Tập trung vào các nhiệm vụ cốt lõi của Công đoàn

Làm tốt chức năng của Công đoàn

Tại Hội thảo khoa học “Nhiệm vụ trọng tâm của các cấp Công đoàn - lý luận và thực tiễn” do Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam và Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức mới đây, chia sẻ tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Ngọ Duy Hiểu cho biết: Công đoàn Việt Nam vừa là tổ chức chính trị - xã hội trong hệ thống chính trị của xã hội Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, vừa là tổ chức đại diện bảo vệ người lao động. Điều đó định hình lên nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn.

Lãnh đạo LĐLĐ quận Long Biên và Công đoàn Công ty cổ phần Sáng tạo Việt AKIRA tiến hành thương lượng tập thể. Ảnh: B.D.

Qua từng giai đoạn cách mạng, Công đoàn Việt Nam có những nhiệm vụ phù hợp. Giai đoạn hiện nay, thực hiện Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 12/6/2021 về đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới, Bộ Chính trị đặt ra yêu cầu cần "Nghiên cứu, điều chỉnh nhiệm vụ của các cấp Công đoàn theo hướng tập trung vào các nhiệm vụ cốt lõi, phù hợp với đặc thù từng cấp và sự phát triển của thị trường lao động”.

Trao đổi tại Hội thảo, PGS.TS Dương Văn Sao (Trường Đại học Công đoàn) cho rằng, việc xác định nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn Việt Nam cần dựa trên cơ sở nhiệm vụ chính trị của đất nước; quy định của pháp luật về trách nhiệm, quyền hạn của tổ chức Công đoàn và yêu cầu phong trào công nhân và hoạt động công đoàn trong từng thời kỳ.

Tuy nhiên, bên cạnh những nhiệm vụ chung của tổ chức Công đoàn Việt Nam, theo PGS.TS Dương Văn Sao, Công đoàn cần chú trọng đến những vấn đề quan trọng sau: Những vấn đề đang nổi cộm, bức xúc trong phong trào công nhân, hoạt động công đoàn, cấp bách cần giải quyết, thông qua đó tác động mạnh đến vị thế và phát huy vai trò của tổ chức Công đoàn Việt Nam; những vấn đề có vị trí trung tâm, quan trọng, cần tổ chức thực hiện, khi vấn đề đó được tổ chức thực hiện, nó sẽ tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong tổ chức hoạt động của Công đoàn Việt Nam; và những vấn đề mới xuất hiện, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả hoạt động của Công đoàn Việt Nam, cần phải quan tâm triển khai thực hiện thông qua việc thực hiện góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Công đoàn.

Từ phân tích trên, PGS.TS Dương Văn Sao cho rằng, trong giai đoạn hiện nay, những nhiệm vụ trọng tâm của Công đoàn Việt Nam cần ưu tiên là: Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả đại diện chăm lo, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển; đổi mới mạnh mẽ công tác tuyên truyền, giáo dục, vận động xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam lớn mạnh, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; đẩy mạnh công tác phát triển đoàn viên, gắn với không ngừng đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, xây dựng tổ chức Công đoàn lớn mạnh.

Bám sát 3 chức năng chính

Thảo luận về nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn, TS Phạm Thị Thu Lan - Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn cho rằng, nhiệm vụ trọng tâm là nhiệm vụ chính, thể hiện rõ 3 chức năng chính của tổ chức Công đoàn (đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích; tham gia quản lý và tuyên truyền giáo dục) và nhiệm vụ gia tăng là nhiệm vụ phụ, tạo thêm giá trị gia tăng cho Công đoàn khi Công đoàn đã làm tốt nhiệm vụ chính và để hỗ trợ vị thế cho Công đoàn thực hiện nhiệm vụ chính.

TS Phạm Thị Thu Lan cho rằng, các nhiệm vụ trọng tâm và xuyên suốt cần dành 70-80% thời gian và nguồn lực; và nhiệm vụ giá trị gia tăng chỉ nên dành 10-20% thời gian và nguồn lực. “Nếu tập trung vào nhiệm vụ gia tăng mà không làm tốt nhiệm vụ trọng tâm thì Công đoàn sẽ mất hình ảnh và uy tín trong đoàn viên và người lao động, người lao động không cảm nhận được Công đoàn là tổ chức đại diện cho họ, từ đó không giữ chân được đoàn viên và không thu hút được người lao động tham gia Công đoàn - nguy cơ mất đoàn viên khi ra đời các tổ chức khác của người lao động”, Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn nhấn mạnh.

Theo đó, TS Phạm Thị Thu Lan đưa ra 3 nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức Công đoàn hiện nay là: Tư vấn, hướng dẫn, giáo dục, truyền thông cho đoàn viên, người lao động; đối thoại và thương lượng tập thể; đại diện giải quyết các khiếu nại của đoàn viên và người lao động.

Nhấn mạnh nhiệm vụ đối thoại, thương lượng tập thể và giải quyết tranh chấp lao động của tổ chức Công đoàn phải được đặt lên hàng đầu, TS. Nguyễn Duy Phúc - Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ phát triển Quan hệ lao động cho rằng: Đoàn viên là nền tảng quan trọng nhất, quyết định sự hình thành và phát triển của tổ chức Công đoàn. Điều này là không thể thể tranh cãi. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là “làm thế nào để thu hút được đoàn viên và người lao động”.

Phân tích động lực để đoàn viên tham gia, gắn kết với tổ chức Công đoàn là những lợi ích cốt lõi trong quan hệ lao động, đó là tiền lương, thu nhập, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi và những phúc lợi khác từ người sử dụng lao động… TS Nguyễn Duy Phúc cho rằng: Động lực để người lao động liên kết và tập hợp quanh một tổ chức đại diện luôn là “lợi ích”. Ở nước ta hiện nay, phần lớn lao động có trình độ hạn chế và thu nhập còn thấp. Do vậy, lợi ích quan trọng nhất của họ trong quan hệ lao động vẫn là tăng thu nhập, giảm giờ làm và các phúc lợi khác ở doanh nghiệp.

“Phúc lợi Công đoàn tuy có ý nghĩa, nhưng chiếm tỷ trọng rất nhỏ so với thu nhập và phúc lợi mà người lao động nhận được từ doanh nghiệp. Vì vậy, việc chăm lo đời sống cho cho người lao động là cần thiết, nhưng không phải là yếu tố quyết định trong việc thu hút đoàn viên. Yếu tố quyết định là phải đấu tranh để tăng thu nhập, giảm định mức lao động và có được các chế độ phúc lợi tốt hơn từ chủ doanh nghiệp. Phương thức tất yếu để đạt được điều đó là Công đoàn phải đặt trọng tâm vào các nhiệm vụ đối thoại, thương lượng tập thể và giải quyết tranh chấp lao động, trong đó có tổ chức và lãnh đạo đình công”, TS Nguyễn Duy Phúc nhấn mạnh.