-->
Sử dụng và ngược đãi lao động trẻ em:

Vấn nạn cần xử lý triệt để!

Sử dụng lao động trẻ em đang là vấn đề nan giải đối với nhiều nước trên thế giới trong đó có Việt Nam. Thực tế cho thấy, với mức giá nhân công hết sức rẻ mạt, phải lao động trong một môi trường và điều kiện không đảm bảo, lao động là trẻ em vẫn đang từng ngày phải đối mặt với nguy cơ bị bóc lột sức lao động thậm tệ, thậm chí có nhiều trẻ còn bị người sử dụng lao động bạo hành như vụ xảy ra ở Bắc Ninh đang khiến dư luận đặc biệt quan tâm.
Nỗ lực ngăn chặn và xóa bỏ lao động trẻ em Giảm thiểu lao động trẻ em: Thay đổi từ nhận thức Tích cực tham gia phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em

Từ sự vụ ở Bắc Ninh...

Những ngày gần đây, vụ việc chủ quán bánh xèo miền Trung (ở thôn Lạc Nhuế, xã Thụy Hòa, huyện Yên Phong, Bắc Ninh) hành hạ dã man thiếu niên 15 tuổi bằng chày, cối... đang khiến dư luận xã hội hết sức phẫn nộ. Cụ thể, vào khoảng 21 giờ ngày 21/11, qua công tác nắm tình hình, Công an huyện Yên Phong phát hiện một cháu bé tại khu vực Chùa, thôn Lạc Nhuế, xã Thụy Hòa, huyện Yên Phong có biểu hiện bất thường.

Sau khi đưa về trụ sở công an huyện, cháu bé trình bày tên là T.Q.D, 15 tuổi, quê xã Hành Phước, huyện Nghĩa Hành (Quảng Ngãi). Cháu D. có hoàn cảnh khó khăn, mẹ mất sớm, cha bị bệnh nặng nên anh cháu đưa cháu ra Bắc Ninh làm thuê. Tháng 9/2020, cháu D. được anh ruột (sinh năm 2002) đưa đến làm công tại quán bánh xèo miền Trung do vợ chồng bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết (quê xã Nghĩa Mỹ, huyện Tư Nghĩa, Quảng Ngãi) và Ngô Thanh Vũ (quê quận 12, thành phố Hồ Chí Minh) làm chủ.

Vấn nạn cần xử lý triệt để!
Cháu bé 14 tuổi bị chủ quán bánh xèo ở huyện Yên Phong, Bắc Ninh bạo hành dã man.

Trong quá trình làm việc, cháu D. bị chủ quán đánh đập nên chiều 21/11 đã bỏ chạy khỏi quán. Sau khi tiếp nhận và xác minh ban đầu, Công an huyện Yên Phong đã chuyển cháu D. đến Trung tâm Y tế huyện Yên Phong để khám và điều trị. Theo lời kể của cháu D. trong thời gian làm việc tại quán, cháu thường xuyên bị chủ quán đánh đập bằng bàn chải đánh vẩy cá, dao, chảo… gây nhiều thương tích.

Ngoài bị đánh đập dã man nhiều lần, thì hàng ngày cháu phải dậy từ lúc 7h sáng và làm việc đến 4h sáng hôm sau. Nơi nghỉ ngơi sau giờ làm của D là dưới nền đất lạnh lẽo, không giường chiếu và cũng chưa từng được ăn một bữa cơm tử tế. D. cho biết thêm, nam nhân viên 21 tuổi còn lại ở quán cũng thường xuyên bị đánh. Suốt 2 tháng làm việc, D. không được ra khỏi quán và cũng chưa được trả một đồng tiền lương nào.

Liên quan đến vụ việc của cháu D. ngay sau đó Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Bắc Ninh chủ trì, phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố về việc rà soát tình hình sử dụng lao động chưa đến tuổi lao động trong các cơ sở dịch vụ, sản xuất trên địa bàn tỉnh. Có thể thấy, vụ việc cháu D. nhân viên quán bánh xèo bị tra tấn dã man đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về vấn nạn lao động trẻ em bị bạo hành và bóc lột sức lao động ở nước ta hiện nay. Câu hỏi đặt ra là, trên thực tế có bao nhiêu trẻ em đã và đang bị bóc lột sức lao động nhưng chưa được các cơ quan chức năng phát hiện trong bối cảnh lao động trẻ em ở Việt Nam tuy đã giảm nhưng vẫn còn tồn tại ở nhiều nơi và hoạt động trong nhiều lĩnh vực khó kiểm soát.

...Đến nhiều lao động vẫn là trẻ em

Dễ dàng nhận thấy tình trạng sử dụng lao động trẻ em vẫn đang diễn ra hằng ngày ở nước ta. Tại nhiều địa phương kinh tế khó khăn, đặc biệt là vùng nông thôn, việc trẻ em phải nghỉ học sớm, lao vào kiếm sống để phụ giúp gia đình với nhiều công việc khác nhau dường như đã trở thành hình ảnh quen thuộc. Thậm chí, có nhiều trẻ khi không kiếm cho mình được việc làm ở quê đã cùng bạn bè, anh chị em, thậm chí một thân một mình lên các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh để kiếm sống, làm việc trong các quán ăn, quán bia, nhà hàng…

Đơn cử như tại Hà Nội, bất kể vào khung giờ nào khi ngồi ở quán cà phê hay quán ăn nào đó chúng ta đều dễ dàng bắt gặp nhiều cháu bé ở độ tuổi từ 7-12 thậm chí ít hơn cầm những giỏ hàng gồm phong kẹo cao su, dây buộc tóc, móc khóa, bút… mời gọi khách hàng mua đồ. Hay thậm chí hình ảnh này cũng dần trở nên phổ biến ở các ngã tư như khu vực Ngã Tư Sở, ngã tư Phạm Hùng…

Đa phần, khi được hỏi các cháu bé này đều cho biết, công việc của các cháu kéo dài từ sáng sớm cho tới đêm muộn, mỗi tháng thu nhập trung bình chỉ khoảng vào độ 2-3 triệu đồng.Không chỉ xuất hiện với công việc bán hàng rong, việc trẻ em làm công việc bưng bê, rửa bát, trông xe tại Thành phố cũng không phải là trường hợp hiếm. Cá biệt, còn có tình trạng nhiều trẻ dưới 18 tuổi tham gia làm việc tại môi trường nhạy cảm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ảnh hưởng tới tâm lý, tương lai về sau như các cửa hàng kinh doanh bia rượu hay các nhà hàng, quán karaoke…

Có thể thấy, Việt Nam là nước đi đầu khu vực châu Á và nước thứ 2 trên thế giới phê chuẩn Công ước quốc tế về quyền trẻ em (CRC) năm 1990. Cho đến nay, về cơ bản hệ thống pháp luật quốc gia về bảo vệ, chăm sóc trẻ em đã tương đối đầy đủ, bảo đảm tính đồng bộ hài hòa với pháp luật quốc tế nhằm tạo hành lang pháp lý toàn diện bảo vệ trẻ em khỏi các hình thức bạo lực, lạm dụng, bóc lột và ngược đãi, nhất là với nhóm trẻ có hoàn cảnh đặc biệt theo quy định của pháp luật.

Chính phủ cũng đã phê chuẩn hai Công ước cơ bản của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) liên quan đến Lao động trẻ em. Đó là Công ước 138 về độ tuổi làm việc tối thiểu và Công ước 182 về các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất. Bộ luật Lao động 1994 là văn bản pháp lý toàn diện nhất quy định các vấn đề liên quan đến trẻ em tham gia lao động và lao động vị thành niên. Sửa đổi năm 2007, bộ luật này nghiêm cấm sử dụng trẻ dưới 15 tuổi và có quy định riêng đối với người chủ khi sử dụng lao động chưa thành niên.

Ngoài ra, nhiều chương trình hành động nhằm bảo vệ, chăm sóc trẻ em, trong đó có nội dung bảo vệ trẻ em lao động cũng đã được liên tục triển khai mà mới nhất là Chương trình quốc gia Phòng ngừa giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2016-2020 đang được thực hiện. Thế nhưng, lao động trẻ em là một vấn đề nan giải ngay cả với các quốc gia phát triển, nên hành trình đến với cái đích ngăn ngừa và giảm thiểu Lao động trẻ em mà Chính phủ đặt ra vẫn còn rất dài.

Vấn nạn cần xử lý triệt để!
Điều 163 bộ Luật lao động quy định không được sử dụng người lao động chưa thành niên trong việc kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất gây nghiện. (Ảnh minh họa: Lê Thắm)

Cần lấp đầy khoảng trống pháp lý

Chia sẻ về vấn đề này, theo Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng – Văn phòng Luật sư Kết Nối, hiện nay tình trạng sử dụng lao động trẻ em không đúng pháp luật ở nước ta còn diễn ra khá phổ biến. Chúng ta có thể bắt gặp rất nhiều trẻ em đang tham gia lao động ở nhiều công việc khác nhau như bán hàng rong, ăn xin, bưng bê trong các hàng quán.

Ở Hà Nội, việc trẻ dưới 18 tuổi phục vụ trong các cửa hàng kinh doanh bia, rượu, các chất gây nghiện diễn ra khá nhiều. Tại Khoản 4 Điều 163 bộ Luật lao động quy định không được sử dụng người lao động chưa thành niên trong việc kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất gây nghiện khác. Đây là hành vi vi phạm pháp luật lao động trẻ em cần sớm được xử lý để không ảnh hưởng đến sự phát triển về tâm lý, thể chất của các em về sau.

Có thể nói, pháp luật lao động của Việt Nam hiện nay về cơ bản khá chặt chẽ, đặc biệt là đã đáp ứng, bảo vệ được quyền lợi của lao động dưới 18 tuổi. Cụ thể, theo Bộ luật Lao động 2012 quy định, người sử dụng lao động được phép sử dụng người lao động dưới 18 tuổi vào những công việc phù hợp với sức khỏe và có trách nhiệm quan tâm chăm sóc về các mặt lao động, tiền lương, sức khỏe, học tập của người lao động.Pháp luật nghiêm cấm người sử dụng người chưa thành niên vào các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc ảnh hưởng xấu tới nhân cách người lao động tại Điều 165 Bộ luật Lao động.

Còn tại 1 Điều 18 bộ Luật lao động 2012 và Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, cũng quy định rõ việc người sử dụng lao động khi giao kết với người lao động dưới 18 tuổi phải được sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật của người lao động. Cụ thể, khi sử dụng người lao động chưa thành niên thì người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả kiểm tra định kỳ và phải xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Ngoài ra, người sử dụng lao động cần tuân thủ quy định về thời gian làm việc với người lao động dưới 18 tuổi tại khoản 2, 3 Điều 163 Bộ Luật Lao động: Thời gian làm việc của người lao động chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi không được quá 8 giờ trong 1 ngày và 40 giờ trong 1 tuần.Thời giờ làm việc của người dưới 15 tuổi không được quá 4 giờ trong 1 ngày và 20 giờ trong 1 tuần và không được sử dụng làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm… Tuy nhiên trên thực tế tình trạng người sử dụng lao động là lao động trẻ em vào những công việc không đúng với pháp luật, bóc lột sức lao động của trẻ em vẫn đang diễn ra khá phố biến.

Theo luật sư Hùng, vấn đề bất cập hiện nay nằm ở việc thực thi pháp luật và chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan liên quan. “Pháp luật đã quy định rõ nhưng ai sẽ là người thực hiện, ai sẽ là người bảo vệ khi quyền lợi của người lao động chưa thành niên bị xâm phạm? Hay có vô số những trường hợp các em nhỏ giao kết hợp đồng lao động với người sử dụng lao động mà không có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật dẫn đến việc các em bị bóc lột, bạo hành trong 1 thời gian dài mà không bị phát hiện, không dám lên tiếng mà chỉ đến khi bị tố cáo thì sự thật mới được phơi bày. Vậy cơ quan nào có trách nhiệm phát hiện và ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật của người sử dụng lao động như trên?”- Luật sư Hùng chia sẻ.

Luật sư Hùng cho hay, để hạn chế tình trạng sử dụng lao động trẻ em không đúng pháp luật và đảm bảo việc trẻ em được làm những công việc phù hợp với độ tuổi của mình, Bộ lao động – Thương binh và Xã hội, các cơ quan có thẩm quyền cần đề ra những biện pháp triệt để nhằm thắt chặt quản lý, kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng người lao động chưa thành niên đối với các cơ sở kinh doanh, đặc biệt những công việc nghiêm cấm sử dụng người lao động dưới 18 tuổi.

“Xử phạt nghiêm khắc những trường hợp vi phạm pháp luật về sử dụng người lao động chưa thành niên thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật. Đối với những trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, lang thang cơ nhỡ, chính quyền địa phương cần tạo điều kiện, bố trí công việc phù hợp. Bên cạnh đó, các đơn vị liên quan cũng cần tăng cường tuyên truyền pháp luật về lao động cho người sử dụng lao động và người lao để không vi phạm các điều cấm của pháp luật và tự bảo vệ quyền lợi cho chính mình. Có như thế tình trạng bóc lột sức lao động trẻ em mới sớm có thể chấm dứt” – Luật sư Hùng nhấn mạnh./.

Lê Thắm

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo nghiên cứu xây dựng lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030 - 2035.
Lòng se điếu trên chợ online giá siêu rẻ: Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Lòng se điếu trên chợ online giá siêu rẻ: Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Thời gian gần đây, thị trường thực phẩm online tại Việt Nam chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của một mặt hàng tưởng chừng như xa lạ, nhưng lại thu hút sự quan tâm đặc biệt của đông đảo người tiêu dùng đó là lòng se điếu.
Sắp diễn ra Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp Thủ đô với thị trường lao động năm 2025

Sắp diễn ra Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp Thủ đô với thị trường lao động năm 2025

Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp (GDNN) Thủ đô với thị trường lao động năm 2025 sẽ được tổ chức vào ngày 11/5 tại Cung Thiếu nhi Hà Nội - Cơ Sở 2, với quy mô 10.000 người tham gia cùng nhiều hoạt động thiết thực liên quan tuyển dụng, tuyển sinh, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm…
Quận Hoàn Kiếm chú trọng công tác đảm bảo an toàn vệ sinh lao động

Quận Hoàn Kiếm chú trọng công tác đảm bảo an toàn vệ sinh lao động

Xác định việc đảm bảo an toàn vệ sinh lao động (ATVSLĐ) là nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của quận, là yếu tố quyết định đến năng suất lao động, sức khỏe người lao động (NLĐ) và sự bền vững của doanh nghiệp, những năm qua, các cấp Công đoàn quận Hoàn Kiếm luôn đồng hành cùng doanh nghiệp triển khai nhiều giải pháp, nhằm ngăn chặn, phòng ngừa các sự cố trong quá trình làm việc, lao động, bảo vệ tính mạng, tài sản cho NLĐ, cũng như doanh nghiệp.
Hà Nội: Gần 125.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2025

Hà Nội: Gần 125.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2025

Với gần 125.000 thí sinh đăng ký dự thi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) năm 2025, thành phố Hà Nội tiếp tục là Hội đồng thi tốt nghiệp THPT có quy mô lớn nhất cả nước.
Sẻ chia để cùng nâng cao chất lượng dạy - học

Sẻ chia để cùng nâng cao chất lượng dạy - học

Qua gần 3 năm triển khai, đến nay, phong trào “Nhà trường cùng chung tay phát triển - Thầy cô cùng sẻ chia trách nhiệm” của ngành Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội đã gặt hái được nhiều thành tựu, góp phần nâng cao chất lượng, giảm khoảng cách giáo dục giữa các đơn vị, địa phương.
Futsal nữ Việt Nam gặp Hồng Kông (Trung Quốc): Khởi đầu cho giấc mơ World Cup

Futsal nữ Việt Nam gặp Hồng Kông (Trung Quốc): Khởi đầu cho giấc mơ World Cup

Vào lúc 16h chiều nay (7/5), đội tuyển futsal nữ Việt Nam sẽ bước vào trận ra quân tại vòng chung kết futsal nữ châu Á 2025, gặp đối thủ vừa tầm Hồng Kông (Trung Quốc) - khởi đầu cho hành trình chinh phục tấm vé lịch sử dự World Cup futsal nữ đầu tiên.

Tin khác

Thông tin mới vụ 4 lao động Việt Nam tử vong trong căn hộ thuê ở Đài Loan

Thông tin mới vụ 4 lao động Việt Nam tử vong trong căn hộ thuê ở Đài Loan

3 trong số 4 nạn nhân người Việt Nam được phát hiện tử vong trong một căn hộ cho thuê ở Đài Loan là người ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.
Bài 2: Đa dạng hình thức chăm lo đời sống cho người lao động

Bài 2: Đa dạng hình thức chăm lo đời sống cho người lao động

Nắm bắt nhu cầu của người lao động, các cấp Công đoàn Thủ đô đã và đang triển khai hiệu quả các hoạt động, mô hình để nâng cao chất lượng đời sống, giúp người lao động có điều kiện, cơ hội tái tạo sức lao động để làm việc năng suất, hiệu quả hơn.
Bài 1: Quẩn quanh với guồng quay “nhà trọ - công ty”

Bài 1: Quẩn quanh với guồng quay “nhà trọ - công ty”

Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế của cả nước, là địa phương tập trung nhiều doanh nghiệp hoạt động, thu hút hàng triệu lao động sinh sống và làm việc. Thực tế cho thấy, nhu cầu thụ hưởng các thiết chế văn hóa, nâng cao đời sống của người lao động ngày càng cao. Nắm bắt nhu cầu đó, với vai trò của mình, các cấp Công đoàn Thủ đô đã triển khai nhiều mô hình, cách làm hiệu quả để nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động.
Đảm bảo an toàn lao động là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi người

Đảm bảo an toàn lao động là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi người

Nhắc lại câu chuyện buồn của đồng nghiệp vừa ra đi cách đây 5 ngày, do không may bị tai nạn trên chính cung đường làm việc vào lúc nửa đêm, chị Ninh Thị Loan - công nhân Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên (TNHH MTV) Môi trường đô thị Hà Nội cho rằng: Việc đảm bảo an toàn lao động là trách nhiệm và nghĩa vụ của cả người lao động, người sử dụng lao động và toàn xã hội.
Đi làm ngày lễ 30/4 và 1/5, người lao động được nhận mức lương thế nào?

Đi làm ngày lễ 30/4 và 1/5, người lao động được nhận mức lương thế nào?

Theo quy định, dịp lễ 30/4 và 1/5 năm nay, công chức, viên chức, người lao động được nghỉ 5 ngày liên tục. Nếu có việc phải đi làm vào ngày nghỉ lễ này, người lao động sẽ được nhận mức lương cao gấp gần 5 lần.
Trình Chủ tịch nước tặng quà cho người có công dịp lễ 30/4 và Quốc khánh 2/9

Trình Chủ tịch nước tặng quà cho người có công dịp lễ 30/4 và Quốc khánh 2/9

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã ký Tờ trình số 440/TTr-TTg trình Chủ tịch nước tặng quà cho người có công với cách mạng, nhân dịp đặc biệt kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), 80 năm Ngày thành lập nước (2/9/1945 - 2/9/2025).
TP.HCM: Tạm dừng thi tuyển công chức, viên chức

TP.HCM: Tạm dừng thi tuyển công chức, viên chức

Thực hiện Nghị định số 111/2022/NĐ-CP ngày 30/12/2022 của Chính phủ khi thực hiện sắp xếp tổ chức, bộ máy hệ thống chính trị và Kết luận số 128-KL/TW ngày 7/3/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương công tác cán bộ; Ủy ban nhân dân (UBND) Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) thực hiện nghiêm chủ trương tạm dừng tuyển dụng, bổ nhiệm, quy hoạch, điều động, chuyển công tác, tiếp nhận, luân chuyển cán bộ, công chức, viên chức.
Cung cấp kiến thức, kỹ năng cho phụ nữ trong việc quản lý tài chính

Cung cấp kiến thức, kỹ năng cho phụ nữ trong việc quản lý tài chính

Sáng nay (10/4), Báo Phụ nữ Thủ đô phối hợp với Công ty Tài chính TNHH Một thành viên Home Credit Việt Nam tổ chức hội nghị “Tư vấn kiến thức quản lý tài chính gia đình năm 2025” cho hơn 100 hội viên phụ nữ tại quận Đống Đa, Hà Nội.
Hà Nội phát động Tháng hành động về ATVSLĐ và Tháng Công nhân năm 2025 vào ngày 18/4

Hà Nội phát động Tháng hành động về ATVSLĐ và Tháng Công nhân năm 2025 vào ngày 18/4

Lễ phát động Tháng hành động về An toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ) và Tháng Công nhân năm 2025 của thành phố Hà Nội sẽ được tổ chức vào ngày 18/4, tại vườn hoa Phùng Khắc Khoan, thị trấn Liên Quan, huyện Thạch Thất, với sự tham gia của khoảng 1.000 người và gồm nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả.
Thu nhập bình quân của người lao động tăng ở hầu hết các ngành kinh tế

Thu nhập bình quân của người lao động tăng ở hầu hết các ngành kinh tế

Báo cáo về tình hình lao động, việc làm quý 1/2025 vừa được Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố mới đây cho thấy thu nhập bình quân tháng của người lao động tăng so với quý trước và tăng ở hầu hết các ngành kinh tế.
Xem thêm
Phiên bản di động