Lúng túng giải quyết cấp trùng thẻ BHYT

6 cơ quan lên danh sách cấp thẻ BHYT

TS Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng (RTCCD) cho biết, tình trạng trùng thẻ, chậm phát thẻ, sai thông tin thẻ BHYT… xảy ra ở tất cả các tỉnh thành. Đây là vấn đề nan giải. BHXH các tỉnh thành đã phải thực hiện rà soát thẻ, gây nhiều tốn kém về thời gian, nhân lực và tiền bạc.

Theo ông Trần Vũ Hoàng, Trưởng nhóm nghiên cứu RTCCD: Qua khảo sát cộng đồng về hệ thống quản lý cấp thẻ BHYT tại huyện Sóc Sơn và huyện Kim Bảng (Hà Nam) cho thấy, có ít nhất 6 cơ quan lên danh sách, quản lý danh sách cấp thẻ BHYT. Đó là: UBND xã, Phòng LĐ-TBXH huyện, lực lượng vũ trang, các cơ quan đơn vị thuộc ngành giáo dục và đơn vị sử dụng lao động. Ông Hoàng nhấn mạnh, việc đối tượng tham gia BHYT được phân chia thành nhiều nhóm (hộ nghèo, người có công, bảo trợ xã hội, cựu chiến binh, lực lượng vũ trang, trẻ em dưới 6 tuổi…) và nhiều cơ quan khác nhau cùng tham gia vào quá trình xác định người tham gia BHYT nên, dù các cơ quan trước khi nộp danh sách lên BHXH để cấp thẻ BHYT đều rà soát cẩn thận nhưng tình trạng trùng lặp vẫn diễn ra. Chỉ tính riêng huyện Sóc Sơn, thống kê của Phòng LĐ-TB&XH cho thấy, có khoảng 2.000 thẻ bị cấp trùng trong năm 2013.  

Nhóm nghiên cứu chỉ ra nguyên nhân là do ý thức người dân. Có những người có 3-5 thẻ BHYT nhưng không khai báo. Do chính sách BHYT, mỗi thẻ có mức hưởng khác nhau, thời hạn khác nhau nên người có nhiều thẻ không khai báo vì quyền lợi của họ. Đơn cử như trường hợp ông Nguyễn C. K. ở Thi Sách (Kim Bảng, Hà Nam) hiện đang được hưởng BHYT theo chế độ mất sức lao động. Năm 2011, theo bình xét của thôn, xã, gia đình ông được xếp vào hộ nghèo. Từ năm 2011 đến nay, năm nào ông cũng nhận được 3 thẻ BHYT, 1 theo chế độ của con trai (cha mẹ quân nhân), 1 thẻ của chế độ mất sức lao động và 1 thẻ hộ nghèo.

Khó giải quyết

Ông Nguyễn Hồng Cường,   BHXHVN cho rằng, cấp trùng thẻ, chậm thẻ BHYT có trách nhiệm của BHXH, Bộ LĐ-TBXH và chính quyền địa phương. Qua rà soát, kiểm tra, đa số chính quyền các địa phương thực hiện trả thẻ cho người dân thông qua trưởng thôn hoặc cán bộ thôn phụ trách nhưng thẻ nằm ở nhà trưởng thôn vài tháng người dân vẫn không đến lấy rồi đổ cho là cấp chậm thẻ.

“Đối tượng cấp trùng thẻ nhiều nhất là hộ nghẻo và diện bảo trợ xã hội; giữa người hưu trí và người có công. Còn việc trùng thẻ với các đối tượng lực lượng vũ trang cơ quan BHXH rất khó kiểm soát. Nguyên nhân quan trọng nhất vẫn là trách nhiệm của người thực hiện chính sách (lập danh sách, rà soát danh sách…) và trách nhiệm của người được thụ hưởng chính sách (người dân được cấp thẻ BHYT) như kê khai thông tin không đầy đủ, trung thực”, ông Cường nói.

Nhằm khắc phục tình trạng trên, trong năm 2014, BHXH đã triển khai thí điểm phương án giữ nguyên hệ thống quản lý đối tượng cũ, kèm thêm 4 biểu mẫu thống kê đối tượng chưa có BHYT theo hộ gia đình do chính quyền xã thực hiện. Việc tổ chức thực hiện theo phương pháp này cho thấy tính hợp lý, phù hợp với yêu cầu và kết quả song cũng vướng mắc vì không có cán bộ chuyên trách BHYT, không có kinh phí.

Qua tổng rà soát của BHXH đầu năm 2014, trên cả nước hiện còn khoảng 10% trùng thẻ BHYT. Đại diện nhóm nghiên cứu cho biết, Luật BHYT quy định nhiều điểm mới, trong đó nổi bật là việc quy định BHYT toàn dân; giao UBND xã có trách nhiệm lập danh sách các đối tượng tham gia BHYT trừ một số nhóm cụ thể… Liệu UBND xã có đảm bảo được khối lượng công việc này cũng là vấn đề đáng bàn. Nếu không tăng và nâng cao chất lượng nhân lực… thì chắc chắn công tác lập danh sách và quản lý tham gia BHYT không thể thực hiện hiệu quả, nhất là trong bối cảnh dân số di biến động ngày càng lớn như hiện nay.

Hải Anh