Bài 2: Chuyên gia hiến kế

Bài 1: Khi đô thị “kiểu mẫu” giờ chỉ là “hoài niệm”!

Năm 2011, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch chung Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Và ngày 6/5/2016, Thủ tướng Chính phủ cũng đã ban hành Quyết định về việc Phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch xây dựng Vùng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 20150. Theo quy hoạch chung này, một Hà Nội mở rộng về mọi mặt được mong chờ và hy vọng sẽ mang đến một diện mạo hoàn toàn mới cho Hà Nội. Sau quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết cũng đã từng bước được triển khai. Tuy nhiên, chứng kiến thực tế hiện nay, nhiều chuyên gia cho rằng, chính việc quy hoạch liên tục được điều chỉnh dẫn tới hệ lụy như hiện nay và đây chính là kẽ hở chính dẫn tới các đô thị bị “vỡ trận”.

“Vỡ trận” vì quy hoạch khiến Hà Nội luôn trong tình trạng tắc đường

Luật gia Nguyễn Văn Hậu cho rằng: Điều này hoàn toàn đúng, vì việc xây dựng cơ sở hạ tầng cho một đô thị lớn không đơn giản như việc bạn xây một căn nhà, có thể phá đi xây lại tùy theo khả năng, nhu cầu, sở thích…do đó, phương án quy hoạch là hết sức quan trọng, có vai trò quyết định đến chất lượng hạ tầng đô thị và nhiều vấn đề khác nữa, “sai một li là đi một dặm”. Tại sao ở các nước trên thế giới, hạ tầng công trình đô thị của họ được xây dựng cách đây hàng trăm năm nhưng vẫn đảm bảo được các yêu cầu về tự nhiên, kĩ thuật…cho đến thời điểm hiện tại, vẫn phục vụ tốt cho cuộc sống của người dân, và nếu có trục trặc thì cũng chỉ là một vài vấn đề nhỏ có thể khắc phục. Điểm khác biệt ở đây chính là “tầm nhìn xa trông rộng” , “sự đầu tư” “tính khả thi” và “vì lợi ích cộng đồng” trong công tác quy hoạch.

Hiện nay, vấn đề vỡ trận quy hoạch ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đã hiện rõ. Nếu chúng ta không có giải pháp thì việc “vỡ trận” sẽ càng ngày càng trầm trọng hơn. Các chuyên gia cho rằng, điều đầu tiên cần thực hiện chính là sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch. TS. Nguyễn An (Giám đốc Hãng Luật Cộng đồng) cho rằng, Luật Quy hoạch theo hướng điều chỉnh chung cho tất cả các loại quy hoạch trên phạm vi cả nước về lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và thực hiện các loại quy hoạch; quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân tham gia hoạt động quy hoạch. Để từ đó hướng tới sự đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật về quy hoạch, ngăn chặn tình trạng phá vỡ quy hoạch như hiện nay, dự thảo Luật cần sửa đổi, bổ sung một số điều.

Cụ thể, dự thảo luật cần làm rõ sự tác động và mối quan hệ giữa Luật Quy hoạch với Luật Đô thị, Luật Xây dựng… và các luật khác có liên quan. Để từ đó tránh chồng chéo đảm bảo tính thực thi của Luật. Bên cạnh đó, dự thảo Luật mới chỉ quy định 8 hành vi cấm liên quan đến hoạt động quy hoạch. Do đó, dự thảo luật cần bổ sung thêm các quy định về những hành vi liên quan đến chất lượng để từ đó xử lý nghiêm những quy hoạch sai, kém chất lượng,… Trên thực tế, trục lợi trong hoạt động quy hoạch diễn ra suốt thời gian vừa qua, gây nhiều tác động đến đời sống xã hội. Cuối cùng, cần phải thêm các quy định về khâu kiểm định hậu quy hoạch. Để tránh việc quy hoạch trên giấy thì rất hay còn khi thực hiện thì lại không như vậy.

Ngoài ra, TS. An cũng cho rằng, ngoài Luật Kinh doanh bất động sản 2014 thì vấn đề quy hoạch đã được quy định cụ thể ở một số luật như Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Quy hoạch đô thị… góp phần tạo ra một hệ thống cơ sở pháp lý khá đầy đủ. Dù đã có quy định của pháp luật như vậy, nhưng việc vỡ quy hoạch kinh doanh bất động sản không phải là hiếm. “Đầu tiên, tôi thấy nếu chúng ta có thể quy hoạch lại các căn nhà mặt phố, mặt ngõ tại các thành phố bắt buộc phải lựa chọn là để kinh doanh hay để ở. Nếu để ở thì không được phép sử dụng làm kinh doanh.

Nếu làm kinh doanh thì phải có chỗ để xe cộ cho khách không lấn vỉa hè, phải có hệ thống phòng cháy chữa cháy, phải chịu phí điện - nước theo hộ kinh doanh. Thứ nữa, tất cả các tòa nhà xây dựng đều phải có sức chứa số lượng xe ôtô và xe máy gấp 3 lần số dân cư dự kiến sinh sống và làm việc tại tòa nhà đó. (có nghĩa là nếu chỗ để xe được ít thì xây số tầng thấp). Và cuối cùng là giảm bớt phương tiện cá nhân tham gia giao thông bằng phí sử dụng phương tiện theo ngày (lắp máy kiểm soát thông tin phương tiện trên các tuyến đường để tự trừ tiền)”, TS. Nguyễn An hiến kế.

Còn luật gia Nguyễn Văn Hậu thì cho rằng, văn bản pháp luật hiện hành điều chỉnh vấn đề quy hoạch tại các đô thị là Luật Quy hoạch đô thị 2009, cho đến nay sau hơn 7 năm thi hành thì luật này đã phát sinh nhiều hạn chế, bất cập cần phải được sửa đổi, bổ sung đề phù hợp với tình hình giai đoạn hiện tại. Và để lên phương án sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch, cần thiết phải tổ chức nghiên cứu, tham khảo, vận động lấy ý kiến của các cơ quan ban hành, cơ quan, tổ chức chuyên môn và cả người dân.

Theo quan điểm của tôi, riêng đối với lĩnh vực quy hoạch đô thị, cần thiết phải xây những quy định pháp luật hướng tới đảm bảo phải có một quy hoạch đô thị tương đối hoàn chỉnh, một quy hoạch vừa thể hiện tầm nhìn xa rộng lại vừa phải mang tính khả thi cao, vừa bao gồm cả những đề án ngắn hạn lẫn những đề án dài hạn lại vừa phải hạn chế đến mức thấp nhất khả năng “quy hoạch treo” cũng như chỉnh sửa quy hoạch nhiều lần.

H.Duy – L.Sơn