--> -->

Lúng túng khi đặt tên đường phố

Đặt tên phố, tên đường ở Hà Nội chưa bao giờ là chuyện dễ dàng. Ít ai biết, để có những cái tên thân thuộc ấy, lãnh đạo thành phố, các nhà sử học, các kiến trúc sư... không ít lần phải đau đầu.
Lúng túng khi đặt tên đường phố Lào Cai chính thức đặt tên đường phố Võ Nguyên Giáp
Lúng túng khi đặt tên đường phố Hà Nội lấy ý kiến người dân đặt tên đường Võ Nguyên Giáp
Lúng túng khi đặt tên đường phố Lúng túng khi đặt tên đường phố

Tìm đường bằng lịch sử

Nếu không để ý, hẳn nhiều người sẽ nghĩ, tên đường phố ở Hà Nội được sắp xếp ngẫu nhiên song kỳ thực, chúng luôn tuân theo một quy tắc cụm, trong đó, mỗi cụm ứng với một triều đại nhất định trong lịch sử. Có thể xem mạn quanh hồ Gươm, trung tâm thủ đô, là “khu vực” của các triều đại mở đầu cho lịch sử đất nước: Ngô, Đinh và Tiền Lý. Các phố Ngô Quyền, Đinh Tiên Hoàng, Lý Thái Tổ đều là những con đường lớn, rất đẹp và nằm gần nhau ở nơi trung tâm thành phố. Tiếp đó là các con phố quanh khu vực Văn Miếu, trường đại học đầu tiên của Việt Nam đều được gắn với các vị danh nho như Cao Bá Quát, Ngô Tất Tố, Ngô Sĩ Liên…

Không chỉ điểm tên các vĩ nhân và chính khách, nhiều cung đường thủ đô lại được lấy tên theo các văn nghệ sĩ có đóng góp lớn cho sự nghiệp phát triển văn hóa nước nhà. Những phố mới ven hồ Tây thơ mộng được đặt tên các văn nghệ sĩ nổi tiếng như Xuân Diệu, Đặng Thai Mai, Tô Ngọc Vân và mới đây nhất là đường Trịnh Công Sơn. Các con phố nằm gần khu doanh trại quân đội trên đường Trường Chinh được đặt tên các vị tướng tài ba của của Việt Nam như Vương Thừa Vũ, Hoàng Văn Thái, Lê Trọng Tấn, và đội trưởng du kích Nguyễn Ngọc Nại (hy sinh trong chiến dịch 60 ngày đêm bảo vệ thủ đô).

Lúng túng khi đặt tên đường phố
Lễ gắn biển tên đường Võ Chí Công

Quy tắc đặt tên theo cụm này đem lại những điều khá thú vị. Với những người quan tâm đến lịch sử Việt Nam thì đây là một quy tắc đặt tên đường phố giúp người ta dễ tìm lối đi, cũng như dễ dàng hơn trong việc tìm hiểu về các vị danh nhân có công với đất nước hay những truyền thuyết lịch sử. Đơn giản mà nói, nếu như đang tìm phố Yết Kiêu, Dã Tượng hoặc Đỗ Hành ta có thể đoán được nó sẽ nằm gần phố Trần Hưng Đạo, với cụm phố mang “Hào khí Đông A” của nhà Trần. Hoặc đường Trần Quang Khải thì nhất định ở gần đường Trần Nhật Duật.

Tuy nhiên điều này cũng chỉ là tương đối, chẳng hạn, đáng ra nếu tuân thủ đúng quy luật, đường Trần Quang Diệu phải nằm gần đường Bùi Thị Xuân, đường Lê Hồng Phong phải gần đường Nguyễn Thị Minh Khai hoặc như đường Nguyễn Trãi phải nằm cạnh đường Lê Lợi thay vì cách khá xa nhau.

Còn lúng túng khi đặt tên đường

Báo cáo của Sở VH-TT thành phố cho thấy, từ nhiều năm trở lại đây, Hà Nội đã xây dựng ngân hàng dữ liệu tên đường, phố, công trình công cộng nhằm chủ động hơn cho công tác này và ngân hàng tên đường, phố liên tục được bổ sung dữ liệu. Trong quá trình đặt tên đường phố, tên địa danh, nhất là địa danh cổ thường được ưu tiên đặt tên. Ông Tô Văn Động, Giám đốc Sở VH-TT Hà Nội, cho biết, các địa danh cũ đã được đưa nhiều hơn vào quy hoạch tên đường phố, như có phố mang tên Trích Sài - tên một đình cổ cũng là tên làng cổ. Tuy nhiên, các tên này cũng chưa đủ cho nhu cầu. Chính vì thế, có nhiều ý kiến cho rằng, nên bổ sung thêm cả những sản vật địa phương vào quỹ tên phố, như Cốm làng Vòng…

Tuy nhiên, theo TS. Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia và nhiều chuyên gia đánh giá, thành phố có nhiều chuyển biến khi đặt tên đường phố nhưng vẫn còn thiếu dự báo, thiếu quy hoạch dẫn đến lúng túng mỗi khi phố mới cần một cái tên. “Chúng ta làm ra ngân hàng tên nhưng phải đặt nó bên cạnh công tác quy hoạch thành phố”, TS Quân nhấn mạnh.

Đơn cử như tại nhiều khu đô thị mới của quận Cầu Giấy, nhu cầu đặt tên phố mới là rất lớn. Có những con đường, tuyến phố đủ điều kiện đặt tên đường nhưng chưa thể vì vẫn chưa tìm được tên hợp lý. Không bằng lòng với cảnh sống trên phố không tên, người dân sau đó đã tự ý dựng biển đặt tên đường “Ướp Lạnh”. Tìm hiểu kỹ thì mới biết, đây là tên được gắn với địa danh của khu phố vì trước đây nơi này từng có một nhà máy ướp lạnh thực phẩm tại quận Nam Từ Liêm, hiểu một cách đơn giản thì nó tương tự với cái tên dân gian là phố Lò Đúc.

Tuy nhiên hiện nay, việc đặt tên đường, tên phố ở Hà Nội là vô cùng nghiêm ngặt. Bộ hồ sơ tên đường phải đạt được sự đồng thuận của cả hội đồng khoa học đặt tên đường phố, của người dân sở tại và của UBND thành phố và do đó tấm biển đường “Ướp Lạnh” đã bị gỡ xuống không lâu sau đó.

Cùng chung quan điểm này, Giáo sư, Nhà giáo nhân dân Phan Huy Lê, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, cho rằng, trên thực tế thời gian gần đây, việc đặt tên các nhân vật hiện đại quá nhiều trong khi đó thiếu bóng nhiều danh nhân lịch sử có công lớn. Ví dụ, thời chúa Trịnh chưa được quan tâm để bổ sung vào ngân hàng tên đường phố, trong khi đó thời kỳ này xuất hiện nhiều người có công mở rộng, kiến tạo Hà Nội. Mặt khác, Hà Nội cũng vắng bóng các danh nhân quốc tế. “Các địa danh Trường Sa, Hoàng Sa chưa có mặt ở Hà Nội. Đó là chúng ta đi chậm một bước so với nhiều địa phương khác”, GS Phan Huy Lê cho biết.

Được biết, trên thế giới không nhiều địa phương đặt tên danh nhân cho đường phố nhưng với thành phố Hà Nội cũng như các tỉnh, thành cả nước, đây là hình thức để tôn vinh và tri ân những người có đóng góp lớn.

Đây không chỉ là vấn đề địa chỉ giao lưu, hướng dẫn giao dịch tiếp xúc mà còn góp phần làm cho trật tự, chính trị, xã hội, kinh tế, bộ mặt kiến trúc của Hà Nội được thuận lợi, dễ dàng trong quản lý, sử dụng. Vì vậy, công tác này cần được ngành văn hóa rà soát kỹ và khi đặt tên cần có sự công minh.

Tuấn Trần

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Biểu dương gia đình Thủ đô tiêu biểu “5 không, 3 sạch” giai đoạn 2021 - 2025

Biểu dương gia đình Thủ đô tiêu biểu “5 không, 3 sạch” giai đoạn 2021 - 2025

Hướng tới chào mừng Ngày Gia đình Việt Nam 28/6, hưởng ứng Tháng hành động vì trẻ em năm 2025, chiều 24/5, Hội LHPN Hà Nội tổ chức chương trình Chắp cánh ước mơ cho con và biểu dương Gia đình tiêu biểu thực hiện Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” giai đoạn 2021 - 2025”.
Hà Nội chỉ đạo nâng cao công tác tiếp dân

Hà Nội chỉ đạo nâng cao công tác tiếp dân

Để phục vụ tốt cho các sự kiện chính trị quan trọng của Thành phố và đất nước, từ năm 2024 đến nay, Thành ủy và Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều chỉ đạo, nâng cao công tác tiếp công dân, siết chặt trách nhiệm của lãnh đạo các đơn vị có nhiệm vụ tiếp công dân nhằm giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu kiện, tố cáo phức tạp.
Biến chứng sau can thiệp thẩm mỹ: Cần lắm một hồi chuông cảnh tỉnh

Biến chứng sau can thiệp thẩm mỹ: Cần lắm một hồi chuông cảnh tỉnh

Nhu cầu làm đẹp không ngừng gia tăng trong xã hội hiện đại, kéo theo sự bùng nổ của hàng loạt cơ sở thẩm mỹ. Tuy nhiên, đằng sau những lời quảng cáo “làm đẹp không đau, nhanh gọn, giá rẻ” trên mạng xã hội là vô số cạm bẫy, đẩy nhiều chị em vào cảnh “tiền mất tật mang”, thậm chí biến dạng vĩnh viễn hoặc nguy hiểm đến tính mạng.
Hà Nội đón gần 13 triệu lượt khách trong 5 tháng đầu năm

Hà Nội đón gần 13 triệu lượt khách trong 5 tháng đầu năm

Trong 5 tháng đầu năm nay, Thủ đô Hà Nội đã đón khoảng 12,77 triệu lượt khách du lịch, tăng 10,9% so với cùng kỳ năm 2024. Đặc biệt, lượng khách quốc tế đến Hà Nội đạt 3,16 triệu lượt, ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 20,2%, khẳng định sức hút ngày càng mạnh mẽ của Thủ đô trên bản đồ du lịch quốc tế.
Quyết liệt xử lý các hành vi đầu cơ, lũng đoạn thị trường bất động sản

Quyết liệt xử lý các hành vi đầu cơ, lũng đoạn thị trường bất động sản

Chiều 24/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc làm việc của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành, hiệp hội, ngân hàng, doanh nghiệp về tình hình thị trường bất động sản; đồng thời tháo gỡ các vướng mắc để giảm chi phí, giảm giá bất động sản và tăng nguồn cung để tăng khả năng tiếp cận bất động sản của người dân, mục tiêu mọi người dân đều có chỗ ở.
Thủ tướng yêu cầu ngăn chặn các phần tử thao túng, găm hàng, đội giá thị trường vàng

Thủ tướng yêu cầu ngăn chặn các phần tử thao túng, găm hàng, đội giá thị trường vàng

Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ một số vấn đề còn nổi lên với thị trường vàng thời gian qua như việc chênh lệnh giá vàng trong nước và thế giới, một số động thái của các doanh nghiệp tham gia thị trường vàng có tính thao túng, găm hàng, đội giá...
Tiếp tục đàm phán, sớm đạt thỏa thuận về thuế quan với Hoa Kỳ

Tiếp tục đàm phán, sớm đạt thỏa thuận về thuế quan với Hoa Kỳ

Vòng đàm phán lần thứ 2 Hiệp định song phương về thương mại đối ứng giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được tổ chức từ ngày 19-22/5/2025 tại Washington D.C, Hoa Kỳ. Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, sau vòng đàm phán lần thứ 2, đoàn đàm phán tiếp tục nỗ lực, cố gắng để sớm đạt thỏa thuận với phía Hoa Kỳ.

Tin khác

Xe ba bánh, xe tự chế vẫn “tung hoành”: Đến bao giờ mới xử lý triệt để?

Xe ba bánh, xe tự chế vẫn “tung hoành”: Đến bao giờ mới xử lý triệt để?

Dù đã có nhiều chỉ đạo và biện pháp xử lý, nhưng thời gian gần đây, tình trạng xe ba bánh, xe tự chế và các phương tiện chở vật liệu xây dựng vi phạm vẫn tiếp tục “tung hoành” trên các tuyến phố Hà Nội.
Vỉa hè cho người đi bộ: Giành được, sao không giữ được?

Vỉa hè cho người đi bộ: Giành được, sao không giữ được?

Dù đã nhiều lần ra quân quyết liệt để “giành lại vỉa hè cho người đi bộ”, nhưng tình trạng chiếm dụng lòng đường, vỉa hè làm nơi buôn bán, kinh doanh, trông giữ xe... vẫn tái diễn một cách dai dẳng tại nhiều khu vực ở Hà Nội. Thực trạng này không chỉ gây mất mỹ quan đô thị, cản trở giao thông, ảnh hưởng đến người đi bộ mà còn đặt ra bài toán chưa có lời giải trọn vẹn trong quản lý đô thị bền vững.
Huyện Thanh Trì quyết liệt xử lý vi phạm đất đai

Huyện Thanh Trì quyết liệt xử lý vi phạm đất đai

Trước thực trạng vi phạm trật tự xây dựng trên đất nông nghiệp diễn biến phức tạp, huyện Thanh Trì (Hà Nội) đã và đang triển khai các biện pháp xử lý nghiêm, triệt để theo đúng quy định pháp luật. Nhiều công trình vi phạm đã được tháo dỡ, trả lại nguyên trạng cho đất nông nghiệp, thể hiện quyết tâm của các địa phương trong công tác quản lý, giữ gìn kỷ cương đô thị và tạo niềm tin trong nhân dân.
Cận cảnh căn nhà hơn 1.000 tấn được “thần đèn” di dời để làm Vành đai 3 TP.HCM

Cận cảnh căn nhà hơn 1.000 tấn được “thần đèn” di dời để làm Vành đai 3 TP.HCM

Tại tỉnh Bình Dương, một căn nhà nặng khoảng hơn 1.000 tấn vừa được các “thần đèn” di dời lùi về sau 40m so với vị trí ban đầu bằng hệ thống thuỷ lực và con lăn để bàn giao mặt bằng thực hiện dự án Vành đai 3 Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM).
Quyết liệt để tạo chuyển biến rõ rệt về an toàn giao thông và trật tự đô thị

Quyết liệt để tạo chuyển biến rõ rệt về an toàn giao thông và trật tự đô thị

UBND thành phố Hà Nội vừa ban hành kế hoạch triển khai nghiêm túc chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường thực thi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Động thái này thể hiện quyết tâm của thành phố trong việc xử lý tận gốc những bất cập về hạ tầng, ý thức tham gia giao thông và cơ chế quản lý, hướng tới xây dựng một môi trường giao thông an toàn, văn minh và hiện đại.
Kiên quyết xử lý vi phạm về đất đai, trật tự đô thị

Kiên quyết xử lý vi phạm về đất đai, trật tự đô thị

Ủy ban nhân dân phường (UBND) Phú Thượng (quận Tây Hồ) đã chỉ đạo các đơn vị chức năng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động người dân chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật trong quản lý đất đai, trật tự đô thị, kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm theo đúng quy định.
Nỗ lực "siết chặt" kỷ cương đô thị xung quanh bệnh viện

Nỗ lực "siết chặt" kỷ cương đô thị xung quanh bệnh viện

Tình trạng lấn chiếm vỉa hè, dừng đỗ phương tiện tùy tiện và kinh doanh trái phép tại khu vực xung quanh các bệnh viện lớn ở trung tâm Hà Nội đang ngày càng trở nên phổ biến. Không chỉ gây cản trở giao thông và mất mỹ quan đô thị, những vi phạm này còn tiềm ẩn nguy cơ cao về tai nạn và mất an toàn cho người dân. Trước thực trạng đó, lực lượng chức năng đã vào cuộc mạnh mẽ nhằm lập lại trật tự và xây dựng một môi trường đô thị văn minh, an toàn, thân thiện. Ghi nhận của phóng viên tại một số bệnh viện lớn trên địa bàn quận Đống Đa.
Nổ nồi hơi nấu sữa đậu nành ở Đồng Nai khiến hai người chết

Nổ nồi hơi nấu sữa đậu nành ở Đồng Nai khiến hai người chết

Trong lúc nấu sữa đậu nành để bán thì nồi hơi bị nổ khiến 2 người ở Đồng Nai lần lượt tử vong.
Công an phường Dương Nội vào cuộc sau phản ánh của Báo Lao động Thủ đô

Công an phường Dương Nội vào cuộc sau phản ánh của Báo Lao động Thủ đô

Ngay sau khi Báo Lao động Thủ đô đăng tải bài viết “Phường Dương Nội (quận Hà Đông): Mở nhà hàng trên vỉa hè”, phản ánh tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè trên địa bàn phường, lực lượng Công an phường đã tổ chức ra quân tuyên truyền, nhắc nhở, ký cam kết và kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm.
Phường Dương Nội (quận Hà Đông): Mở nhà hàng trên vỉa hè

Phường Dương Nội (quận Hà Đông): Mở nhà hàng trên vỉa hè

Thành phố Hà Nội đã có chỉ đạo thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong việc đảm bảo trật tự, văn minh và mỹ quan đô thị trên địa bàn Thành phố. Tuy nhiên, tại nhiều tuyến đường trên địa bàn phường Dương Nội (quận Hà Đông, Hà Nội), tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè vẫn diễn ra, gây bức xúc dư luận. Và câu hỏi đặt ra: Ban chỉ đạo 197 phường Dương Nội quên mất nhiệm vụ của mình hay sao mà để tình trạng này diễn ra triền miên như vậy?
Xem thêm
Phiên bản di động