--> -->

Bài học an toàn thông tin từ đại dịch

Covid-19 đã đặt thế giới vào vô vàn thử thách mới mà chúng ta chưa từng phải đối mặt trước đây. Trong hai năm qua, cả thế giới vừa căng mình chống dịch vừa tìm cách thích nghi và phát triển. Chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ số được xem là chìa khóa quan trọng để vượt qua đại dịch.
An toàn thông tin mạng là điều kiện tiền đề để chuyển đổi số thành công Cẩm nang Bảo đảm An toàn thông tin trong đại dịch Covid-19 Siết chặt quản lý, đảm bảo an toàn thông tin cho người dân!

Gia tăng nguy cơ mất an toàn thông tin

Đại dịch đã làm thay đổi cách con người sinh sống, làm việc và tương tác. Với gần 4 tỷ người ở gần 100 quốc gia phải ở nhà (stay-at-home) theo các quy định giãn cách, công nghệ số đã trở thành phương thức chính để thế giới kết nối, giao dịch. Tuy nhiên, điều này làm tăng nguy cơ mất an toàn thông tin (ATTT) đối với hầu hết các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và người dân.

Theo báo cáo của Nexusguard, trong thời gian đại dịch, các hình thức tấn công mạng đều gia tăng, đặc biệt là sự gia tăng của mã độc tống tiền và lừa đảo trực tuyến; riêng số lượng tấn công từ chối dịch vụ (DDoS) tăng gấp 5 lần.

Bài học an toàn thông tin từ đại dịch
Ảnh minh họa.

Với khoảng 5 tỷ người dùng Internet và 1,9 tỷ website, không gian mạng đã trở thành môi trường sống mới, nhưng không an toàn khi mỗi ngày phát hiện 40 lỗ hổng bảo mật, đến nay đã có hơn 155 nghìn lỗ hổng tồn tại.

Thực tế sau gần 2 năm diễn ra đại dịch đã chỉ ra một số vấn đề ATTT như sau:

ATTT trong phát triển phần mềm

Nhiều ứng dụng, nền tảng số được phát triển nhưng chưa chú trọng ATTT. Theo Gartner, mới chỉ 60% dự án phần mềm trên thế giới hiện nay áp dụng quy trình DevSecOps (Phát triển-ATTT-Vận hành). Ở Việt Nam, con số này chỉ vào khoảng 10%. Những lỗi nhỏ, sơ đẳng trong phát triển phần mềm nhưng có thể gây mất ATTT nghiêm trọng. Tại Mỹ đã xảy ra lộ lọt thông tin cá nhân, trong đó có thông tin về tiêm chủng vắc xin Covid-19 của 38 triệu người. Tại Indonesia, đã lộ lọt thông tin 1,3 triệu người (gồm cả Tổng thống) của 2 ứng dụng truy vết Covid-19 do Chính phủ phát triển.

ATTT trong học tập, làm việc trực tuyến

Làm việc trực tuyến bắt buộc các tổ chức, doanh nghiệp phải đối mặt với môi trường làm việc hỗn hợp, đặt ra các vấn đề ATTT mới: Tổ chức sẽ bị giảm quyền kiểm soát dữ liệu; chuyển dịch sang sử dụng dịch vụ điện toán đám mây và triển khai các công cụ mới đặt ra nhiều thách thức mới về ATTT; quá trình thu thập và lưu trữ dữ liệu lớn từ nhiều nguồn để đáp ứng nhu cầu mở rộng, những dữ liệu này là mục tiêu lớn của tội phạm mạng; nguy cơ mất ATTT từ các công cụ hỗ trợ điều hành, hội họp, làm việc trực tuyến.

Lừa đảo trực tuyến tăng mạnh

Theo thống kê, thế giới hiện có hơn 2 triệu website lừa đảo, tăng 27% so với năm 2020 (1,6 triệu), đã có sự gia tăng 600% các cuộc tấn công email lừa đảo liên quan đến Covid-19 trong quý 1 năm 2020. Theo số liệu được ghi nhận vào giữa năm 2020, số lượng email spam và lừa đảo trên mạng chiếm 91,5% số lần phát hiện các mối đe dọa liên quan đến Covid-19.

Tại Việt Nam, từ tháng 12/2020 đến tháng 11/2021, Cục ATTT (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phát hiện và xử lý 816 website lừa đảo giả mạo ngân hàng. Ngoài ra, có một số trường hợp giả mạo trạm BTS nhắn tin lừa đảo qua mạng 2G. Chiến dịch tán phát 23 phần mềm độc hại liên quan đến Covid-19 cũng đã được phát hiện tại Việt Nam năm 2020. Các tập tin độc hại được ẩn dưới vỏ bọc của tệp pdf, mp4 và docx về vi rút SARS-CoV-2.

Những bài học về ATTT

Covid-19 là một thảm hoạ toàn cầu nhưng nó cũng dạy cho chúng ta những bài học về ATTT.

Thứ nhất, mỗi giây đều có giá trị, có sự chậm trễ đáng kể giữa thời điểm lần đầu tiên xác định được vi rút Corona với thời điểm đưa ra cảnh báo cho cộng đồng và bắt đầu hành động để ngăn chặn lây lan. Tương tự như vậy, các tổ chức thường không báo cáo các sự cố ATTT vì sợ nó sẽ ảnh hưởng đến danh tiếng, uy tín. Tuy nhiên, sự chậm chễ trong phát hiện và cảnh báo đều có thể để lại hậu quả khôn lường, có thể hàng ngàn, hàng vạn tổ chức khác sẽ bị tấn công theo cách tương tự. Vì vậy, cần phải tăng cường hợp tác, chia sẻ thông tin và có cách tiếp cận và cảnh báo một cách kịp thời, hiệu quả nhất.

Thứ hai, không đợi thảm họa ập đến rồi mới hành động. Lúc thảm hoạ chưa xảy đến là lúc tốt nhất để chuẩn bị cho nó. Ví như Vương quốc Anh có sự chuẩn bị chưa tốt, nếu không muốn nói là tệ hơn phần còn lại của thế giới trong việc đối phó với đại dịch. Bài học có thể học được từ điều này là luôn chuẩn bị tinh thần và đề phòng điều tồi tệ nhất. Trong ATTT, cần chủ động kế hoạch ứng phó, diễn tập thực chiến để cọ sát, có kinh nghiệm thực tiễn và đầu tư một nguồn lực tương xứng.

Thứ ba, đảm bảo rằng mọi người đều nhận thức được các dấu hiệu và cách ứng phó. Trong đại dịch, chính quyền công bố các triệu chứng bệnh. Người dân có thể dễ dàng nhận biết, kịp thời cách ly, xử lý. Trong ATTT, mọi người dân, tổ chức cần được tuyên truyền để nhận thức nguy cơ, mối đe dọa, các dấu hiệu bị tấn công, được phổ cập công cụ, dịch vụ cơ bản để tự bảo vệ.

Khi vượt qua khả năng tự bảo vệ thì sẽ có các tổ chức, doanh nghiệp chuyên nghiệp hỗ trợ. Khi nói đến sự cố ATTT, các dấu hiệu mà người dùng cần chú ý có thể bao gồm hoạt động bất thường của tệp và thư mục, đăng nhập không thành công, lưu lượng mạng đi đáng ngờ, tốc độ Internet chậm bất thường,... Người dùng cần được thường xuyên nâng cao nhận thức và kỹ năng để có thể nhận biết và đối phó với các nguy cơ mất ATTT liên tục thay đổi.

Thứ tư, biết và tuân thủ các quy tắc. Giai đoạn đầu, Covid-19 lây lan nhanh chóng và theo những cách mà chúng ta khó đoán trước. Chúng ta đã nghe nói nhiều và tuân thủ nguyên tắc 5K, trước đây là 3K. Điều này mang lại hiệu quả rất tốt. Chúng ta cần xây dựng và tuân thủ quy trình, quy tắc ATTT. Giai đoạn hiện nay, mô hình “không tin tưởng” (Zero-Trust) là một quy tắc quan trọng mà mọi tổ chức, cá nhân cần biết và áp dụng. Về cơ bản, Zero-Trust tức là các tổ chức không nên tự động tin tưởng bất cứ thứ gì bên trong hoặc bên ngoài khi liên quan đến ATTT.

Thứ năm, mối đe dọa luôn thay đổi. Trước đây, ít ai ngờ sẽ có những chủng, đột biến khác nhau của vi rút Corona. Nhưng sự thực là như vậy, các chủng đột biến đã khiến thế giới rất vất vả thời gian qua. Các chủng mới còn mạnh hơn chủng gốc. Người ta cho rằng, một khi vắc xin đã được sản xuất và công dân đã nhận tiêm, vi rút cuối cùng sẽ bắt đầu biến mất. Trong ATTT, sai lầm của các tổ chức là khi họ đã xác định, ngăn chặn và loại bỏ một sự cố, họ coi vấn đề sẽ được giải quyết một cách hiệu quả và do đó, không cần phải chú ý thêm nữa.

Tương tự, tấn công mạng hay mã độc cũng không ngừng thay đổi phương thức, sự tinh vi phức tạp. Sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong tấn công mạng cũng như một loại vi rút tự biến đổi gen. Nhưng cũng chưa bao giờ nhân loại lại tạo ra vắc xin nhanh như vậy nhờ vào công nghệ gen và siêu máy tính. ATTT cũng cần có những công nghệ mới nhất để tạo ra vắc xin.

Trần Đăng Khoa (Chuyên gia An toàn Thông tin)

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Hệ thống thẻ vé liên thông: Đột phá trong giao thông công cộng

Hệ thống thẻ vé liên thông: Đột phá trong giao thông công cộng

Hà Nội đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, trong đó giao thông công cộng đóng vai trò then chốt. Hệ thống thẻ vé điện tử liên thông Hà Nội đang hướng đến là một minh chứng cho nỗ lực đó.
Quận Nam Từ Liêm thực hiện hai dự án liên quan đến đường Trịnh Văn Bô

Quận Nam Từ Liêm thực hiện hai dự án liên quan đến đường Trịnh Văn Bô

Quận Nam Từ Liêm thực hiện hai dự án liên quan đến đường Trịnh Văn Bô
Chuyện người trẻ và khát vọng sáng tạo trên nền giấy dó

Chuyện người trẻ và khát vọng sáng tạo trên nền giấy dó

Trong nhịp sống hiện đại, khi công nghệ và những tiện nghi mới đang phủ bóng lên từng góc phố, vẫn có những người trẻ lặng lẽ đi tìm lại những giá trị xưa cũ nhưng đầy sức sống. Họ tìm đến giấy dó - thứ giấy mỏng manh nhưng bền bỉ, thấm đẫm hơi thở truyền thống để gieo mầm cho khát vọng sáng tạo của mình.
Thành đoàn Hà Nội ra mắt 3 đội hình tình nguyện

Thành đoàn Hà Nội ra mắt 3 đội hình tình nguyện

Với mục tiêu bảo vệ môi trường ngày càng xanh, sạch, đẹp, Thành đoàn Hà Nội đã ra mắt 3 đội hình tình nguyện gồm: Đội hình "Sắc xanh tình nguyện - sạch từ ngõ tới phố"; Đội hình “Thanh niên hành động - Nói không với rác thải nhựa”; Đội hình “Mùa hè tình nguyện xanh”.
“Nhà là nơi trái tim thuộc về” đoạt giải Nhất tuần 3 Cuộc thi "Cùng nhau vào bếp - Gắn kết yêu thương"

“Nhà là nơi trái tim thuộc về” đoạt giải Nhất tuần 3 Cuộc thi "Cùng nhau vào bếp - Gắn kết yêu thương"

Cuộc thi “Cùng nhau vào bếp - Gắn kết yêu thương” do Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) quận Long Biên tổ chức theo hình thức trực tuyến đã bước sang tuần thứ ba. Qua bình chọn, ở tuần 3, tác phẩm “Nhà là nơi trái tim thuộc về” của đoàn viên Trịnh Thị Thanh Hà - Công đoàn Trường Tiểu học Gia Thụy đã xuất sắc đoạt giải Nhất.
Hà Đông: Biểu dương 31 tập thể, cá nhân điển hình học tập và làm theo Bác

Hà Đông: Biểu dương 31 tập thể, cá nhân điển hình học tập và làm theo Bác

Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) quận Hà Đông vừa tổ chức biểu dương, khen thưởng 11 tập thể, 20 cá nhân điển hình trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn với hoạt động của tổ chức Công đoàn và các nhiệm vụ chính trị địa phương.
Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An tổ chức Diễn đàn Lao động sáng tạo năm 2025

Liên đoàn Lao động tỉnh Nghệ An tổ chức Diễn đàn Lao động sáng tạo năm 2025

Ngày 25/5, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh tổ chức Diễn đàn Lao động sáng tạo năm 2025 với chủ đề “Vững niềm tin – Kiến tạo tương lai”.

Tin khác

Thanh niên Công an Thủ đô tiên phong trên mặt trận công nghệ số

Thanh niên Công an Thủ đô tiên phong trên mặt trận công nghệ số

Công an thành phố Hà Nội vừa tổ chức chương trình nhằm thúc đẩy đoàn viên, thanh niên làm chủ công nghệ, ứng dụng hiệu quả vào công tác chuyên môn trong thời đại chuyển đổi số.
Không để hình thành các tụ điểm phức tạp, “điểm nóng” về tội phạm trật tự xã hội

Không để hình thành các tụ điểm phức tạp, “điểm nóng” về tội phạm trật tự xã hội

Trong quý I năm 2025, lực lượng Cảnh sát điều tra - Công an thành phố Hà Nội đã làm tốt công tác nắm tình hình, quản lý địa bàn, quản lý đối tượng; các hoạt động nghiệp vụ được thực hiện bài bản, liên thông từ cấp xã, triệt xóa được các ổ nhóm tội phạm.
Hiệu quả từ mô hình “Cổng trường an toàn giao thông”

Hiệu quả từ mô hình “Cổng trường an toàn giao thông”

Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông cho lứa tuổi học sinh là nhiệm vụ được Phòng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố Hà Nội triển khai thường xuyên. Ngay từ khi thực hiện mô hình “Cổng trường an toàn giao thông”, tình trạng ùn tắc tại khu vực trước cổng trường vào giờ cao điểm đã giảm rõ rệt, ý thức chấp hành luật của phụ huynh, học sinh cũng từng bước được nâng cao.
Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường thủy trên các tuyến sông trọng điểm

Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường thủy trên các tuyến sông trọng điểm

Thực hiện Kế hoạch của Phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội về tăng cường bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường thủy nội địa trong tình hình mới, Đội Cảnh sát đường thủy số 2 đã chủ động triển khai đồng bộ các biện pháp nhằm giữ vững an ninh, trật tự, bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân trên các tuyến giao thông đường thủy nội địa, đặc biệt trên địa bàn.
Đẩy mạnh công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông cho lứa tuổi học sinh

Đẩy mạnh công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông cho lứa tuổi học sinh

Bảo đảm an toàn giao thông cho lứa tuổi học sinh là nhiệm vụ thường xuyên của Cảnh sát giao thông Hà Nội. Bên cạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn, lực lượng chức năng tăng cường xử lý vi phạm, nhất là các hành vi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy khi chưa đủ tuổi, không đội mũ bảo hiểm...
Giám đốc Công an Hà Nội tặng Giấy khen cho cán bộ tổ công tác 141

Giám đốc Công an Hà Nội tặng Giấy khen cho cán bộ tổ công tác 141

Ngày 12/3, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng - Giám đốc Công an thành phố Hà Nội, cùng đại diện chỉ huy một số phòng chức năng Công an Thành phố đã đến Bệnh viện Xanh Pôn thăm hỏi, động viên cán bộ Tổ công tác 141 Thiếu tá Nguyễn Ngọc Ánh bị thương trong khi làm nhiệm vụ.
Đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn Thủ đô

Đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn Thủ đô

Trong tháng 2/2025, bám sát chỉ đạo của Bộ Công an, Thành ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, lực lượng Công an Thành phố đã triển khai đồng bộ, toàn diện các biện pháp, giải pháp đảm bảo an ninh, trật tự trên địa bàn Thủ đô, và đã đạt được những kết quả tích cực.
Giám đốc Công an Hà Nội: Tập trung hoàn thành việc bố trí cán bộ tại Công an cấp xã

Giám đốc Công an Hà Nội: Tập trung hoàn thành việc bố trí cán bộ tại Công an cấp xã

Thiếu tướng Nguyễn Thanh Tùng - Giám đốc Công an thành phố Hà Nội yêu cầu toàn lực lượng Công an Thủ đô tập trung hoàn thành việc bố trí cán bộ tại Công an cấp xã; sắp xếp đội ngũ chỉ huy và cán bộ các phòng theo đúng chuyên môn, công việc đang thực hiện và các tiêu chí.
Công an Hà Nội thông báo về các địa chỉ trụ sở tiếp nhận, giải quyết công việc, phục vụ nhân dân

Công an Hà Nội thông báo về các địa chỉ trụ sở tiếp nhận, giải quyết công việc, phục vụ nhân dân

Nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp liên hệ làm việc, Công an thành phố Hà Nội đã thông báo rõ các địa điểm tiếp nhận, giải quyết công việc trên địa bàn Thành phố.
Công an Hà Nội công bố và trao các quyết định về công tác cán bộ sau sắp xếp

Công an Hà Nội công bố và trao các quyết định về công tác cán bộ sau sắp xếp

Ngày 28/2, Công an thành phố Hà Nội tổ chức Lễ Công bố các Quyết định về việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, bố trí cán bộ khi không tổ chức Công an cấp huyện trong Công an Thành phố; triển khai hợp nhất Phòng Cảnh sát bảo vệ và Trung đoàn Cảnh sát cơ động thành Phòng Cảnh sát cơ động.
Xem thêm
Phiên bản di động