--> -->

Lễ nghi trong đám cưới xưa và nay

Đám cưới Việt Nam qua các thời kỳ đã trải qua nhiều biến đổi, từ nghi lễ phức tạp truyền thống đến sự pha trộn hiện đại. Dù có thay đổi, cốt lõi vẫn là tình yêu và sự gắn kết giữa hai con người, là minh chứng cho tình cảm bền chặt trong gia đình và xã hội.
Có ai còn nhớ đám cưới đầu thập niên 90? Hà Nội: Sẽ tổ chức lễ cưới tập thể cho 30 cặp đôi Điểm sáng trong việc cưới xin văn minh

Tháng cuối năm luôn là thời điểm cao điểm cho mùa cưới tại Việt Nam, khi người người nhà nhà nhộn nhịp trong không khí chuẩn bị lễ cưới, từ đặt cỗ, chụp ảnh, gửi thiệp mời đến mừng cưới. Gia đình tôi cũng không ngoại lệ, khi chỉ trong vòng 2 tuần đã tham dự tới 6 đám cưới.Và giữa những tất bật ấy, chúng ta có cơ hội để nhìn lại, chiêm nghiệm về những biến đổi sâu sắc trong tục lệ cưới từ xưa tới nay.Dù thời gian trôi qua, xã hội thay đổi, một điều luôn bất biến - đó chính là hạnh phúc và sự gắn kết giữa hai con người trong hôn nhân.

Lễ nghi trong đám cưới xưa và nay
Ảnh tư liệu về một đám cưới trên phố Hàng Bạc, Hà Nội năm 1955. Cô dâu mặc áo dài trắng, cầm hoa lay ơn, chú rể mặc vét. Ảnh: Đỗ Quốc Khánh.

Đám cưới xưa: Hôn nhân là câu chuyện của gia đình và lễ nghi

Trước thế kỷ 20, hôn nhân tại Việt Nam không chỉ là câu chuyện riêng của cô dâu, chú rể, mà còn là sự kiện trọng đại của cả gia đình, dòng họ. Các nghi lễ cưới hỏi thời đó rất phức tạp, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ văn hóa Trung Hoa, và được gọi chung là “Lục lễ”. Quá trình này có thể kéo dài tới ba năm, gắn bó với màu đỏ - biểu tượng của sự may mắn.

Nạp thái: Đây là bước khởi đầu, khi nhà trai nhờ bà mối hỏi ý định gả con của nhà gái; Vấn danh: Đây là công đoạn xem xét ngày tháng năm sinh của đôi trai gái, chọn ngày lành tháng tốt cho hôn lễ; Nạp cát: Nhà trai mang lễ vật đính ước chính thức hỏi cưới cô gái; Nạp chinh/Nạp tệ: Ngày nay được gọi là ăn hỏi, nhưng trước đây thường đi kèm với “thách cưới.”; Thỉnh kỳ: Hai bên gia đình gặp nhau để thống nhất ngày cưới; Thân nghinh: Đón dâu về nhà chồng trong không khí trang trọng.

Trong xã hội truyền thống, cô dâu và chú rể thường chưa từng gặp mặt trước ngày cưới, vì hôn nhân là sự sắp đặt của gia đình. Tiến sĩ Nguyễn Hoài Phương, Trưởng Bộ môn Lịch sử Văn hóa tại Đại học Khoa học xã hội và nhân văn Hà Nội, giải thích: “Hôn nhân xưa là sự liên kết không chỉ của hai người, mà còn của hai gia đình, thậm chí hai dòng họ lớn. Điều này bảo đảm sự ổn định trong xã hội cũng như sự phát triển của gia tộc.”

Phong tục “thách cưới” và “ăn sêu” cũng là một phần quan trọng của nghi lễ. “Sêu” là lễ vật định kỳ mà chàng trai phải mang tới nhà gái trước khi kết hôn, như một sự đền bù công dưỡng dục cô dâu. Thách cưới thì là thỏa thuận về lễ vật mà chú rể cần có để được cưới cô dâu. Những nghi lễ như vậy từng rất phổ biến và mang ý nghĩa thử thách, đánh giá phẩm hạnh của chàng rể từ phía gia đình nhà gái.

Ngoài ra, lễ tổ tiên, một nghi thức không thể thiếu, đảm bảo sự kính trọng và ghi nhớ công ơn bậc trước.Cô dâu và chú rể đều phải thực hiện nghi lễ ở cả hai bên nhà, thể hiện lòng hiếu thảo và đạo nghĩa.

Đám cưới thời bao cấp - đơn giản nhưng gắn bó.Sang thế kỷ 20, Việt Nam trải qua nhiều biến động lịch sử, ảnh hưởng mạnh mẽ đến đám cưới truyền thống.Dưới cái bóng của thời bao cấp, các lễ cưới vẫn diễn ra nhưng với hình thức đơn giản hơn, mặc dù ý nghĩa thiêng liêng vẫn được giữ gìn.

Ông Quang, một cư dân Đống Đa, Hà Nội, kể lại đám cưới vào năm 1968 với vợ quen nhau tại nơi làm việc. Dù thiếu thốn, các nghi lễ như dạm ngõ, ăn hỏi và đón dâu đều được thực hiện đầy đủ. Tất cả đều đơn giản vì hạn chế của tem phiếu - từ bánh kẹo, thuốc lá cho đến những chiếc chiếu, tấm chăn màn - đều được phân phối nhanh chóng và có giới hạn.

“Vợ chồng tôi khi ấy phải thuê trang phục cưới - vest cho tôi và áo dài trắng với hoa lay-ơn cho cô dâu,” ông Quang nhớ lại. “Đám cưới chỉ gói gọn trong 1 ngày và không phải mời nhiều khách, chi phí cho một buổi lễ không nhiều nhưng rất đáng nhớ,” bà Thủy, cưới năm 1975, bổ sung.Mọi người thời đó thường mừng cưới bằng hiện vật hay những khoản tiền nhỏ nhưng rất quý. Những tấm ảnh cưới, dù không nhiều, nhưng là những kỷ vật quý giá.

Đổi thay trong đám cưới hiện đại.Bước vào thế kỷ 21, đám cưới đã chuyển mình mạnh mẽ, mang nét hiện đại, phóng khoáng. Nhiều gia đình chọn tổ chức đám cưới tại các trung tâm tiệc cưới, thay vì tại gia, phần do diện tích nhà ở hạn chế, phần vì nhu cầu về tính thẩm mỹ và tiện lợi. Các nghi lễ cơ bản như lễ dạm ngõ, lễ ăn hỏi, và lễ cưới vẫn được duy trì nhưng có sự thay đổi về khoảng cách và thời gian tổ chức, giúp phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại bận rộn.

Ngay từ những năm 1990 -2000, làn sóng văn hóa Hồng Kông đã làm ảnh hưởng mạnh mẽ đến phong cách đám cưới Việt Nam.Chiếc váy cưới phương Tây, nhất là kiểu tùng phồng lộng lẫy đã trở thành xu hướng phổ biến cho hầu hết các cô dâu.“Những bộ phim Hồng Kông nổi tiếng đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều người trẻ vào thời điểm ấy, từ cách trang điểm cho đến trang phục trong ngày trọng đại,” cô Quỳnh Mai, người đã kết hôn năm 2001, chia sẻ.

Các nghi lễ truyền thống vẫn được giữ nguyên, nhưng khoảng cách thời gian giữa các nghi lễ thường chỉ còn khoảng một tháng. Những nghi thức như cúng tổ tiên tại nhà trai và nhà gái vẫn được duy trì, thể hiện lòng kính trọng với cội nguồn của cả hai dòng họ.

Những thay đổi rõ rệt nhất có lẽ là ở khâu tổ chức tiệc cưới. Ngày nay, tiệc cưới cầu kỳ hơn với các yếu tố hiện đại như trang trí hoa tươi, ánh sáng đẹp mắt, và các nghi thức trao nhẫn, cắt bánh cưới hay uống rượu vang theo phong cách phương Tây. Sự pha trộn giữa văn hóa Đông - Tây đã giúp tạo nên một diện mạo mới mẻ cho đám cưới ở Việt Nam.

Xu hướng kết hợp truyền thống và hiện đại

Trong dòng chảy của sự đổi thay, không ít các cặp đôi chọn cách kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, tạo nên một bản sắc đặc biệt cho hôn lễ của mình.Thảo và chồng, vốn là người dân tộc Dao và Giáy, đã lựa chọn ba bộ trang phục cưới khác nhau để lưu giữ lại kỷ niệm cho ngày trọng đại của mình."Chúng tôi muốn lưu giữ lại nét đẹp truyền thống của từng dân tộc trong bộ trang phục cưới, để tôn vinh cội nguồn," Thảo nói.

Nhiều cặp đôi khác cũng chọn cách tái hiện văn hóa xưa trong ảnh cưới của mình, từ áo Giao Lĩnh, áo Nhật Bình đến áo dài truyền thống - tất cả đều được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội, nhận được nhiều lời khen ngợi và chúc phúc. Những bộ ảnh này không chỉ làm sống lại những giá trị văn hóa đẹp đẽ của dân tộc mà còn góp phần nhắc nhở, bảo tồn cho thế hệ mai sau.

Mặc dù xã hội thay đổi, các nghi lễ cưới có sự biến đổi và cách tân để phù hợp với nhịp sống hiện đại, nhưng đám cưới vẫn giữ được cốt lõi của nó: Là minh chứng cho tình yêu, sự hòa hợp giữa hai con người. Như Tiến sĩ Nguyễn Hoài Phương nhận định, văn hóa vừa là sự tiếp nhận, vừa là sự sáng tạo và chọn lọc những gì phù hợp. Qua hơn một thế kỷ, đám cưới Việt Nam đã chứng kiến những đổi thay lớn lao, từ ảnh hưởng của văn hóa phương Tây đến sự gia tăng về mặt kinh tế, nhưng điều không thay đổi chính là sự gắn kết giữa con người với con người, giữa các thế hệ trong gia đình. Ngày nay, mỗi đám cưới vẫn là một dịp để khẳng định tình yêu và mối liên kết bền chặt trong cộng đồng, một minh chứng cho việc tình cảm giữa hai người vẫn luôn là điều quan trọng nhất, bất kể lễ nghi có biến đổi ra sao.

Kim Quyên

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Thêm một doanh nghiệp kết nối du lịch Việt Nam - Nhật Bản

Thêm một doanh nghiệp kết nối du lịch Việt Nam - Nhật Bản

Thị trường du lịch Việt Nam đang chứng kiến sự gia nhập của nhiều doanh nghiệp lữ hành mới, đặc biệt là trong bối cảnh ngành du lịch phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch. Sự gia nhập của các doanh nghiệp này không chỉ làm phong phú thêm thị trường du lịch mà còn góp phần vào sự phục hồi và phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam.
Tình cảm của người dân dành cho nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương

Tình cảm của người dân dành cho nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương

Ngày 24/5, mưa rơi suốt cả ngày nhưng từng đoàn người vẫn nối nhau tiến vào Nhà tang lễ Quốc gia (số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội) để viếng nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương.
Đề xuất giao Sở GD&ĐT toàn quyền quản lý đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục

Đề xuất giao Sở GD&ĐT toàn quyền quản lý đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đề xuất giao Sở GD&ĐT toàn quyền quản lý đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, bao gồm: Tuyển dụng, sử dụng, bổ nhiệm, đào tạo, đánh giá, điều động - thống nhất toàn tỉnh.
Học sinh cần rà soát kỹ thông tin trên Phiếu báo dự thi vào lớp 10

Học sinh cần rà soát kỹ thông tin trên Phiếu báo dự thi vào lớp 10

Để tránh nhầm lẫn, sai sót, sau khi nhận Phiếu báo dự thi vào lớp 10 trung học phổ thông (THPT) năm học 2025 - 2026, học sinh cần kiểm tra toàn bộ thông tin in trên Phiếu.
Biểu dương gia đình Thủ đô tiêu biểu “5 không, 3 sạch” giai đoạn 2021 - 2025

Biểu dương gia đình Thủ đô tiêu biểu “5 không, 3 sạch” giai đoạn 2021 - 2025

Hướng tới chào mừng Ngày Gia đình Việt Nam 28/6, hưởng ứng Tháng hành động vì trẻ em năm 2025, chiều 24/5, Hội LHPN Hà Nội tổ chức chương trình Chắp cánh ước mơ cho con và biểu dương Gia đình tiêu biểu thực hiện Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” giai đoạn 2021 - 2025”.
Hà Nội chỉ đạo nâng cao công tác tiếp dân

Hà Nội chỉ đạo nâng cao công tác tiếp dân

Để phục vụ tốt cho các sự kiện chính trị quan trọng của Thành phố và đất nước, từ năm 2024 đến nay, Thành ủy và Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều chỉ đạo, nâng cao công tác tiếp công dân, siết chặt trách nhiệm của lãnh đạo các đơn vị có nhiệm vụ tiếp công dân nhằm giải quyết dứt điểm các vụ việc khiếu kiện, tố cáo phức tạp.
Biến chứng sau can thiệp thẩm mỹ: Cần lắm một hồi chuông cảnh tỉnh

Biến chứng sau can thiệp thẩm mỹ: Cần lắm một hồi chuông cảnh tỉnh

Nhu cầu làm đẹp không ngừng gia tăng trong xã hội hiện đại, kéo theo sự bùng nổ của hàng loạt cơ sở thẩm mỹ. Tuy nhiên, đằng sau những lời quảng cáo “làm đẹp không đau, nhanh gọn, giá rẻ” trên mạng xã hội là vô số cạm bẫy, đẩy nhiều chị em vào cảnh “tiền mất tật mang”, thậm chí biến dạng vĩnh viễn hoặc nguy hiểm đến tính mạng.

Tin khác

Tình cảm của người dân dành cho nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương

Tình cảm của người dân dành cho nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương

Ngày 24/5, mưa rơi suốt cả ngày nhưng từng đoàn người vẫn nối nhau tiến vào Nhà tang lễ Quốc gia (số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội) để viếng nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương.
Mưa lũ khiến 28 nhà bị thiệt hại, 56 vị trí đường giao thông sạt lở

Mưa lũ khiến 28 nhà bị thiệt hại, 56 vị trí đường giao thông sạt lở

Mưa lớn, ngập lụt, sạt lở trong ngày 23/5 đã gây thiệt hại cho các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn.
Người dân được đảm bảo an toàn thông tin khi thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến

Người dân được đảm bảo an toàn thông tin khi thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến

Việc thực hiện các thủ tục hành chính trực tuyến trên dịch vụ công của Hà Nội hoặc dịch vụ công quốc gia, người dân đều nhập bằng thông tin VNeID, do đó người dân cần chú ý không cung cấp thông tin cho những trang web không chính thống, web lạ, không đáng tin cậy để tránh bị lừa đảo, giả mạo...
4 tháng đầu năm 2025 có 15.614 căn hộ nhà ở xã hội được hoàn thành

4 tháng đầu năm 2025 có 15.614 căn hộ nhà ở xã hội được hoàn thành

Theo Bộ Xây dựng, 4 tháng đầu năm 2025 có 15.614 căn hộ nhà ở xã hội được hoàn thành. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này vẫn còn một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến công tác phát triển nhà ở xã hội, chưa có dự án được khởi công hoặc có dự án được khởi công, nhưng tỷ lệ hoàn thành thấp...
Cảnh báo chiêu trò “nháy máy 3 giây”: Thủ đoạn không thể coi thường

Cảnh báo chiêu trò “nháy máy 3 giây”: Thủ đoạn không thể coi thường

Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, các chiêu trò lừa đảo qua điện thoại ngày càng tinh vi. Một trong những thủ đoạn đang gây phiền toái và tiềm ẩn nhiều rủi ro hiện nay là hiện tượng “nháy máy 3 giây”, những cuộc gọi chớp nhoáng từ số lạ, đặc biệt là đầu số quốc tế, chỉ kịp đổ chuông rồi ngắt.
Tháng Năm, thương một mùa sen

Tháng Năm, thương một mùa sen

Tháng Năm đã về, hạ hồng đã rải nắng xuống những con đường và những cánh đồng. Cái nắng nồng nàn và cơn mưa vội vàng của mùa hạ làm tôi nhớ đến những mùa sen ở quê nhà!
Giải mã cơn sốt Lightstick trong giới trẻ

Giải mã cơn sốt Lightstick trong giới trẻ

Với giá bán lại dao động từ 4,5 đến 6 triệu đồng, thậm chí có thời điểm chạm mốc 10 triệu đồng cho một chiếc lightstick (gậy phát sáng). Điều này biến “HELLO, Day-G” trở thành một trong những lightstick cá nhân đắt đỏ nhất từng được săn đón tại Việt Nam.
Phim “Chốt đơn” do hoa hậu Thùy Tiên đóng chính có khả năng sẽ bị “đắp chiếu”

Phim “Chốt đơn” do hoa hậu Thùy Tiên đóng chính có khả năng sẽ bị “đắp chiếu”

Phim “Chốt đơn” do hoa hậu Thùy Tiên đóng chính có khả năng sẽ bị “đắp chiếu” vĩnh viễn sau thông tin nàng hậu bị khởi tố.
Học bơi giúp trẻ em phát triển toàn diện

Học bơi giúp trẻ em phát triển toàn diện

Học bơi không chỉ là cách phòng chống đuối nước hiệu quả, mà còn giúp trẻ rèn luyện sức khỏe, tinh thần và kỹ năng sống. Tại Hà Nội, các chương trình dạy bơi đang góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng sống, tạo nền tảng cho một thế hệ khỏe mạnh và tự tin.
Mukbang, trào lưu tiềm ẩn nhiều nguy cơ

Mukbang, trào lưu tiềm ẩn nhiều nguy cơ

Trào lưu Mukbang, với hình ảnh các streamer tiêu thụ lượng lớn thức ăn trước ống kính, đã lan rộng từ Hàn Quốc ra toàn cầu trong hơn một thập kỷ qua. Ban đầu được xem là một hình thức giải trí lạ mắt và là phương tiện kết nối xã hội ảo, nhất là trong bối cảnh giãn cách do đại dịch, Mukbang ngày càng thu hút sự quan tâm không chỉ bởi tính hấp dẫn mà còn bởi những ảnh hưởng tiềm ẩn đến sức khỏe và hành vi của người xem.
Xem thêm
Phiên bản di động