Xóa bỏ độc quyền một số dịch vụ “nóng”: Người dân sẽ được hưởng lợi

	Bộ trưởng Công Thương: “Kinh doanh xăng dầu không còn độc quyền”
	Có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh của sữa nước Ensure
	Muốn chống độc quyền phải “đại phẫu” đường sắt

Nỗi niềm người trong cuộc

Theo bác Bùi Thuần (Tô Hiệu – Hà Nội), thời gian gần đây, một số người dân kêu ca việc hóa đơn tiền điện tăng gấp đôi, gấp ba lần bình thường. Dẫu vậy, họ vẫn không làm gì được bởi sự độc quyền của EVN. Trong khi đó, trên thị trường không có nhiều doanh nghiệp cung cấp điện để cạnh tranh nên dù chất lượng dịch vụ chưa tốt thì người dân vẫn phải “ngậm bồ hòn làm ngọt”. Hiện cả 3 khâu phát điện, truyền tải và phân phối điện vẫn nằm trong tay EVN. Nếu danh mục hàng hóa, dịch vụ Nhà nước “nắm” độc quyền mới được ban hành (đối với ngành điện, Nhà nước sẽ chỉ độc quyền vận hành thuỷ điện đa mục tiêu, nhà máy điện hạt nhân, vận hành truyền tải, điều độ hệ thống điện quốc gia) thì đồng nghĩa, EVN sẽ bị thu hẹp vị thế độc quyền. “Điều này khiến người dân cảm thấy có nhiều hy vọng vào sự đổi mới trong việc cung cấp sản phẩm dịch vụ điện từ các doanh nghiệp khác”, bác Thuần nói.

Kinh doanh xăng dầu dù đã cạnh tranh nhưng vẫn nảy sinh bất cập

Không ở thế độc quyền như điện, mặt hàng xăng dầu dù đã được cạnh tranh, thế nhưng giá trị lại tập trung vào một tập đoàn nên những bất cập vẫn nảy sinh. Ông Nguyễn Văn Bằng, Giám đốc doanh nghiệp vận tải Sao Việt, cho rằng, về nguyên tắc đã gọi là kinh doanh thì lời ăn, lỗ chịu. Trong khi đó, xăng dầu liên tục được bù lỗ lại thêm chi phí hao hụt trong quá trình sản xuất, kinh doanh cũng được tính vào giá thành để người tiêu dùng gánh chịu. Tất cả những hệ lụy phát sinh từ mô hình quản lý độc quyền này, khiến các doanh nghiệp vận tải luôn lâm vào thế khó, bị động từ nhiều năm nay. Ông Bằng cho rằng, ngành viễn thông đã bỏ được thế độc quyền từ nhiều năm nay nhưng ngành điện và xăng dầu vẫn mãi ì ạch. Vì vậy, hy vọng với dự thảo này, các ngành hàng thiết yếu, đặc biệt là điện, xăng dầu - đầu vào của nền kinh tế thực sự không còn thế độc quyền đúng nghĩa, người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi vì họ có sự lựa chọn.

Độc quyền vàng – lợi bất cập hại

Tuy nhiên, theo dự thảo, với các loại hàng hoá nhạy cảm như vàng, Nhà nước sẽ độc quyền xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng.

Về qui định này, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, hiện nay còn rất ít nước thực hiện độc quyền vàng. Song, trong bối cảnh kinh tế loạn giá như hiện nay thì vàng cũng không phải là mặt hàng ngoại lệ. Vì thế việc giữ độc quyền vàng được cho là giải pháp tạm ổn, tuy nhiên cũng không thể kéo dài mãi. Không phủ nhận, thị trường vàng đã ổn định ít nhiều khi Nhà nước thực hiện độc quyền vàng nhưng trên thực tế người dân vẫn bức xúc khi giá vàng trong nước và thế giới chênh nhau tới 3-4 triệu đồng/lượng. Về phía người dân, cũng như đối với mặt hàng xăng dầu, phần lớn các ý kiến cho rằng, họ không quan tâm ai nhập, có xung đột chức năng hay không mà chỉ quan tâm giá vàng chênh với giá thế giới quá nhiều, ảnh hưởng không nhỏ đến quyền lợi của họ. Nhận định về thực tế này, ông Phong nói: “Dù kinh doanh vàng của Nhà nước không phải là để kiếm lời thì vẫn là hoạt động mua-bán trên thị trường. Do vậy sẽ là không thích hợp khi anh vừa nhập, vừa bán-mua và quản lý.”

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cũng cho rằng, mặt tích cực của độc quyền vàng là giảm bớt hoạt động đầu cơ, tiết kiệm được ngoại tệ nhập vàng vào, giữ được đồng nội tệ trong ngân hàng… Song mặt trái của việc độc quyền này là chúng ta phải đối mặt với nguy cơ buôn lậu vàng để thu lợi do chênh lệch giá vàng quá lớn. Hậu quả của mặt trái này còn gián tiếp đẩy người dân, doanh nghiệp vào thế bị động khi mua bán vàng.

Tuệ Liên