Gỡ vướng để thúc đẩy đầu tư theo phương thức đối tác công tư

Bộ Tài chính là cơ quan được giao hướng dẫn các quy định về quản lý tài chính đối với các dự án PPP. Trước đây, Bộ Tài chính đã ban hành các Thông tư về quản lý tài chính các dự án PPP; khi Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Luật PPP) có hiệu lực từ 1/1/2021, Bộ Tài chính chủ trì xây dựng trình Chính phủ ban hành Nghị định số 28/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 quy định cơ chế quản lý tài chính dự án đầu tư theo phương thức PPP.

Các vấn đề được đưa ra thảo luận tại Hội thảo “Thúc đẩy đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) trong phát triển hạ tầng một số lĩnh vực kinh tế - xã hội của Việt Nam”.

Theo ông Dương Bá Đức, Vụ trưởng Vụ Đầu tư, Bộ Tài chính, giai đoạn 2010 - 2014 là giai đoạn số lượng dự án PPP được ký kết nhiều nhất. Giai đoạn này, hợp đồng PPP tập trung chủ yếu dưới 2 hình thức BOT (xây dựng- hợp tác- chuyển giao) và BT (xây dựng- chuyển giao) trong lĩnh vực giao thông. Còn giai đoạn 2015 - 2020, tập trung chủ yếu tiếp tục đàm phán một vài dự án BOT điện có vướng mắc trong giai đoạn trước và xử lý các vướng mắc của các dự PPP đã ký hợp đồng.

Từ năm 2021 đến nay, mới có 3 dự án BOT giao thông được chuyển tiếp từ giai đoạn trước và đã ký; 8 dự án mới song đang giai đoạn chuẩn bị đầu tư, chưa ký kết hợp đồng PPP; trong đó 7 dự án lĩnh vực giao thông, 1 dự án BTL (Xây dựng - Chuyển giao - Thuê dịch vụ) lĩnh vực nước sạch.

Trước thực trạng luật đã có nhưng khó triển khai; dự án đầu tư theo hình thức PPP ngày một ít, Chính phủ đã giao “Bộ Tài chính chủ trì rà soát vướng mắc Nghị định số 28/2021/NĐ-CP và đề xuất phương án sửa đổi, bổ sung; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong Quý III/2023”.

Về nội dung này, ông Dương Bá Đức cho hay, thực hiện nhiệm vụ được giao, Vụ Đầu tư đã chủ động rà soát, phối hợp với các đơn vị trong Bộ để rà soát Nghị định 28 và có văn bản gửi xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương, nhà đầu tư và một số cơ quan, tổ chức liên quan đến hoạt động đầu tư.

Tính đến thời điểm hiện nay, Vụ Đầu tư đã nhận được ý kiến của khoảng 60 đơn vị/tổ chức và tổ chức cuộc thảo luận với 4 địa phương. Qua đó, ý kiến tập trung vào một số vấn đề chủ yếu như quy định về mức vốn nhà nước tham gia dự án PPP chưa phù hợp; cơ chế chia sẻ doanh thu giảm; chưa quy định các chỉ tiêu phân tích, đánh giá tính khả thi của phương án tài chính đối với các lĩnh vực cụ thể; vướng mắc liên quan đến trình tự, thủ tục thanh toán vốn nhà nước khi áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu giảm; lãi suất vốn vay chưa phù hợp,…

Một số dự án cao tốc tại Nam Trung bộ, Tây Nguyên... đang kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP. (Ảnh minh họa)

“Có ý kiến cho rằng quy định phần vốn nhà nước tham gia trong dự án PPP tối đa 50% tổng mức vốn đầu tư (Điều 69 Luật PPP) là không phù hợp; một số ý kiến đề nghị bỏ quy định mức trần này, một số ý kiến đề nghị nghiên cứu sửa đổi tăng tỷ lệ này (có thể là 70% tổng mức đầu tư)”, ông Dương Bá Đức cho hay.

Ý kiến của Vụ Đầu tư cho rằng, do tính chất đặc thù của một số dự án giao thông đường bộ có chi phí giải phóng mặt bằng tương đối cao; nên khi dự án đường bộ này thực hiện theo hợp đồng BOT đòi hỏi phần vốn nhà nước hỗ trợ cho dự án có thể phải cao hơn 50% tổng mức đầu tư. Đối với các lĩnh vực khác, về phía Bộ chưa nhận được kiến nghị phải tăng tỷ lệ vốn nhà nước hỗ trợ cho dự án...

Về nguồn vốn xử lý cơ chế chia sẻ doanh thu giảm, Bộ Tài chính cho rằng quy định sử dụng nguồn vốn dự phòng ngân sách để xử lý cơ chế chia sẻ doanh thu giảm quy định tại Khoản 3 Điều 83 Luật PPP là chưa phù hợp với quy định của pháp luật ngân sách nhà nước, chưa phù hợp với mục đích sử dùng nguồn ngân sách dự phòng. Vụ Đầu tư đề nghị nghiên cứu sửa đổi quy định này theo hướng bố trí một dòng ngân sách trong kế hoạch đầu tư công trung hạn để chia sẻ phần doanh thu giảm.

Đối với các vướng mắc tại các quy định của Luật PPP, thuộc thẩm quyền của Quốc hội, ông Dương Bá Đức cho biết sẽ phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành để báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, giải quyết trong thời gian tới.

Với nhóm vướng mắc Nghị định số 28/2021/NĐ-CP có nhiều nội dung cần được tháo gỡ như lãi suất vốn vay; quy định các chỉ tiêu phân tích, đánh giá tính khả thi của phương án tài chính đối với các lĩnh vực cụ thể; về nguồn vốn thanh toán cho doanh nghiệp dự án BTL, BLT (Xây dựng - Thuê dịch vụ - Chuyển giao); vướng mắc liên quan đến trình tự, thủ tục thanh toán vốn nhà nước khi áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu giảm,... Bộ Tài chính đều đưa ra ý kiến sửa đổi, bổ sung quy định phù hợp.

Bảo Thoa