Sửa đổi nội quy, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động Quốc hội

Dự Tọa đàm có đại diện Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các thành viên Ban soạn thảo và Tổ biên tập, đại diện một số Đoàn Đại biểu Quốc hội cùng một số ban, ngành hữu quan.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, sau khi được thành lập, Ban soạn thảo xây dựng Nghị quyết sửa đổi, bổ sung nội quy kỳ họp Quốc hội đã xây dựng hồ sơ dự thảo Nghị quyết, đề xuất 24 vấn đề sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của Nội quy.

Đồng thời, xin ý kiến các Đoàn Đại biểu Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các cơ quan có liên quan và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp thứ 11, dự kiến trình Quốc hội xem xét thông qua theo quy trình 1 kỳ họp tại Kỳ họp thứ 4 tới đây.

Tại tọa đàm, các đại biểu, chuyên gia đã thảo luận về tên gọi của văn bản, quy định thời hạn gửi tài liệu chính thức của kỳ họp đến đại biểu Quốc hội; việc bổ sung quy định không trình bày tờ trình, báo cáo tại một số phiên toàn thể nhằm tiết kiệm thời gian; biểu quyết hỗn hợp; quy trình, thủ tục xem xét, quyết định các vấn đề quan trọng về kinh tế - xã hội; xung đột pháp luật giữa các văn bản quy phạm pháp luật…

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh phát biểu khai mạc Tọa đàm,

Về tên gọi của văn bản, một số đại biểu cho rằng, nên gọi là Luật về trình tự, thủ tục tiến hành Kỳ họp Quốc hội thay vì Nội quy kỳ họp. Vì tên gọi Nội quy có giá trị pháp lý thấp, nội quy là quy định nội bộ để bảo đảm trật tự, kỷ cương, mọi người tham gia một tổ chức, cơ quan phải tuân thủ đúng quy định về trách nhiệm, thẩm quyền của mình, còn trình tự, thủ tục ở văn bản khác...

Theo kinh nghiệm hoạt động nghị viện các nước, Nghị viện các nước thường có luật riêng về hoạt động của Quốc hội (gọi là Nội quy nghị viện hay Luật về nghị viện), đó là luật nội bộ với vai trò rất quan trọng, chủ yếu quy định về trình tự, thủ tục làm việc của nghị viện.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Phạm Thái Hà cho rằng với kinh nghiệm 76 năm hoạt động và tinh thần đổi mới, Quốc hội cần sửa đổi một số nội quy kỳ họp, trong đó có việc quy định rõ ràng về trang phục cho đại biểu Quốc hội tại kỳ họp để đảm bảo tính trang nghiêm của nghị trường...

Toàn cảnh Tọa đàm.

Về quy định thời hạn gửi tài liệu chính thức của kỳ họp đến đại biểu Quốc hội, có ý kiến đề nghị sửa quy định thời hạn gửi tài liệu kỳ họp đến đại biểu Quốc hội là chậm nhất là 15 ngày trước khi khai mạc đối với kỳ họp thường lệ, chậm nhất là 5 ngày trước khi khai mạc với với kỳ họp bất thường, trừ trường hợp tài liệu đặc biệt.

Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật Hoàng Minh Hiếu cùng một số đại biểu cho rằng cần phân tích rõ nguyên nhân chủ quan và khách quan, đặc biệt là nguyên nhân từ quy trình chính sách để có biện pháp tổng thể khắc phục bất cập trong việc chậm gửi tài liệu đến các đại biểu Quốc hội.

Đối với việc biểu quyết hỗn hợp, một số đại biểu đề nghị nội quy hóa bằng cách quy định bổ sung hình thức biểu quyết hỗn hợp giữa biểu quyết điện tử và biểu quyết bằng giơ tay. Tuy nhiên, có ý kiến đại biểu cho rằng, áp dụng hình thức này chỉ trong trường hợp bất khả kháng vì trên thực tế, việc áp dụng hình thức biểu quyết bằng giơ tay chỉ trong những trường hợp xác định vấn đề có sự đồng thuận cao. Những vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau cần biểu quyết thống nhất bằng hình thức biểu quyết điện tử để xác định chính xác số lượng tán thành, không tán thành, không biểu quyết.

Bên cạnh đó, việc sử dụng các hình thức biểu quyết khác nhau và mức độ công khai việc biểu quyết của mỗi đại biểu khác nhau sẽ khó bảo đảm nguyên tắc bình đẳng trong hoạt động của Quốc hội. Do đó, việc sử dụng hình thức hỗn hợp này chỉ nên áp dụng trong một số trường hợp bất khả kháng để bảo đảm quyền được biểu quyết của đại biểu Quốc hội.

Kết luận nội dung Tọa đàm, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh nhấn mạnh việc đổi mới, nâng cao chất lượng Kỳ họp Quốc hội có tầm quan trọng then chốt đối với việc nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, đáp ứng kỳ vọng của cử tri và nhân dân cả nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội cho biết các ý kiến của các đại biểu, chuyên gia tại tọa đàm sẽ là cơ sở quan trọng để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết bảo đảm chất lượng, tiến độ trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 14 tháng 8/2022.