“Dòng vốn thông minh” cho nền kinh tế bứt phá

Làn sóng tư nhân hóa dòng vốn

Năm 2024 khép lại với con số ấn tượng: Hơn 2,3 tỷ USD vốn tư nhân được giải ngân thông qua 141 thương vụ. Trong bối cảnh dòng vốn đầu tư toàn cầu thắt chặt, điều này phản ánh sức đề kháng đáng nể của kinh tế Việt Nam cũng như mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư nội địa.

Xu hướng dịch chuyển rõ nét khi phần lớn các thương vụ có quy mô vừa và nhỏ dưới 500.000 USD tăng tới 73% - dấu hiệu cho thấy hệ sinh thái khởi nghiệp đang dần phục hồi. Đặc biệt, các thương vụ ở ngưỡng trung bình (100 - 300 triệu USD) cũng tăng gấp 2,7 lần, cho thấy giới đầu tư đang ưu tiên chọn các doanh nghiệp có nền tảng vững và mức rủi ro kiểm soát được.

Đáng chú ý, hình thức mua lại doanh nghiệp (buyout) chiếm tỷ trọng cao nhất, lên tới 1,7 tỷ USD, thể hiện tâm lý ưa chuộng dòng tiền ổn định và giá trị tích lũy dài hạn của giới đầu tư.

Trong khi đó, đầu tư mạo hiểm lại dồn lực cho các lĩnh vực mới như AI, nông nghiệp công nghệ cao (AgriTech) và công nghệ xanh (GreenTech) - những ngành gắn liền với nhu cầu chuyển đổi số, chuỗi cung ứng và an ninh lương thực. Riêng mảng AI, lượng vốn đổ vào đã tăng 8 lần so với năm 2023, AgriTech tăng 9 lần, còn GreenTech tăng hơn gấp đôi.

Dòng vốn tư nhân đang chọn Việt Nam như một vùng đất an toàn để sinh sôi. (Ảnh minh họa: Bảo Thoa)

Tại Diễn đàn Đầu tư đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025, ông Ben Sheridan - Giám đốc toàn cầu khối đầu tư tài chính của BCG nhận định: “Việt Nam đang sở hữu các điều kiện thuận lợi hiếm có để trở thành điểm đến chiến lược trong làn sóng vốn tư nhân khu vực châu Á - Thái Bình Dương”.

Với tốc độ tăng trưởng GDP thực đạt 7,1% trong năm 2024 - cao hơn phần lớn các nền kinh tế lân cận - cùng lạm phát được kiểm soát và quy mô nền kinh tế dự kiến cán mốc 1.100 tỷ USD vào năm 2035, Việt Nam đang bước vào giai đoạn "hoàng kim" của đầu tư tư nhân.

“Những nhà đầu tư đủ hiểu Việt Nam và có tầm nhìn dài hạn chính là những người sẽ định hình làn sóng tăng trưởng tiếp theo của Đông Nam Á”, ông Sheridan nói.

Trong bối cảnh toàn cầu còn nhiều bất ổn, dòng vốn tư nhân đang chọn Việt Nam như một vùng đất an toàn để sinh sôi. Với hệ thống chính sách ngày càng minh bạch, một cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp trưởng thành, cùng tinh thần cải cách mạnh mẽ - Việt Nam không chỉ là điểm đến của vốn, mà là nơi khởi nguồn cho những giá trị dài hạn.

Bệ đỡ cho tư nhân kiến tạo giá trị

Không chỉ dừng lại ở các con số ấn tượng, hệ sinh thái đầu tư Việt Nam cũng đang trải qua một cuộc cải tổ lớn với nhiều chính sách mang tính nền tảng. Quy hoạch tổng thể quốc gia 2021 - 2030 cùng các nghị quyết về phát triển kinh tế số, kinh tế xanh và công nghệ cao đang tạo ra cấu trúc mới cho tăng trưởng.

Nỗ lực xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, cùng các khuôn khổ pháp lý cho công nghệ blockchain, thị trường vốn và thoái vốn minh bạch hơn… đang biến Việt Nam trở thành điểm đến đầy triển vọng của dòng vốn quốc tế dài hạn. Hạ tầng cũng đang được đầu tư mạnh mẽ với gần 500 tỷ USD vốn FDI đang triển khai, với sự góp mặt của các tên tuổi như Intel, Samsung, Foxconn, Lego… đã và đang góp phần biến Việt Nam từ công xưởng sản xuất trở thành mắt xích công nghệ - đổi mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chia sẻ với phóng viên bên lề Diễn đàn, bà Lê Hoàng Uyên Vy - Chủ tịch Câu lạc bộ Nhà đầu tư vốn tư nhân (VPCA) kiêm Giám đốc điều hành Do Ventures cho biết, do Ventures xây dựng công ty dựa vào công nghệ và ứng dụng công nghệ để tạo ra những sản phẩm mang giá trị tích cực. Đơn vị này cũng muốn tạo ra liên minh các quỹ, từ đó giúp doanh nghiệp Việt Nam tạo ra những nguồn vốn xuyên suốt thông qua các giai đoạn.

Theo bà Vy, điểm khó nhất ở Việt Nam là doanh nghiệp có thể gọi vốn từ rất sớm nhưng đến một lúc nào đó lại không tự gọi vốn được.

“Đó là những điều muốn thay đổi, muốn tạo ra nguồn vốn dài hạn cho những doanh nghiệp Việt Nam. Trong 5 năm qua chúng tôi đã gặp hàng nghìn nhà sáng lập và chúng tôi cũng may mắn được đồng hành với khoảng 30 công ty. Các công ty chúng tôi đầu tư vào cũng trải dài nhiều lĩnh vực, nhưng hầu hết đều ứng dụng công nghệ để giúp cho người dùng và giúp chính các doanh nghiệp chuyển đổi số mạnh mẽ. Chúng tôi cũng đầu tư rất nhiều vào AI, những công cụ phần mềm giúp cho những doanh nghiệp của Việt Nam chuyển đổi số.

Tôi chưa thấy bao giờ cộng đồng khởi nghiệp có sự tự tin lớn như bây giờ, chúng tôi lần đầu tiên thấy được sự quyết tâm trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chính điều này là động lực giúp chúng tôi tạo nên sự hợp tác. Rất nhiều chủ đầu tư nước ngoài chưa đủ hiểu về Việt Nam. Tôi nghĩ rằng với những nghị quyết mới gần đây chính là bước tiến quan trọng”, bà Vy chia sẻ.

Bà Lê Hoàng Uyên Vy cũng cho rằng, có rất nhiều thay đổi trong lĩnh vực đầu tư, đó là câu chuyện thoái vốn. Tất cả những nhà đầu tư cũng cần thấy được lợi nhuận trong tương lai. Các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào Việt Nam nếu trong khoảng 4-5 năm họ không thoái vốn thành công thì số tiền đó sẽ không vào Việt Nam.

Việc này rất quan trọng, phải có kế hoạch vừa ngắn vừa dài. Ví dụ hiện nay Việt Nam có rất nhiều doanh nghiệp đã vững vàng, lớn thì cũng cần tạo câu chuyện thoái vốn thành công cho những doanh nghiệp đi đầu. Tiếp theo là phải ươm tạo thế hệ mới, doanh nghiệp trẻ hơn có thể cũng được tiếp cận với nhiều nguồn vốn, và sau đó từ 3-5 năm, 10 năm sau cũng sẽ có những câu chuyện thoái vốn thành công.

Bảo Thoa