“Thủ phủ” vàng mã Hà Nội đìu hiu, sản xuất cầm chừng trước Tết Nguyên đán

Được mệnh danh là "thủ phủ" vàng mã ở Hà Nội, những năm trước, cách thời điểm Tết Nguyên đán khoảng 1-2 tháng, cả thôn Phúc Am (xã Duyên Thái) đều tấp nập, hối hả, nhộn nhịp người ra, kẻ vào. Bởi đây chính là “mùa” sản xuất các sản phẩm vàng mã như: hình nộm ngựa, xe, voi, thuyền, nhà cửa... phục vụ nhu cầu của khách hàng và người dân.

Năm nay, dù chỉ còn khoảng 20 ngày nữa là đến Tết Nhâm Dần 2022 nhưng không khí ở Phúc Am lại im ắng đến lạ thường. Theo chia sẻ của người dân ở đây, Rằm tháng 7 vừa qua, hầu như vàng mã không bán được, hoạt động sản xuất cũng bị tạm ngưng. Do đó, nhiều hộ đã làm sẵn một số mặt hàng, đến cận Tết thì làm tiếp các công đoạn để hoàn thiện sản phẩm.

Năm nay, dù chỉ còn 1 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán nhưng không khí ở làng Phúc Am lại im ắng đến lạ thường.

Anh Nguyễn Hải Báu (thôn Phúc Am) đã gắn bó với nghề làm vàng mã đã gần 30 năm nay. Anh Báu cho biết, chưa năm nào, việc sản xuất lại ảm đạm như năm nay. Các mặt hàng vẫn đa dạng về mẫu mã nhưng do dịch bệnh, khách hàng có tâm lý thắt chặt chi tiêu. Hơn nữa, nếu tình hình dịch phức tạp thì các hoạt động lễ, hội sau Tết Nguyên đán có thể bị hủy bỏ, lượng tiêu thụ vì thế cũng giảm đáng kể.

“Ví dụ, mọi năm, gia đình tôi sản xuất khoảng 5.000 sản phẩm phục vụ các hoạt động sau Tết Nguyên đán, thì năm nay số lượng giảm xuống còn khoảng 1.000. Việc sản xuất cũng cầm chừng, vừa sản xuất vừa “ngóng” thị trường”, anh Báu chia sẻ.

Khi dịch Covid-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, nhiều người ở Phúc Am chỉ biết tặc lưỡi vì “chưa bao giờ làng nghề ảm đạm như thế này”.

Tương tự, ông Vũ Văn Tuân, một người có thâm niên nhiều năm trong nghề làm vàng mã cho biết, vào dịp cận Tết những năm trước, xưởng của nhiều nhà trong làng chất đầy các sản phẩm vàng mã, có nhà làm việc đến 1-2h sáng, khách buôn liên tục gọi hối thúc. Nhưng năm nay thị trường khá yên ắng vì khách buôn sỉ không dám trữ, sức mua giảm mạnh dù giá vàng mã không biến động nhiều. Bên cạnh đó, giá chi phí nguyên liệu đầu vào tăng nên lãi cũng không được nhiều như trước đây.

“Mọi năm, thời điểm giáp Tết là lúc bận rộn nhất, cả gia đình tôi phải làm việc liên tục vì vừa phải chuẩn bị sản phẩm cho ngày Tết ông Công, ông Táo, vừa phải tập trung làm hàng dự trữ phục vụ lễ khai xuân và nhu cầu cúng bái giải hạn. Tuy nhiên, hiện tại chỉ ghi nhận mức tiêu thụ bằng 40% so với mọi năm”, ông Tuân cho biết.

Ông Vũ Văn Tuân cho biết, năm nay thị trường khá yên ắng vì khách buôn sỉ không dám trữ, sức mua giảm mạnh dù giá vàng mã không biến động nhiều.

Được biết, hiện nay cả thôn Phúc Am hiện có khoảng 180 hộ dân sống dựa vào nghề làm hàng mã. Trong đó có khoảng 10 cơ sở sản xuất và buôn bán hàng mã, còn lại là các hộ dân chủ yếu đi làm thuê. Việc làm đồ mã được thực hiện chuyên môn hóa, mỗi gia đình chỉ làm từ 1 đến 2 món đồ chuyên biệt. Đây cũng là nguồn thu nhập chính của người dân.

Hiện nay, làng nghề cũng đang dần áp dụng máy móc vào sản xuất, tuy nhiên vẫn còn một số hộ gia đình kiên trì làm thủ công 100% mọi công đoạn. Theo đó, mỗi hình nhân đều được xử lý từ đan nứa tạo khung, ghép thành hình, dán giấy, trang trí phụ kiện.

Hậu giãn cách xã hội, xăng tăng giá kéo theo các chi phí khác “leo thang”. Thế nhưng các sản phẩm của làng mã vẫn phải giữ nguyên giá thị trường để đảm bảo tính cạnh tranh, các hộ gia đình chấp nhận “lãi ít hơn để sinh tồn”.

Ông Phùng Quyết Thắng - Trưởng thôn Phúc Am cho hay, năm nay việc vận chuyển và tiêu thụ khó khăn hơn nên đã ảnh hưởng đến nhiều người dân trên địa bàn. Tình hình đó buộc nhiều hộ dân chỉ còn cách vận chuyển đơn hàng nhỏ, tiêu thụ lẻ tẻ trong ngày.

“Hộ nào có người trẻ thì có thể livestream, chụp ảnh đưa lên mạng xã hội nhưng rất hiếm và với quy mô nhỏ lẻ. Cả năm trông chờ vào đợt hàng tháng 7 và Tết Nguyên đán nhưng dịch bệnh liên miên khiến các gia đình đều ế ẩm”, ông Thắng cho hay.