Đổi tiền lẻ dịp tết giá "cắt cổ" vẫn hút khách

“Sóng ngầm” chợ đen

Mỗi dịp tết đến xuân về, ngoài việc chuẩn bị cỗ tết và các lễ nghi truyền thống, thì tiền lẻ là một trong những câu chuyện được nhiều người quan tâm. Trong đó, tiền lẻ được người dân sử dụng lễ bái chùa chiền, đền, phủ…Vậy quy định không in thêm tiền mới có mệnh giá từ 5000 đồng trở xuống, liệu có đủ tiền lẻ để phục vụ người dân trong dịp lễ tết? Trả lời câu hỏi này, ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN đã khẳng định trong cuộc họp báo ngày 21/1 rằng: Chủ trương của NHNN là không phát hành thêm tiền mới có mệnh giá nhỏ, nhưng không có nghĩa là số lượng tiền lẻ đã qua sử dụng đang được lưu thông sẽ khan hiếm. Thực tế tiền lẻ vẫn dồi dào và đáp ứng đủ cơ cấu các mệnh giá, đủ nhu cầu chi tiêu của cơ quan, doanh nghiệp và người dân.

Việc không in thêm tiền mới có mệnh giá nhỏ từ phía NHNN, theo tính toán và số liệu ông Đào Minh Tú đưa ra, đã giúp nhà nước tiết kiệm được hơn 1.000 tỷ đồng. Thế nhưng, dựa theo chủ trương của NHNN, cùng với nhu cầu cần tiền lẻ của người dân trong dịp Tết nguyên đán, thị trường đổi tiền lẻ chợ đen trở nên sôi động hơn.

Trong vai một người có nhu cầu đổi tiền lẻ, chúng tôi tìm đến phố Đinh Lễ, một trong những nơi được coi là khu vực đổi tiền sôi động nhất Hà Nội. Theo ghi nhận, từ khi có quy định xử phạt hoạt động đổi tiền lẻ, thì dịch vụ này rút vào hoạt động ngầm. Thấy chúng tôi lượn xe nhiều lần 4– 5 phụ nữ liền vẫy tay mời chào: Đổi tiền hả em? Vào đây, tiền gì cũng có từ ngoại tệ, tiền cổ, tiền có số seri đẹp, hay tiền lẻ…Theo quan sát của chúng tôi, khi thấy có khách và thật sự an toàn sẽ có gần chục tốp đi ra mặt đường chào mời khách đổi tiền. Họ chia thành tốp nhỏ, khoảng từ 2 – 3 người một tốp.

Theo những người phụ nữ này, trên phố Đinh Lễ thu đổi ngoại tệ, cũng như thu mua tiền lẻ đều có giá chung. Nếu mua nhiều, tiền độc, tiền có số seri đẹp và mới thì phải đợi khoảng 15 phút là có người mang đến. Còn số lượng ít thì luôn có sẵn.

Một phụ nữ không quên cho tôi cả số điện thoại kèm với lời nhắn: Nếu cần số lượng nhiều, chỉ cần gọi điện báo trước khoảng 30 phút, chị sẽ mang đến tận nơi. Tiền síp (phí vận chuyển) chỉ vài chục nghìn.

Cũng như ở phố Đinh Lễ, tại một số điểm như phủ Tây Hồ, hay chùa Hà, dịch vụ đổi tiền lẻ không còn công khai như trước nữa, tất cả đều rút vào hoạt động “bí mật”. Tuy nhiên, theo khảo sát của chúng tôi, tại khu vực Đền – Chùa – Bia Bà (La Khê, Hà Đông), việc đổi tiền lẻ lại diễn ra khá công khai và tràn lan. Thậm chí một vài điểm đổi tiền lẻ còn xuất hiện ngay tại khuôn viên trong Đền.

57841

Được mùa “thổi” giá

Với nhu cầu lớn cần tiền lẻ, tiền mới trong dịp lễ tết, cùng với chủ trương của NHNN không in thêm tiền lẻ có mệnh giá nhỏ, đã tạo điều kiện cho thị trường đổi tiền lẻ chợ đen “được giá”.

Theo khảo sát của chúng tôi, tại điểm đổi tiền lẻ trên phố Đinh Lễ giữ nguyên giá đổi như những năm trước cho các loại tiền mới có mệnh giá từ 50.000 đồng trở lên. Tỉ lệ đổi là 10 “ăn” 9. Còn mệnh giá đổi từ 5000 đồng – 20.000 đồng, có tỉ lệ 10 “ăn” 8. Số tiền càng nhỏ thì tỉ lệ phần trăm càng cao. Riêng với loại tiền mới 500 đồng, có tỉ lệ 10 “ăn” 4, hoặc 10 “ăn” 5. Còn loại tiền 1000 – 2000 đồng thì tỉ lệ đổi là 10 “ăn” 7.

Không tích được số lượng tiền lẻ mới nhiều như ở phố Đinh Lễ nên ở một số điểm đổi tiền lẻ tại các đình, chùa, đền…tỉ lệ đổi có phần nhẹ hơn nhưng giá đổi không thấp hơn năm trước. Ngay ở chùa Hà, đền – chùa – Bia Bà, để có thể đổi được tiền lẻ với mệnh giá 100 – 200 đồng rất khó. Tại những điểm này, đổi tiền có mệnh giá 500 đồng sẽ có tỉ lệ 10 “ăn” 6 – 6,5. Còn các mệnh giá 1000 – 2000 đồng là 10 “ăn” 7. Các mệnh giá khác có tỉ lệ 10 “ăn” 8. Tuy nhiên, giá cả ở mỗi nơi cũng khác.

Mặc dù, mới đây Chính phủ đã ban hành Nghị định 96/2014/ND-CP quy định  về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, Theo đó hành vi “buôn” tiền lẻ, “tuồn” tiền lẻ ra thị trường chợ đen bị phạt từ 20 – 40 triệu đồng. Thế nhưng, vì ham lợi nhiều cá nhân, nhiều chủ kinh doanh biết nhưng vẫn cố tình làm, hoặc có những “chiêu” đối phó.

Tại phố Đinh Lễ, không phải người nào đến đó cũng có thể đổi được tiền. Người bán đưa “hàng” (là tiền) cho người mua, khi họ thấy an toàn. Đặc biệt, họ không mang tiền theo mà chỉ khi gọi điện mới có người mang tiền đến. Còn tại các điểm như chùa Hà, phủ Tây Hồ hay Bia Bà (La Khê), việc đổi tiền lẻ hoặc là “bí mật”, hoặc là chống đối, như chia sẻ của L - một người chuyển đổi tiền tại khu vực Bia Bà: “Chúng tôi chỉ bày một ít tiền lẻ bên ngoài cho khách biết, hoặc là dán các mệnh giá tiền lên tủ kính. Khách có nhu cầu thì sẽ mang ra, lỡ bị cơ quan chức năng kiểm tra, thì cũng chỉ bị mất một ít. Và số tiền nhỏ lẻ thì không đủ để xử phạt”.

Thiết nghĩ, để dịch vụ đổi tiền lẻ vào các dịp lễ tết không có đất cần có sự kết hợp đồng bộ hơn, triệt để hơn của các cơ quan ban ngành. Trước hết mỗi người cần phải có sự thay đổi, nhận thức về việc sử dụng tiền lẻ. Theo giáo sư – nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền: “Đổi tiền lẻ để đi chùa mà có sự chiết khấu phần trăm là hành vi vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó việc sử dụng tiền lẻ ở những nơi chùa chiền là không đúng với nghi thức Phật giáo. Không phải cứ có nhiều tiền lẻ, đặt nhiều nơi, nhiều chùa là người đi lễ sẽ được hưởng nhiều công đức, bổng lộc”.

Đạt Đỗ