau khi được Thành phố duyệt thì Sở Xây dựng và chính quyền địa phương có chức năng giám sát việc triển khai xây dựng của người dân, đơn vị hai bên đường. Chắc chắn nếu làm theo cách này thì những con đường mới mở không có sự lô nhô, xâu xí như hiện tại.

Tương tự, muốn Thành phố đẹp, văn minh quy hoạch và đô thị phải đi trước một bước. Trao đổi với PV một chuyên gia từng nhiều năm công tác ở Pháp cho hay: Khâu quy hoạch và kiến trúc của Thủ đô đã “lùi’ rất xa so với sự phát triển của Thành phố. Lẽ ra 20 năm trước khi tiến hành công cuộc đổi mới, ngành Quy hoạch- Kiến trúc Thủ đô phải tiên phong trong việc quy hoạch và “vẽ” ra những khu đô thị, tuyến phố đẹp. Nhưng tiếc thay sự phối, kết hợp giữa ngành Quy hoạch- Kiến trúc và Xây dựng cũng như giao thông chưa tốt mà dẫn đến tình trạng quy hoạch manh mún, mạnh ai người đó xây làm cho bộ mặt đô thị thêm xấu xí.

Vậy làm thế nào để Hà Nội đẹp hơn trong bối cảnh đô thị mọc lên như mắc cưởi, khi các tuyến phố hiện diện đa số là nhà ống với đủ kích cỡ, sắc màu và chiều cao? Một số chuyên gia cho rằng, đối với những nơi mà đất đai đang còn kiên quyết không cho doanh nghệp tự tung, tự tác về kiến trúc. Sở Quy hoạch- Kiến trúc phải có chức năng quy hoạch, kiến trúc cảnh quan về đô thị, không gian khu vực đó. Doanh nghiệp phải tuyệt đối tuân thủ kiến trúc chung (còn kiến trúc phía trong thế nào) là việc của doanh nghiệp. Có như thế thì tổng thể kiến trúc đô thị mới được chuẩn hóa để đẹp hơn và văn min hơn.

Còn đối với các tuyến phố không phải chuyện đã rồi mà để nguyên hiện trạng như vậy, cần tiến hành chỉnh trang để tạo ra dấu ấn riêng cho từng tuyến phố. Ví dụ chỉ cần quy định về màu sơn, quy định lắp biển hiệu quảng cáo, màu sắc của ánh đèn, trang trí đô thị ra sao cũng đủ làm cho tuyến phố văn minh. Được biết, đầu năm 2017 Chủ tịch UBNDTP Hà Nội đã ký quyết định đề nghị các cơ quan chức năng nghiên cứu quy hoạch, kiến trúc cảnh quan phố Thái Thịnh (Đống Đa) làm tuyến phố kiểu mẫu để nhân rộng mô hình. Tuy nhiên, đến nay các cơ quan chức năng vẫn chưa có báo cáo về nội dung này.

Luật Thủ đô đã có, các chế tài về cơ chế đặc thù cho Thủ đô cũng đã được ban hành vấn đề đặt ra Thành phố cũng nên có chế tài về vấn đề quản lý quy hoạch và kiến trúc cho toàn Thành phố để tránh tình trạng mạnh ai người đó xây, mạnh ai người đó tự kiến trúc dẫn đến bộ mặt đô thị lem nhem. Ban hành chế tài để mọi người phải thực thi góp phần làm cho Thành phố đẹp và văn ninh hơn như các nước chứ không phải là “vi phạm” quyền công dân.

Nói không với dung tục hóa

Việc ban hành hai Bộ Quy tắc ứng xử của TP Hà Nội là điều kiện cần nhưng chưa đủ để mang tính chất ràng buộc nghĩa vụ công dân thực thi giao tiếp ứng xử văn minh, thanh lịch. Chính vì thế, để hai Bộ Quy tắc mang lại hiệu quả cao hơn, Thành phố nên sớm ban hành các quy định, quy chế cụ thể về việc xử phạt hành chính đối với những trường hợp sử dụng ngôn ngữ dung tục trong giao tiếp. Trước mắt nên áp dụng trong hệ thống đảng, đoàn thể, đơn vị thuộc Nhà nước và hệ thống trường học.

Cụ thể, đối với hệ thống trường học khi phát hiện bất kỳ học sinh nào nói tục Cờ đỏ có quyền lập biên bản trình chủ nhiệm lớp và Ban Giám hiệu nhà trường có hình thức kỷ luật. Vi phạm lần đầu nhắc nhở, vi phạm lần hai hạ hạnh kiểm. Nếu làm theo cách này, học sinh, sinh viên sẽ không còn nói tục như hiện nay. Và nếu làm triệt để hiệu ứng sẽ vô cùng lớn, chỉ cần 5 năm sẽ “sạch bóng” văn hóa ứng xử dung tục trong nhà trường góp phần cải biến xã hội nhân văn hơn.

Cạnh đó, đối với các đơn vị Thành phố cũng ban hành quy định tương tự. Ví dụ trưa tổ chức uống rượu bia, hay cán bộ, đảng viên, nhân viên nói tục sẽ tiến hành nhắc nhở; tái phạm các lần tiếp theo sẽ có biện pháp xử lý mạnh tay hơn. Và như vậy, một khi hệ thống trường học, bệnh viện, công sở, cơ quan đơn vị thuộc hệ thống Nhà nước loại trừ được tệ nói tục, ứng xử thiếu văn hóa... thì chắc chắn nơi công cộng văn hóa ứng xử cũng sẽ được nâng lên tầm cao mới.

Đoạn tuyệt với văn hóa phong bì trong cưới xin

Thành phố đang khuyến khích việc văn minh hóa cưới xin ma chay và thực sự nhiều nơi cũng đã tiến hành cưới tập thể, cưới tiệc ngọt. Tuy nhiên việc cưới theo nếp sống mới vẫn chưa nhiều và dù có cưới theo hình thức gì vấn nạn phong bì vẫn còn.

Nói với PV, một cán bộ hưu trí từng công tác trong ngành văn hóa cho hay: “Thành phố luôn thực hiện phương châm Hà Nội – Thủ đô của cả nước. Bởi thế Hà Nội phải đi trước về trước trong các phong trào”. Chính vì thế, riêng lĩnh vực cưới xin tôi mong Hà Nội tạo bước đột phá về cưới xin văn minh theo hình thức “đoạn tuyệt” với văn hóa phong bì. Làm điều này không hề đi ngược với văn hóa truyền thống mà thực sự làm sống dậy văn hóa truyền thống. Chỉ cần, Thành ủy Hà Nội ban hành chỉ thị mọi cán bộ, đảng viên khi cưới, tổ chức cưới cho con không được nhận phong bì dưới bất kỳ hình thức nào.

Chỉ thị có hiệu lực, ngay lập tức người cưới cũng sẽ đơn giản hóa thủ tục cưới ngay. Ví dụ thay vì phải bỏ ra hàng trăm triệu cho việc cưới, gia chủ chỉ cần bỏ ra dăm trục triệu tổ chức tiệc cưới nho nhỏ theo xu hướng văn minh. Cưới là nơi chung vui của hai họ và những bạn bè thân thích, chứ cưới không phải là nơi đại tiệc linh đình. Cán bộ hưu trí còn nói rằng, nếu Thành phố phát phiếu thăm dò dư luận thì chắc chắn đa số sẽ ủng hộ chủ trương này.

Những chủ trương, biện pháp để xây dựng Hà Nội văn minh- thanh lịch đã và đang phát huy hiệu quả. Tuy nhiên để Hà Nội thực sự văn minh- thanh lịch xét cả trong yếu tố quy hoạch, kiến trúc đô thị và văn hóa ứng xử nên chăng Thành phố phải tiếp tục tạo ra những bước đột phá như trên.

B. Thoa -H.Phạm