Không nên địa phương nào cũng xây

	Nhân dân cả nước nô nức đón ngày Giỗ Tổ mùng 10/3
	Ý nghĩa lịch sử ngày giỗ Tổ Hùng Vương

Trong thời gian qua, một số địa phương đã xây dựng đền thờ, tượng các Vua Hùng. Đa số tượng Vua Hùng được xây dựng trong các đền thờ, một số ít ở không gian công cộng ngoài trời, gồm có 3 tượng Vua Hùng tại Công viên Văn hóa Đồng Xanh (TP Pleiku, Gia Lai); tượng ngoài trời Hùng Vương và tượng trong nhà tại Khu Du lịch Văn hóa Suối Tiên (TP.HCM) và một số tượng Hùng Vương khác ở ngoài trời có quy mô nhỏ.

Các tượng Quốc tổ Hùng Vương góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đại đoàn kết dân tộc. ảnh: Báo Lao động

Tuy nhiên, việc xây dựng tượng Vua Hùng ở ngoài trời trong thời gian qua còn bộc lộ một số hạn chế. Vì nằm trong các khu vui chơi, thắng cảnh, du lịch nhằm mục đích trang trí cảnh quan nên công trình không mang tính biểu tượng, thiếu sáng tạo về nghệ thuật. Mặt khác, chưa có quy hoạch tổng thể không gian, kiến trúc để tạo thành điểm nhấn văn hóa; chưa có sự phối hợp, quy hoạch đồng bộ về cảnh quan, không gian, bài trí, ánh sáng, màu sắc...

Tiêu chí quy hoạch tượng đài, tượng ngoài trời Quốc tổ Hùng Vương là nội dung được nhiều chuyên gia, nhà quản lý quan tâm. Theo đó, sẽ có các tiêu chí về nội dung, địa phương, địa điểm xây dựng, tiêu chí nghệ thuật và tiêu chí kỹ thuật đối với các công trình tượng đài, tượng ngoài trời Quốc tổ Hùng Vương.

Tại Hội thảo “Quy hoạch tượng đài, tượng ngoài trời Quốc tổ Hùng Vương đến năm 2035” vừa diễn ra ngày 8/5, Thứ trưởng Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Vương Duy Biên cho rằng, chủ trương xây dựng Quy hoạch tượng đài Quốc tổ Hùng Vương đến năm 2035 là cần thiết, làm cơ sở định hướng cho việc quy hoạch xây dựng hệ thống tượng đài Quốc tổ Hùng Vương. Quy hoạch tượng đài Quốc tổ Hùng Vương nhằm kiểm soát về số lượng, chất lượng các công trình tượng đài Quốc tổ Hùng Vương từ nay đến năm 2035 trong cả nước, đồng thời xác định nhiệm vụ, mục tiêu, địa điểm xây dựng tượng đài Quốc tổ Hùng Vương.

Theo nhà sử học Dương Trung Quốc, chỉ nơi nào thật sự cần và tiêu biểu thì mới xây tượng. Không nên ở đâu cũng xây tượng đài Vua Hùng là không cần thiết. Quy hoạch xây dựng tượng Quốc tổ Hùng Vương là phát huy việc thờ cúng tổ tiên. Vì thế, thờ cúng là phải có nơi có chốn, đúng quy cách, đương nhiên không loại trừ việc hiện đại hóa cho phù hợp với thực tại. Theo ông Dương Trung Quốc, có một thực tế là ý niệm về Vua Hùng đã phát triển dần theo sự phát triển của quốc gia. Tuy nhiên, giá trị lớn nhất mà Việt Nam nên phát huy là Tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng, cho nên, xây dựng các khu thờ cúng Vua Hùng quan trọng hơn là xây dựng tượng đài ở nhiều nơi.

Theo ý kiến của họa sĩ Vi Kiến Thành, các tượng Quốc tổ Hùng Vương đã có chưa thể hiện được vai trò là tiêu điểm, điểm nhấn không gian trong cảnh quan nơi đặt tượng, chiếm lĩnh không gian bằng chính hình khối và chất liệu, nội dung tinh thần của tượng, tạo tâm điểm của thị giác và cảm xúc thẩm mỹ, văn hóa, tâm linh đối với người thưởng lãm. Về phong cách tạo hình, tượng Vua Hùng đã có còn thiếu đầu tư nghiên cứu những hình tượng điển hình, hình khối đặc trưng..., làm mất đi sự biểu cảm, không truyền tải được những cảm xúc cần thiết tới công chúng.

Còn theo ông Nguyễn Đắc Thủy - Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Phú Thọ, cần thiết phải có quy hoạch để thống nhất quản lý các địa điểm cũng như chất lượng các công trình. Từ hiện trạng nhiều nơi đã có tượng Vua Hùng nhưng lại không theo một mẫu chung thống nhất, không đáp ứng tiêu chí mỹ thuật, kỹ thuật càng cho thấy sự cần thiết của quy hoạch tổng thể này. “Vua Hùng là nhân vật huyền sử, không có tư liệu lịch sử bằng hình ảnh nên rất mơ hồ về mặt tạo hình, khá khó khăn khi xây dựng hình mẫu.

Mặt khác, cần có các tiêu chí rõ ràng, ví như tiêu chí “địa phương có vị trí địa lý đặc biệt” thì cần cụ thể hóa như thế nào là đặc biệt, là nơi tiền tiêu Tổ quốc hay vùng hải đảo xa xôi... Hoặc, nếu không rõ ràng tiêu chí “có dấu ấn lịch sử trong quá trình dựng nước và giữ nước, bảo vệ chủ quyền quốc gia” thì cũng dễ dẫn đến tình trạng nhiều địa phương đều có thể xây dựng tượng Vua Hùng nếu có nhu cầu”, ông Nguyễn Đắc Thủy chia sẻ.

Bảo Thoa