Thúc đẩy tài chính tiêu dùng: Cần đồng bộ các giải pháp

Tại Tọa đàm “Tài chính tiêu dùng – Sức sống mới sau hơn 10 năm phát triển”, tiến sĩ Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính Tiền tệ Quốc gia cho rằng, quy mô hoạt động của lĩnh vực tài chính tiêu dùng còn nhỏ, thị trường phát triển còn tập trung chủ yếu vào một số công ty lớn.

Chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh tại Tọa đàm “Tài chính tiêu dùng – Sức sống mới sau hơn 10 năm phát triển”

Hiện nay, 3 công ty tài chính hàng đầu đã chiếm đến hơn 75% thị phần. Đã thế, kiến thức về tài chính - tín dụng của người dân còn hạn chế; thiếu thông tin minh bạch, dữ liệu chuẩn về khách hàng; bản thân các công ty tài chính còn khó khăn về huy động vốn do thị trường vốn còn chưa phát triển, thông tin đôi khi còn thiếu minh bạch, năng lực nhân viên và trình độ công nghệ không đồng đều, bộ máy cồng kềnh dẫn đến chi phí hoạt động còn cao…

Trước những bất cập trên, tiến sĩ Cấn Văn Lực đã đưa ra một số giải pháp cụ thể để phát triển thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam một cách lành mạnh, bền vững. Theo đó, đối với các cơ quan quản lý cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý trong việc quản lý, giám sát các công ty tài chính, nhất là các qui định về chuẩn mực an toàn cũng như minh bạch thông tin, tiếp thị sản phẩm, quản trị rủi ro... Ngoài ra, Chính phủ tiếp tục khuyến khích, thúc đẩy sản phẩm tài chính gắn với công nghệ, song vẫn kiểm soát được rủi ro và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính của người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng cần tăng cường giám sát, quản lý để hạn chế rủi ro, nợ xấu có thể tăng nhanh trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng khi nền kinh tế có nhiều khó khăn do dịch bệnh.

“Tạo điều kiện cho các công ty tài chính qui mô vừa và nhỏ phát triển, nhằm tăng tính cạnh tranh thông qua việc thu hút vốn từ nhà đầu tư nước ngoài, tiếp nhận nguồn vốn ưu đãi quốc tế… để hạn chế rủi ro tập trung vào số ít các công ty tài chính lớn. Điều này sẽ giúp giảm lãi suất, tăng đa dạng về sản phẩm - dịch vụ, mang lại nhiều lợi ích hơn cho người tiêu dùng cũng như nền kinh tế. Sớm hoàn thiện cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia, qua đó giúp cho tiến trình phát triển tài chính số, ngân hàng số, thanh toán không tiền mặt được thúc đẩy nhanh hơn, thuận lợi hơn, chia sẻ thông tin, dữ liệu, phát triển hệ sinh thái số, đánh giá khách hàng …”, tiến sĩ Cấn Văn Lực nhấn mạnh.

Cũng theo tiến sĩ Cấn Văn Lực, về phía các công ty tài chính, cần rà soát, điều chỉnh chiến lược kinh doanh; phát triển mô hình kinh doanh mới phù hợp với xu hướng thị trường trong và sau dịch bệnh. Trong đó, đặc biệt lưu tâm đến những thay đổi về xu hướng tiêu dùng, thị hiếu mới của khách hàng để phát triển các chính sách, sản phẩm phù hợp. Các công ty tài chính cần xây dựng và thường xuyên đánh giá các kịch bản thị trường để có thể lường đón và kiểm soát rủi ro và nâng cao hiệu quả hoạt động. Bên cạnh đó, cần chú trọng phát triển các nền tảng công nghệ phục vụ cho vay tiêu dùng, giảm chi phí, tăng năng suất lao động, phối hợp phát triển các mô hình kinh doanh mới (Fintech, cho vay ngang hàng, Mobile money…). Các công ty tài chính có thể thay đổi quan điểm khi xem Fintech là đối tác cùng phát triển lâu dài, cùng hợp tác để phát triển tài chính tiêu dùng số.

Trong bối cảnh chất lượng tín dụng suy giảm do tác động bởi dịch bệnh, các công ty tài chính cần thường xuyên đánh giá lại chất lượng danh mục cho vay; cải tiến phương pháp phân tích, chấm điểm tín dụng nhằm tăng cường khả năng giám sát rủi ro tín dụng cũng như xây dựng các phương án kiểm soát rủi ro phù hợp. Bên cạnh đó, cần tiết giảm chi phí để tối ưu hóa hoạt động, cân đối phù hợp giữa rủi ro và lãi suất cho vay. Với mức lãi suất hợp lý, các công ty tài chính dễ dàng hơn trong thu hút người dân vay tiêu dùng và góp phần giảm rủi ro không trả được nợ - một phần do lãi suất quá cao.

Góp ý giải pháp liên quan đến rủi ro tín dụng, phó giáo sư, tiến sĩ Đinh Trọng Thịnh cho rằng, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và cuộc cách mang công nghệ 4.0, các công ty tài chính phải rà soát lại chiến lược kinh doanh để chuyển đổi cho phù hợp với tình hình mới, phù hợp với thị trường, đặc biệt là chuyển đổi số; trong đó cần tiếp tục đầu công nghệ để tăng năng suất lao động, tối ưu hoá chi phí vận hành, có tổ chức công ty gọn nhẹ, vận hành hiệu quả, quản trị rủi ro tốt, mang tới cho khách hàng những trải nghiệm tốt, cung cấp cho khách hàng thông tin đầy đủ khi sử dụng các sản phẩm. Trên cơ sở đó, chi phí đầu ra của công ty sẽ rẻ hơn và có thể giảm lãi suất cho khách hàng, nâng cao cơ hội cạnh tranh với các công ty tài chính khác.

Các chuyên gia tài chính cũng cho rằng, các doanh nghiệp cần tham gia đẩy mạnh giáo dục tài chính cho người tiêu dùng và thực hiện tốt hơn việc minh bạch thông tin cho khách hàng. Các nhân viên tín dụng cần thông tin đầy đủ, chính xác về hợp đồng tín dụng, tuân thủ qui định nhắc nợ, thu hồi nợ. Theo kinh nghiệm quốc tế, khi kiến thức, trình độ của người dân cũng như lao động trong mảng tín dụng tiêu dùng tăng lên, thì khả năng tiếp cận tài chính tăng, giúp đẩy lùi tín dụng đen và nợ xấu giảm. Quan tâm xây dựng và phát triển đội ngũ nhân sự để phát triển hiệu quả, bền vững. Đội ngũ cán bộ là một trong những yếu tố quan trọng có ảnh hưởng quyết định đến hiệu quả kinh doanh cho các công ty tài chính, do đó, cần chú trọng đào tạo cán bộ, nhất là kỹ năng phân tích tín dụng tiêu dùng, kỹ năng chăm sóc khách hàng, kỹ năng đòi nợ, tư vấn, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động.../.