--> -->

Sức sống khảm trai Chuyên Mỹ

Từ nguyên liệu vỏ trai, vỏ ốc tưởng như vô dụng được những người thợ khảm Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) tạo ra các sản phẩm có họa tiết tinh vi, phức tạp trên nền gỗ. Nhờ đó, các sản phẩm của làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ không chỉ khẳng định vị thế ở thị trường trong nước, mà còn có mặt tại nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.
Nơi hội tụ làng nghề truyền thống Nâng cao chất lượng môi trường làng nghề

Nghệ thuật công phu, tinh thế

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km về phía Nam, xã Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên) nổi tiếng với làng nghề khảm trai truyền thống hàng nghìn năm tuổi, thu hút đông lao động địa phương tham gia vào các cơ sở sản xuất. Từ vỏ trai, vỏ ốc tưởng như vô dụng, những người thợ khảm Chuyên Mỹ có thể tạo ra bất kỳ họa tiết nào dù tinh vi, phức tạp đến đâu. Các sản phẩm độc đáo mang đậm nét truyền thống của Chuyên Mỹ đã làm say đắm biết bao người và được sự ngưỡng mộ của du khách thập phương gần xa.

Sức sống khảm trai Chuyên Mỹ
Nghệ nhân Phạm Văn Bắc cho biết, sản phẩm khảm trai Chuyên Mỹ thể hiện tính độc đáo, trí tuệ của những người thợ thủ công. (Ảnh: K.Tiến)

Trước đây, khảm trai Chuyên Mỹ chủ yếu làm hoành phi, câu đối trong nhà thờ, đình đền, trang trí họa tiết trên sập gụ, tủ chè hay chế tác ra những bức tranh treo tường phỏng theo tích truyện. Theo thời gian và xu thế hội nhập, những người nghệ nhân khảm trai nơi đây đã từng bước nâng cao tay nghề để sáng tạo ra những mẫu tranh tinh xảo, kỹ thuật hơn như phong cảnh non nước, khắc họa chân dung… Nhờ vậy, sản phẩm của làng nghề Chuyên Mỹ phát triển ngày càng đa dạng và phong phú về mẫu mã, đáp ứng được nhu cầu trong nước và vươn xa ra thị trường quốc tế như Anh, Nga, Mỹ, Hà Lan, Nhật Bản...

Theo người dân ở Chuyên Mỹ, sản phẩm khảm trai, ốc của Chuyên Mỹ đã từng tham gia các cuộc triển lãm thành tựu kinh tế kỹ thuật toàn quốc tại Hà Nội, có mặt ở các điểm du lịch, thị trường lớn của đất nước và thế giới… Đến nay, các sản phẩm khảm trai, ốc truyền thống Chuyên Mỹ ngày càng đa dạng, phong phú về mẫu mã nhờ sự tìm tòi, sáng tạo dựa trên những bí quyết công nghệ hết sức nghiêm ngặt, tỉ mỉ, phức tạp được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ khác nhau.

Là nghề truyền thống của gia đình, nghệ nhân Phạm Văn Bắc (thôn Thượng, xã Chuyên Mỹ) cho biết, ông tiếp xúc với nghề khảm trai từ nhỏ. Đến năm 15 tuổi, ông đã bắt đầu học và đi theo nghề. Chính lòng yêu nghề mà gia đình ông cũng như nhiều hộ trong làng đã mở mang và phát triển mạnh, giữ được những giá trị làng nghề cho đến ngày nay. Theo ông Bắc, sản phẩm khảm trai Chuyên Mỹ thể hiện tính độc đáo, trí tuệ của những người thợ thủ công, đồng thời phản ánh tính thời đại và tính hữu dụng cũng như thẩm mỹ của nó. Ngày nay, khảm Chuyên Mỹ đang tiếp tục phát huy tiềm năng của mình, xứng đáng là nơi lưu giữ nghệ thuật khảm trai truyền thống; sản xuất ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ đẹp, quý đem đến cho đời sống văn hóa tinh thần cho nhiều người.

Giữ mãi lửa nghề

Được biết, nguyên liệu khảm trai ở Chuyên Mỹ không chỉ có vỏ trai, vỏ ốc trong nước mà còn nhập từ Trung Quốc, Thái Lan, Singapore, Indonesia... Đặc biệt, xã Chuyên Mỹ còn là nơi sản xuất, chế biến nguyên liệu sản phẩm ốc, trai lớn nhất Việt Nam, cung cấp nguyên liệu vỏ ốc, trai đã qua chế biến cho rất nhiều địa phương trong cả nước.

Theo nghệ nhân Phạm Văn Bắc, trên thị trường có rất nhiều chất liệu để tạo nên sản phẩm, do vậy, mỗi nghệ nhân làng Chuyên Mỹ đều nắm rõ được rõ các thể loại, chất liệu để làm nên sản phẩm. Chuyên sản xuất, kinh doanh đồ gỗ, khảm trai cao cấp, để có những sản phẩm tốt, ông Bắc thường làm sản phẩm trên chất liệu gỗ trắc, ốc Singapore có đủ màu phát quang và toàn những chỗ tinh xảo đưa vào đồ gỗ. Các mặt hàng tương đối phong phú, đáp ứng cho những người có đam mê về đồ gỗ, đam mê về đồ cổ.

Sức sống khảm trai Chuyên Mỹ
Ảnh: K.Tiến

“Nếu trên thị trường mà không nắm rõ về chất liệu vỏ trai, vỏ ốc thì rất dễ nhầm lẫn, bởi vỏ con trai màu sắc không có sự phản quang, còn vỏ ốc thì sẽ có nhiều màu phản quang. Đẹp nhất phải kể đến là ốc của Singapore”, nghệ nhân Phạm Văn Bắc chia sẻ.

Các nghệ nhân cho biết, một trong những công đoạn quan trọng nhất của nghề khảm trai là “cẩn xà cừ”, nghĩa là theo nét vẽ, đục gỗ và gắn những nguyên liệu họa tiết lên đó. Những tranh gỗ sau khi đã “cẩn” được tỉa gọn, đánh bóng (mài khảm) rồi vẽ nét. Công đoạn cưa, đục các mảnh trai là cầu kỳ nhất. Người thợ phải mài thủ công, ngâm rượu, hơ lửa, chẻ dóc miệng, chọn thợ đục, chọn lựa các miệng trai đầy đủ cho mặt tranh. Hàng trăm, hàng nghìn miếng trai đính chặt vào mặt gỗ đã chạm sẵn khuôn hình. Mặt tranh hiện đầy đủ và đẹp với các hình ảnh từ dân gian tới đương đại.

Là một trong những làng làm nghề lớn nhất, nét nổi bật của tranh khảm trai Chuyên Mỹ là những mảnh trai không vỡ, có độ phẳng hoặc được uốn cong cho phù hợp với từng thành phẩm. Các chi tiết kỹ thuật đục và cẩn trai rất khít. Nhờ đường nét tinh xảo sống động mà sản phẩm khảm trai nơi đây nổi tiếng với giá trị rất cao. Những hàng đặt tủ chè, sập gụ khảm ốc giá từ 50-500 triệu đồng tùy theo chất liệu khảm...

Những năm qua, nghề khảm trai xã Chuyên Mỹ vẫn duy trì hoạt động tốt và thị trường thêm rộng mở. Những nghệ nhân tâm huyết đã đi đầu trong việc giữ nghề, truyền nghề để người dân không chỉ phát triển kinh tế mà còn bồi đắp, phát huy những giá trị văn hóa đặc trưng của làng nghề truyền thống. Đặc biệt, nhiều người trong làng nghề đã thấy thêm một hướng đi mới khi kết hợp sản xuất, kinh doanh với phát triển du lịch. Họ mong muốn các cấp, các ngành tiếp tục hỗ trợ để nơi đây trở thành điểm du lịch sinh thái làng nghề hấp dẫn ở Thủ đô.

Những năm qua, nhờ có sự phát triển của du lịch làng nghề mà nhiều du khách đã biết đến danh tiếng làng nghề và tới thăm, tận mắt chứng kiến tài hoa của những người thợ Chuyên Mỹ. Về Chuyên Mỹ hôm nay, trước khi đi thăm các xưởng sản xuất, du khách được vào thăm ngôi đình thờ tổ nghề được xây dựng lại vào năm 2002 trên nền của ngôi đình cũ đã bị chiến tranh tàn phá. Tại đây có rất nhiều tác phẩm được trưng bày. Trong số hoành phi, câu đối được tạo tác tuyệt đẹp, nổi bật là bức đại tự khảm lớn được tạo hoàn toàn bằng chất liệu xà cừ, chạm khảm 4 chữ Hán lớn “Công cái hoàn vũ” (Công đầu bảo vệ bờ cõi). Đây là một cách giới thiệu rất ấn tượng về trình độ tay nghề người thợ Chuyên Mỹ.

Kim Tiến

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Lan tỏa mô hình hay, sáng tạo trong học và làm theo Bác

Lan tỏa mô hình hay, sáng tạo trong học và làm theo Bác

Triển khai thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, 10 năm qua quận Tây Hồ đã đạt nhiều kết quả khá toàn diện. Nhiều cách làm mới, sáng tạo, thiết thực tạo chuyển biến mạnh mẽ, tích cực có sức lan tỏa, sâu rộng trong toàn Đảng bộ quận.
Bảo đảm tốt hơn quyền con người của người đang chấp hành án phạt tù

Bảo đảm tốt hơn quyền con người của người đang chấp hành án phạt tù

Tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, ngày 24/5, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang đã trình dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Tương trợ tư pháp năm 2007 và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra hiện nay.
Cần quyết liệt xử lý hàng giả trong lĩnh vực y tế

Cần quyết liệt xử lý hàng giả trong lĩnh vực y tế

Sau vụ gần 600 loại sữa giả bị phát hiện, dư luận lại bức xúc với chuyện thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, thiết bị y tế giả… bị cơ quan chức năng triệt phá. Đáng lo ngại, khi một số sản phẩm này đã được bán trên thị trường trong suốt thời gian dài. Đây là hồi chuông cảnh báo, đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ các cơ quan chức năng và cộng đồng doanh nghiệp.
Bộ trưởng Bộ Công an: Cho phép mua bán dữ liệu cá nhân là cho phép mua bán quyền con người

Bộ trưởng Bộ Công an: Cho phép mua bán dữ liệu cá nhân là cho phép mua bán quyền con người

Bộ trưởng Lương Tam Quang cho rằng, nếu không quy định việc cấm mua bán dữ liệu cá nhân như hàng hóa thông thường và có chế tài xử lý nghiêm minh thì thực tiễn sẽ phát sinh rất nhiều những phương thức, thủ đoạn để hình thành chợ đen về dữ liệu cá nhân, gây hậu quả thiệt hại rất lớn.
Hội đồng Tiền lương quốc gia có chủ tịch mới

Hội đồng Tiền lương quốc gia có chủ tịch mới

Theo quyết định kiện toàn của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Mạnh Khương làm tân chủ tịch Hội đồng Tiền lương quốc gia.
Nhà ở xã hội vẫn vượt quá xa khả năng của người lao động

Nhà ở xã hội vẫn vượt quá xa khả năng của người lao động

Phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về Dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội ngày 24/5, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương) đã chia sẻ những gửi gắm của người lao động đến Quốc hội.
Kinh tế tư nhân - Động lực quan trọng của nền kinh tế quốc gia

Kinh tế tư nhân - Động lực quan trọng của nền kinh tế quốc gia

Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị đặt ra mục tiêu đến năm 2030, kinh tế tư nhân (KTTN) là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia; là lực lượng tiên phong trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số…; Ngoài ra, Nghị quyết còn đặt ra các mục tiêu cụ thể như phấn đấu có 2 triệu doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế, có ít nhất 20 doanh nghiệp lớn tham gia chuỗi giá trị toàn cầu…

Tin khác

Lan tỏa mô hình hay, sáng tạo trong học và làm theo Bác

Lan tỏa mô hình hay, sáng tạo trong học và làm theo Bác

Triển khai thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, 10 năm qua quận Tây Hồ đã đạt nhiều kết quả khá toàn diện. Nhiều cách làm mới, sáng tạo, thiết thực tạo chuyển biến mạnh mẽ, tích cực có sức lan tỏa, sâu rộng trong toàn Đảng bộ quận.
Đoàn công tác Mặt trận Hà Nội kết thúc Hành trình kết nối ý nghĩa tại Hà Tĩnh và Thanh Hóa

Đoàn công tác Mặt trận Hà Nội kết thúc Hành trình kết nối ý nghĩa tại Hà Tĩnh và Thanh Hóa

Hành trình kết nối năm 2025 của Đoàn đại biểu Ủy ban Mặt trận Tổ quốc thành phố Hà Nội (gồm các nhân sĩ, trí thức, chức sắc, tôn giáo, dân tộc thiểu số tiêu biểu Thành phố) đã khép lại thành công sau 5 ngày (20-24/5) với nhiều hoạt động ý nghĩa tại các tỉnh miền Trung.
Cần sớm ban hành quy định các biện pháp giảm phát thải nhựa tại Hà Nội

Cần sớm ban hành quy định các biện pháp giảm phát thải nhựa tại Hà Nội

Ngày 23/5, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị phản biện xã hội đối với 2 dự thảo Nghị quyết quy định các biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn thành phố Hà Nội và biện pháp hỗ trợ, ưu đãi đối với hoạt động tái chế rác thải sử dụng kỹ thuật hiện có tốt nhất trên địa bàn Thành phố (thực hiện điểm D, khoản 2, Điều 28 Luật Thủ đô).
Khai mạc Giải vật dân tộc Hà Nội mở rộng tranh cúp Phùng Hưng năm 2025

Khai mạc Giải vật dân tộc Hà Nội mở rộng tranh cúp Phùng Hưng năm 2025

Tối 23/5, Liên đoàn Vật Việt Nam, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Ủy ban nhân dân (UBND) thị xã Sơn Tây khai mạc Giải vật dân tộc Hà Nội mở rộng tranh cúp Phùng Hưng lần thứ IV - năm 2025. Giải vật diễn ra từ ngày 22 đến 25/5.
Hà Nội: Treo cờ rủ trong 2 ngày Lễ Quốc tang nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương

Hà Nội: Treo cờ rủ trong 2 ngày Lễ Quốc tang nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương

Mới đây, Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội đã ban hành Công điện số 05/CĐ-UBND về việc ngừng các hoạt động vui chơi, giải trí trong những ngày Lễ Quốc tang đồng chí Trần Đức Lương, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước, nguyên Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh.
Quận Tây Hồ tập huấn “Bình dân học vụ số” cho người cao tuổi

Quận Tây Hồ tập huấn “Bình dân học vụ số” cho người cao tuổi

Ngày 23/5, Hội Người cao tuổi quận Tây Hồ tổ chức hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định số 1336/QĐ-TTg của Chính phủ về xây dựng và nhân rộng mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau trên địa bàn quận; tập huấn mô hình “Bình dân học vụ số”.
Hà Nội tập trung tổ chức Đại hội Đảng, sắp xếp tổ chức bộ máy

Hà Nội tập trung tổ chức Đại hội Đảng, sắp xếp tổ chức bộ máy

Sáng 23/5, Đảng ủy UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị giao ban công tác xây dựng Đảng, triển khai Kế hoạch tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ UBND Thành phố lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Đoàn Mặt trận Tổ quốc thành phố Hà Nội thăm các tổ chức tôn giáo tại thành phố Huế

Đoàn Mặt trận Tổ quốc thành phố Hà Nội thăm các tổ chức tôn giáo tại thành phố Huế

Ngày 22/5, Đoàn đại biểu Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, nhân sĩ, trí thức, chức sắc, tôn giáo, dân tộc thiểu số thành phố Hà Nội đến thăm các tổ chức tôn giáo và trao quà cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn thành phố Huế.
Huyện Thường Tín đề xuất phương án đặt trụ sở 4 xã mới sau sắp xếp

Huyện Thường Tín đề xuất phương án đặt trụ sở 4 xã mới sau sắp xếp

Để thực hiện tốt việc thành lập đơn vị hành chính mới, huyện Thường Tín đã đề xuất với thành phố Hà Nội phương án dự kiến đặt trụ sở cơ quan hành chính - chính trị 4 xã mới được thành lập sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn.
Góp phần xây dựng xã hội học tập, công bằng và phát triển bền vững

Góp phần xây dựng xã hội học tập, công bằng và phát triển bền vững

Trên địa bàn Hà Nội, các cơ sở giáo dục, trường học đã và đang triển khai nhiều giải pháp hiệu quả, thúc đẩy phong trào “Bình dân học vụ số”; góp phần xây dựng xã hội học tập, công bằng và phát triển bền vững.
Xem thêm
Phiên bản di động