Kỳ cuối: Bao giờ đến hồi kết?

Kỳ 1: Xuyên thập kỷ kêu cứu vì... khói

Tích cực vào cuộc nhưng…

Theo ông Đào Công Quát – Phó Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm chia sẻ, tình cảnh ô nhiễm khói tại địa phương đã âm ỉ diễn ra suốt hơn 10 năm nay. Nguyên nhân được xác định là bởi xã Văn Môn (huyện Yên Phong, Bắc Ninh) kế cận có nghề tái chế phế liệu. Phế liệu sau khi được mua về, tập kết sẽ được người làm nghề tiến hành đốt để thu hồi kim loại sắt, đồng. Dĩ nhiên, để giảm tải rác thải làng nghề, nhiều loại phế thải không thể tái chế cũng được đốt. Hệ lụy là, khói bụi từ đây theo gió bay bao trùm sang các thôn xóm thuộc xã Vân Hà và Thụy Lâm.

Ông Ngô Khắc Đạt – Phó Khu 5, thôn Thụy Lôi cho biết, tình trạng khói phát sinh từ đốt phế liệu thường xuyên diễn ra vào buổi tối. Nhiều gia đình sống giáp xã Văn Môn cứ 19h – 20h là phải đóng kín cửa vì khói, bụi dày đặc bay vào nhà. Ô nhiễm khiến cuộc sống của hàng trăm hộ dân khu vực bị đảo lộn.

Bãi tập kết rác thải tại địa phận huyện Yên Phong (Bắc Ninh) vẫn âm ỉ nhả khói, gây ảnh hưởng đến hàng trăm hộ dân huyện Đông Anh

Về vấn đề liên quan, ông Nguyễn Hữu Tửu, Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm cho biết, các cấp ngành từ chính quyền địa phương đến Trung ương đều rất tích cực, chủ động vào cuộc. Cụ thể, ngày 25/11/2015, UBND TP Hà Nội đã có văn bản số 8425 gửi UBND tỉnh Bắc Ninh đề nghị phối hợp chỉ đạo giải quyết ô nhiễm môi trường không khí do việc đốt phế liệu để thu hồi kim loại của một số công dân xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh.

Ngày 9/6/2016, UBND xã Thụy Lâm có văn bản số 59 về đề nghị phối hợp xử lý ô nhiễm môi trường không khí do việc đốt phế thải tại xã Văn Môn, huyện Yên Phòng làm ảnh hưởng đến dân cư khu 5 xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh, TP Hà Nội. Cùng nội dung này, ngày 6/7/2016, UBND xã Thụy Lâm tiếp tục có văn bản số 68 gửi UBND huyện Đông Anh, công an huyện Đông Anh; UBND huyện Yên Phong, Phòng TN&MT huyện Yên Phong; Công an huyện Yên Phong, Đội cảnh sát kinh tế và môi trường huyện Yên Phong; UBND xã Văn Môn, huyện Yên Phong.

Ngày 1/3/2017, tại trụ sở huyện Yên Phong, các cấp liên quan như Phòng Tài nguyên và môi trường huyện Yên Phong (Bắc Ninh, huyện Đông Anh (Hà Nội), Công an huyện Đông Anh, UBND xã Văn Môn và UBND xã Thụy Lâm… đã ký biên bản làm việc chung với hướng xử lý vấn đề cụ thể như: Huyện Yên Phong, các ngành chức năng và UBND xã Văn Môn tiếp tục duy trì, xử lý kiên quyết và có giải pháp giải quyết.

Phía UBND xã Thụy Lâm khi phát hiện tình trạng đốt rác sẽ thông tin cho UBND xã Văn Môn, Phòng Tài nguyên và Môi trường 2 huyện để kịp thời xử lý. “Chúng tôi đã nhiều lần kết hợp với Công an huyện Yên Phong, và Phòng Tài nguyên Môi trường huyện Yên Phong, Đông Anh cùng vào cuộc. 2 huyện đã phối hợp và ký biên bản cam kết. Bên phía Bắc Ninh cũng hứa kiểm tra và cho dừng hoạt động đốt phế liệu trên. Chúng tôi đã kiến nghị rất nhiều” – Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm chia sẻ.

Sớm xử lý dứt điểm

Theo Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm, nếu tính thời điểm thì gần 1 tuần nay người “hàng xóm” Văn Môn mới tái diễn hiện tượng đốt phế liệu. Ông Nguyễn Hữu Tửu cũng chia sẻ về “đặc điểm” của thứ khói khiến hàng ngàn hộ dân trong vùng lao đao đó là ô nhiễm phụ thuộc vào mùa và hướng gió. Cụ thể, vào mùa hè khi gió đông nam thổi thì cả xã Thụy Lâm sẽ “hứng” khói. Riêng mùa đông, khi có gió đông bắc thì khói lại dồn tụ, gây ảnh hưởng đến xã Vân Hà.

Theo người dân địa phương thuộc huyện Đông Anh, do dai dẳng nhiều năm không xử lý triệt để nên những hệ lụy từ hiện tượng ô nhiễm khói ngày càng rõ rệt. Bà Trương Thị Bé (54 tuổi, thôn Thụy Lôi) cho biết, tại đây vào buổi tối nếu nhìn ra cánh đồng giáp ranh với xã Văn Môn có thể thấy cảnh đốt rác sáng rực lên như đám cháy. Thời điểm đốt rác thường là buổi tối nên cứ đến 19h tối là phải đóng kín cửa để ngừa khói.

Ông Ngô Khắc Đạt – Phó Khu 5, thôn Thụy Lôi cho biết, ở khu 5 hiện tượng người dân bị ung thư xảy ra ngày một nhiều. Dễ thấy hơn cả là trẻ nhỏ bị viêm mũi viêm xoang, viêm họng… Theo tìm hiểu, việc đốt phế thải công nghiệp như ở xã Văn Môn sẽ trực tiếp tạo ra chất dioxin vô cùng nguy hiểm. Bên cạnh đó, furan, SO2, HCl và bụi kim loại nặng như chì, cadimi là các tác nhân làm tổn thương đường hô hấp và có nguy cơ gây ung thư cao.

Về vấn đề này, Bác sỹ Lê Tuấn Hưng – Trạm trưởng trạm y tế xã Thụy Lâm chia sẻ, hiện chưa có số liệu thống kê cụ thể về những ảnh hưởng liên quan đến sức khỏe người dân. Tuy nhiên, qua thực tế, những ảnh hưởng phát sinh từ ô nhiễm khói, dù người dân phía Đông Anh đóng kín cửa nhưng vẫn khó tránh khỏi ngột ngạt. “Chỉ thấy qua cuộc sống, người ta đốt thì các nhà cứ đóng hết cửa vẫn bị ngột ngạt. Khi đốt rác như vậy sẽ sinh ra khói làm người dân rất khó thở” - Bác sỹ Lê Tuấn Hưng cho biết.

Trở lại câu chuyện phối hợp giữa các cấp ngành thuộc Hà Nội và Bắc Ninh trong việc xử lý tận gốc vấn nạn đốt trộm rác thải công nghiệp ở Bắc Ninh gây ảnh hưởng đến một số xã thuộc huyện Đông Anh. Theo tìm hiểu từ phía người dân xã Thụy Lâm, công tác phối hợp xử lý dù đã được triển khai tích cực nhưng hiện tượng khói bụi ảnh hưởng vẫn không có nhiều chuyển biến. Vậy khó khăn vướng mắc để ngăn hiện tượng này đang “vướng” ở khâu nào?

Chia sẻ vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Tửu, Chủ tịch UBND xã Thụy Lâm thẳng thắn: “Vì khác tỉnh nên việc xử lý dứt điểm này khó. Phía Bắc Ninh cũng rất chủ động vào cuộc, song do người dân thường đốt lén lút nên khó xử lý”. Ông Tửu cũng cho biết thêm, muốn dứt điểm vấn nạn này chỉ cần UBND xã Văn Môn, huyện Yên Phong yêu cầu các hộ làm nghề tái chế phải ký hợp đồng thu gom và bảo vệ môi trường. Kiểm soát chặt khâu này, hiện tượng trên sẽ được chặn tận gốc.

Đinh Luyện – P.Thảo