-->

Sức sống khảm trai Chuyên Mỹ

Từ nguyên liệu vỏ trai, vỏ ốc tưởng như vô dụng được những người thợ khảm Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên, Hà Nội) tạo ra các sản phẩm có họa tiết tinh vi, phức tạp trên nền gỗ. Nhờ đó, các sản phẩm của làng nghề khảm trai Chuyên Mỹ không chỉ khẳng định vị thế ở thị trường trong nước, mà còn có mặt tại nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới.
Nơi hội tụ làng nghề truyền thống Nâng cao chất lượng môi trường làng nghề

Nghệ thuật công phu, tinh thế

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km về phía Nam, xã Chuyên Mỹ (huyện Phú Xuyên) nổi tiếng với làng nghề khảm trai truyền thống hàng nghìn năm tuổi, thu hút đông lao động địa phương tham gia vào các cơ sở sản xuất. Từ vỏ trai, vỏ ốc tưởng như vô dụng, những người thợ khảm Chuyên Mỹ có thể tạo ra bất kỳ họa tiết nào dù tinh vi, phức tạp đến đâu. Các sản phẩm độc đáo mang đậm nét truyền thống của Chuyên Mỹ đã làm say đắm biết bao người và được sự ngưỡng mộ của du khách thập phương gần xa.

Sức sống khảm trai Chuyên Mỹ
Nghệ nhân Phạm Văn Bắc cho biết, sản phẩm khảm trai Chuyên Mỹ thể hiện tính độc đáo, trí tuệ của những người thợ thủ công. (Ảnh: K.Tiến)

Trước đây, khảm trai Chuyên Mỹ chủ yếu làm hoành phi, câu đối trong nhà thờ, đình đền, trang trí họa tiết trên sập gụ, tủ chè hay chế tác ra những bức tranh treo tường phỏng theo tích truyện. Theo thời gian và xu thế hội nhập, những người nghệ nhân khảm trai nơi đây đã từng bước nâng cao tay nghề để sáng tạo ra những mẫu tranh tinh xảo, kỹ thuật hơn như phong cảnh non nước, khắc họa chân dung… Nhờ vậy, sản phẩm của làng nghề Chuyên Mỹ phát triển ngày càng đa dạng và phong phú về mẫu mã, đáp ứng được nhu cầu trong nước và vươn xa ra thị trường quốc tế như Anh, Nga, Mỹ, Hà Lan, Nhật Bản...

Theo người dân ở Chuyên Mỹ, sản phẩm khảm trai, ốc của Chuyên Mỹ đã từng tham gia các cuộc triển lãm thành tựu kinh tế kỹ thuật toàn quốc tại Hà Nội, có mặt ở các điểm du lịch, thị trường lớn của đất nước và thế giới… Đến nay, các sản phẩm khảm trai, ốc truyền thống Chuyên Mỹ ngày càng đa dạng, phong phú về mẫu mã nhờ sự tìm tòi, sáng tạo dựa trên những bí quyết công nghệ hết sức nghiêm ngặt, tỉ mỉ, phức tạp được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ khác nhau.

Là nghề truyền thống của gia đình, nghệ nhân Phạm Văn Bắc (thôn Thượng, xã Chuyên Mỹ) cho biết, ông tiếp xúc với nghề khảm trai từ nhỏ. Đến năm 15 tuổi, ông đã bắt đầu học và đi theo nghề. Chính lòng yêu nghề mà gia đình ông cũng như nhiều hộ trong làng đã mở mang và phát triển mạnh, giữ được những giá trị làng nghề cho đến ngày nay. Theo ông Bắc, sản phẩm khảm trai Chuyên Mỹ thể hiện tính độc đáo, trí tuệ của những người thợ thủ công, đồng thời phản ánh tính thời đại và tính hữu dụng cũng như thẩm mỹ của nó. Ngày nay, khảm Chuyên Mỹ đang tiếp tục phát huy tiềm năng của mình, xứng đáng là nơi lưu giữ nghệ thuật khảm trai truyền thống; sản xuất ra những sản phẩm thủ công mỹ nghệ đẹp, quý đem đến cho đời sống văn hóa tinh thần cho nhiều người.

Giữ mãi lửa nghề

Được biết, nguyên liệu khảm trai ở Chuyên Mỹ không chỉ có vỏ trai, vỏ ốc trong nước mà còn nhập từ Trung Quốc, Thái Lan, Singapore, Indonesia... Đặc biệt, xã Chuyên Mỹ còn là nơi sản xuất, chế biến nguyên liệu sản phẩm ốc, trai lớn nhất Việt Nam, cung cấp nguyên liệu vỏ ốc, trai đã qua chế biến cho rất nhiều địa phương trong cả nước.

Theo nghệ nhân Phạm Văn Bắc, trên thị trường có rất nhiều chất liệu để tạo nên sản phẩm, do vậy, mỗi nghệ nhân làng Chuyên Mỹ đều nắm rõ được rõ các thể loại, chất liệu để làm nên sản phẩm. Chuyên sản xuất, kinh doanh đồ gỗ, khảm trai cao cấp, để có những sản phẩm tốt, ông Bắc thường làm sản phẩm trên chất liệu gỗ trắc, ốc Singapore có đủ màu phát quang và toàn những chỗ tinh xảo đưa vào đồ gỗ. Các mặt hàng tương đối phong phú, đáp ứng cho những người có đam mê về đồ gỗ, đam mê về đồ cổ.

Sức sống khảm trai Chuyên Mỹ
Ảnh: K.Tiến

“Nếu trên thị trường mà không nắm rõ về chất liệu vỏ trai, vỏ ốc thì rất dễ nhầm lẫn, bởi vỏ con trai màu sắc không có sự phản quang, còn vỏ ốc thì sẽ có nhiều màu phản quang. Đẹp nhất phải kể đến là ốc của Singapore”, nghệ nhân Phạm Văn Bắc chia sẻ.

Các nghệ nhân cho biết, một trong những công đoạn quan trọng nhất của nghề khảm trai là “cẩn xà cừ”, nghĩa là theo nét vẽ, đục gỗ và gắn những nguyên liệu họa tiết lên đó. Những tranh gỗ sau khi đã “cẩn” được tỉa gọn, đánh bóng (mài khảm) rồi vẽ nét. Công đoạn cưa, đục các mảnh trai là cầu kỳ nhất. Người thợ phải mài thủ công, ngâm rượu, hơ lửa, chẻ dóc miệng, chọn thợ đục, chọn lựa các miệng trai đầy đủ cho mặt tranh. Hàng trăm, hàng nghìn miếng trai đính chặt vào mặt gỗ đã chạm sẵn khuôn hình. Mặt tranh hiện đầy đủ và đẹp với các hình ảnh từ dân gian tới đương đại.

Là một trong những làng làm nghề lớn nhất, nét nổi bật của tranh khảm trai Chuyên Mỹ là những mảnh trai không vỡ, có độ phẳng hoặc được uốn cong cho phù hợp với từng thành phẩm. Các chi tiết kỹ thuật đục và cẩn trai rất khít. Nhờ đường nét tinh xảo sống động mà sản phẩm khảm trai nơi đây nổi tiếng với giá trị rất cao. Những hàng đặt tủ chè, sập gụ khảm ốc giá từ 50-500 triệu đồng tùy theo chất liệu khảm...

Những năm qua, nghề khảm trai xã Chuyên Mỹ vẫn duy trì hoạt động tốt và thị trường thêm rộng mở. Những nghệ nhân tâm huyết đã đi đầu trong việc giữ nghề, truyền nghề để người dân không chỉ phát triển kinh tế mà còn bồi đắp, phát huy những giá trị văn hóa đặc trưng của làng nghề truyền thống. Đặc biệt, nhiều người trong làng nghề đã thấy thêm một hướng đi mới khi kết hợp sản xuất, kinh doanh với phát triển du lịch. Họ mong muốn các cấp, các ngành tiếp tục hỗ trợ để nơi đây trở thành điểm du lịch sinh thái làng nghề hấp dẫn ở Thủ đô.

Những năm qua, nhờ có sự phát triển của du lịch làng nghề mà nhiều du khách đã biết đến danh tiếng làng nghề và tới thăm, tận mắt chứng kiến tài hoa của những người thợ Chuyên Mỹ. Về Chuyên Mỹ hôm nay, trước khi đi thăm các xưởng sản xuất, du khách được vào thăm ngôi đình thờ tổ nghề được xây dựng lại vào năm 2002 trên nền của ngôi đình cũ đã bị chiến tranh tàn phá. Tại đây có rất nhiều tác phẩm được trưng bày. Trong số hoành phi, câu đối được tạo tác tuyệt đẹp, nổi bật là bức đại tự khảm lớn được tạo hoàn toàn bằng chất liệu xà cừ, chạm khảm 4 chữ Hán lớn “Công cái hoàn vũ” (Công đầu bảo vệ bờ cõi). Đây là một cách giới thiệu rất ấn tượng về trình độ tay nghề người thợ Chuyên Mỹ.

Kim Tiến

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám: Người thầm lặng giữ “hồn” trống hội

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám: Người thầm lặng giữ “hồn” trống hội

Một buổi chiều Hà Nội ngập tràn nắng, tôi tìm đến khu nhà nhỏ nằm yên ả trong lòng phường Nghĩa Đô (quận Cầu Giấy). Ở đó, tôi gặp bà - người phụ nữ đã bước qua tuổi 83, với ánh mắt hiền hậu và nụ cười ấm như hơi nắng cuối chiều. Người đời vẫn trìu mến gọi bà là “báu vật sống” của nghệ thuật trống hội đất Hà thành. Nhưng với tôi, ấn tượng đầu tiên lại là sự thanh thản và rạng rỡ toát lên từ dáng hình bé nhỏ, như thể bà mang theo cả nắng chiều lấp lánh trong bước đi nhẹ nhàng. Bà là Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám hay “cô Minh Tâm”, cái tên thân thương mà bao thế hệ học trò trìu mến dành tặng cho người “truyền lửa” trống hội đáng kính.
Quận Bắc Từ Liêm: Gần 1.000 đoàn viên, người lao động được khám sức khỏe miễn phí

Quận Bắc Từ Liêm: Gần 1.000 đoàn viên, người lao động được khám sức khỏe miễn phí

Ngày 7/5, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) quận Bắc Từ Liêm phối hợp với Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, Bệnh viện Dr. Han (Dr Han Hospital) tổ chức khám sức khỏe, tầm soát, phát hiện sớm ung thư miễn phí cho 979 đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) tại các cơ quan, đơn vị doanh nghiệp trên địa bàn.
Đề nghị mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức

Đề nghị mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức

Nâng mức hưởng bảo hiểm thất nghiệp, sửa đổi điều kiện được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức... là những vấn đề nổi bật được đề cập, trong phiên thảo luận ngày 7/5 của Quốc hội về dự án Luật Việc làm (sửa đổi).
Quận Cầu Giấy: Đẩy mạnh các phong trào thi đua

Quận Cầu Giấy: Đẩy mạnh các phong trào thi đua

Trong những năm qua, Liên đoàn Lao động quận Cầu Giấy đã thường xuyên phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng các sự kiện lịch sử, các ngày lễ lớn của Thủ đô và đất nước, đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng, đi đôi với cụ thể hóa nội dung các cuộc vận động.
Đề nghị hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng

Đề nghị hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã có Công văn số 960/ATTP-NĐTT về việc hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng.
Chuẩn bị tốt các nội dung đối thoại điểm bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ

Chuẩn bị tốt các nội dung đối thoại điểm bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ

Ngày 7/5, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đã có buổi làm việc với Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội và Công đoàn Công ty TNHH Một thành viên Môi trường Đô thị Hà Nội để chuẩn bị các nội dung phục vụ việc tổ chức hoạt động điểm “Đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho lao động nữ thông qua đối thoại tại nơi làm việc” năm 2025.
Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo nghiên cứu xây dựng lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030 - 2035.

Tin khác

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám: Người thầm lặng giữ “hồn” trống hội

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám: Người thầm lặng giữ “hồn” trống hội

Một buổi chiều Hà Nội ngập tràn nắng, tôi tìm đến khu nhà nhỏ nằm yên ả trong lòng phường Nghĩa Đô (quận Cầu Giấy). Ở đó, tôi gặp bà - người phụ nữ đã bước qua tuổi 83, với ánh mắt hiền hậu và nụ cười ấm như hơi nắng cuối chiều. Người đời vẫn trìu mến gọi bà là “báu vật sống” của nghệ thuật trống hội đất Hà thành. Nhưng với tôi, ấn tượng đầu tiên lại là sự thanh thản và rạng rỡ toát lên từ dáng hình bé nhỏ, như thể bà mang theo cả nắng chiều lấp lánh trong bước đi nhẹ nhàng. Bà là Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám hay “cô Minh Tâm”, cái tên thân thương mà bao thế hệ học trò trìu mến dành tặng cho người “truyền lửa” trống hội đáng kính.
Đánh thức tiềm năng du lịch và công nghiệp văn hóa xứ Đoài

Đánh thức tiềm năng du lịch và công nghiệp văn hóa xứ Đoài

Từ khi đi vào hoạt động, tuyến phố đi bộ xung quanh hào Thành cổ Sơn Tây đã trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo người dân và du khách mỗi dịp cuối tuần. Không chỉ mang lại không gian vui chơi, giải trí đậm bản sắc văn hóa địa phương, tuyến phố đi bộ còn tạo cú hích quan trọng cho phát triển du lịch và công nghiệp văn hóa tại thị xã Sơn Tây - vùng đất địa linh nhân kiệt nơi cửa ngõ phía Tây Thủ đô.
Lãnh đạo quận Tây Hồ thăm, tặng quà người có công

Lãnh đạo quận Tây Hồ thăm, tặng quà người có công

Ngày 6/5, lãnh đạo quận Tây Hồ đã đến thăm, tặng quà các đối tượng hưởng chính sách người có công trên địa bàn nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Kết nối mạng lưới không gian sáng tạo: Động lực mới phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô

Kết nối mạng lưới không gian sáng tạo: Động lực mới phát triển công nghiệp văn hóa Thủ đô

Chiều 6/5, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức Gặp mặt các không gian văn hóa sáng tạo độc lập, tư nhân và công lập với sự tham gia của đại diện các quận, huyện, các trường đại học, viện nghiên cứu, và các cơ quan văn hóa nước ngoài tại Hà Nội.
Tạm dừng điều hành đối với 3 Chủ tịch xã ở huyện Quốc Oai, Hà Nội

Tạm dừng điều hành đối với 3 Chủ tịch xã ở huyện Quốc Oai, Hà Nội

Trước tình trạng vi phạm đất đai, trật tự xây dựng diễn biến phức tạp, ngày 6/5, UBND huyện Quốc Oai tổ chức hội nghị kiểm điểm công tác xử lý vi phạm. Theo đó, UBND huyện Quốc Oai đã ban hành quyết định tạm dừng công tác điều hành chung đối với chức danh Chủ tịch UBND của 3 xã Hưng Đạo, Hòa Thạch và Ngọc Mỹ để các cán bộ này tập trung chỉ đạo xử lý triệt để vi phạm đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn.
Dự án Đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên phấn đấu khởi công vào ngày 19/5

Dự án Đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên phấn đấu khởi công vào ngày 19/5

Dự án Đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường dẫn hai đầu cầu đang được Ban Quản lý Dự án (QLDA) đầu tư xây dựng các công trình giao thông Thành phố tiến hành lựa chọn nhà thầu, dự kiến mở thầu ngày 16/5 và phấn đấu khởi công vào ngày 19/5/2025. Đây là dự án quan trọng kết nối với tuyến đường từ sân bay Gia Bình với Thủ đô Hà Nội, góp phần nâng cao giải ngân vốn đầu tư công của Thành phố đáp ứng mục tiêu tăng trưởng đã định.
Phòng ngừa thất thoát, tham nhũng, lãng phí trong quá trình sắp xếp bộ máy

Phòng ngừa thất thoát, tham nhũng, lãng phí trong quá trình sắp xếp bộ máy

Trong quá trình sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội yêu cầu các địa phương bàn giao, tiếp nhận các chương trình, nhiệm vụ, dự án, kế hoạch vốn đầu tư công phải được thực hiện đầy đủ, đúng phạm vi quản lý, có đầy đủ hồ sơ tài liệu kèm theo.
Hà Nội đẩy mạnh dân vận trong công tác quy hoạch, bồi thường tái định cư

Hà Nội đẩy mạnh dân vận trong công tác quy hoạch, bồi thường tái định cư

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông vừa ký ban hành Kế hoạch số 123/KH-UBND về triển khai thực hiện Chỉ thị số 36-CT/TU của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về đẩy mạnh công tác dân vận trong công tác quy hoạch; công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Giải phóng mặt bằng phải là nhiệm vụ “trọng điểm của trọng điểm”

Giải phóng mặt bằng phải là nhiệm vụ “trọng điểm của trọng điểm”

Theo Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Đông Anh Nguyễn Văn Cường, để có được thành công trong triển khai thực hiện các dự án trên địa bàn huyện cần sự vào cuộc quyết liệt của lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện với tinh thần coi đây là nhiệm vụ “trung tâm của trung tâm”, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) phải là nhiệm vụ “trọng điểm của trọng điểm”. Huyện ủy, UBND huyện phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, công khai các văn bản pháp lý, lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân liên quan đến dự án…
Tạo đột phá trong phát triển văn hóa, con người Hà Nội

Tạo đột phá trong phát triển văn hóa, con người Hà Nội

Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2024 của Thành ủy về “Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”, được ban hành với 18 chỉ tiêu, 51 đề án, kế hoạch; 22 dự án, nhóm dự án tập trung 3 nội hàm Chương trình là: Phát triển văn hóa; Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh. Qua hơn 4 năm triển khai thực hiện quyết liệt, bài bản, hiệu quả, đến nay 100% chỉ tiêu của Chương trình đã hoàn thành, trong đó có nhiều chỉ tiêu vượt kế hoạch, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội.
Xem thêm
Phiên bản di động