-->
Phát triển kinh tế làng nghề - làm sao để “được nhiều hơn mất”?

Kỳ 2: Còn nhiều “điểm nghẽn”

Cần phải khẳng định, kinh tế làng nghề nghề thủ công không chỉ góp phần giữ gìn nghề truyền thống, tạo công ăn việc làm, thu nhập cho người lao động… Tuy nhiên, việc đánh giá, khắc phục ô nhiễm môi trường làng nghề chưa bao giờ đơn giản; công tác bảo vệ môi trường tại các khu vực làng nghề vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc.
Kỳ 1: Sống cùng ô nhiễm ở xã ven đô

Cuối năm 2022, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã khảo sát, lấy mẫu và phân tích môi trường tại 65 làng nghề. Kết quả cho thấy 60/65 làng nghề ô nhiễm môi trường, chỉ có 6/65 làng nghề đạt các tiêu chuẩn an toàn môi trường. Hiện có đến 46% số làng nghề có môi trường bị ô nhiễm nặng do nước thải sản xuất xả thẳng ra môi trường với mức độ ô nhiễm rất cao mà không qua hệ thống xử lý.

Hầu hết các làng nghề đều có hàm lượng bụi vượt tiêu chuẩn cho phép, nồng độ khí SO2 tại các làng nghề mây - tre - giang - xiên và chế biến nông sản, thực phẩm cao hơn nhiều lần. Đặc biệt vào thời điểm cuối năm, khi các làng nghề truyền thống bước vào cao điểm sản xuất phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng dịp Tết thì tình trạng ô nhiễm môi trường càng thêm nghiêm trọng.

Kỳ 2: Còn nhiều “điểm nghẽn”
Người dân thu gom tái chế rác tại xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa.

Có thể kể đến như các làng nghề chế biến lương thực, thực phẩm như Dương Liễu, Cát Quế, Minh Khai (thuộc huyện Hoài Đức), dịp cuối năm hối hả tất bật hơn. Bình quân, mỗi ngày sản xuất từ 80 - 100 tấn củ sắn và dong riềng, xả ra môi trường 50 - 70 tấn bã thải và hàng nghìn m3 nước thải chưa qua xử lý. Dù đã có Nhà máy xử lý nước thải Cầu Ngà công suất 20.000m3/ngày đêm đi vào hoạt động nhưng mới chỉ xử lý được một phần nước thải của 3 làng nghề này.

Đơn cử như tại làng nghề sản xuất miến, mạch nha, chăn nuôi và giết mổ gia cầm xã Cát Quế (một trong những điểm nóng về ô nhiễm môi trường làng nghề), thời gian qua, mặc dù các cơ quan chức năng đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tuy nhiên, vấn đề ô nhiễm môi trường làng nghề tại xã Cát Quế không những không giảm, mà ngày càng trở nên trầm trọng hơn.

Thừa nhận vấn đề ô nhiễm môi trường tại xã Cát Quế ngày càng trở nên nghiêm trọng, trong Phương án bảo vệ môi trường làng nghề xã Cát Quế, đại diện UBND xã Cát Quế đề cập, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng ô nhiễm môi trường chủ yếu là do quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, công nghệ sản xuất còn lạc hậu. Sau khi sản xuất, các chất thải chưa qua xử lý được người dân xả trực tiếp vào các ao, hồ, hoặc đổ ra mương rãnh công cộng. Trong khi đó, hệ thống hạ tầng xử lý chất thải còn thiếu, chưa đồng bộ...

Hay như tại làng nghề Minh Khai, không chỉ nguồn nước, tình trạng ô nhiễm môi trường không khí, tiếng ồn và ý thức bảo vệ môi trường của người dân chưa tốt đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống kinh tế - xã hội và dân sinh. Theo người dân, hiện nay ở làng giờ khói bụi hơn, vì ống khói có nhưng không xử lý khói thoát ra, nên ô nhiễm làng nghề vẫn tồn tại.

Trở lại với xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, việc giải bài toán ô nhiễm môi trường làng nghề vẫn là câu hỏi cần sự chung tay của cả chính quyền địa phương và người dân. Ông Trang Văn Viễn - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) xã Quảng Phú Cầu, cho biết, công tác bảo vệ môi trường tại các khu vực làng nghề vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc.

Trong đó, việc di dời các hộ, cơ sở sản xuất tại các làng nghề vào các khu, cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là đối với các làng nghề có hoạt động sản xuất gắn liền với nơi sinh sống, cư trú. Dù đã được hỗ trợ, song các cơ sở di dời phải nộp tiền thuê đất, đầu tư cơ sở vật chất với mức phí cao so với lợi nhuận thu được nên không đủ điều kiện để di dời.

Theo ông Đỗ Mạnh Hà - Phó trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Ứng Hòa, một trong những nguyên nhân dẫn đến vi phạm về môi trường là do công tác tuyên truyền, giáo dục về lĩnh vực này hiện còn bất cập. Mặt khác, nhận thức về pháp luật của người dân và chủ các cơ sở sản xuất chưa cao; sản phẩm sản xuất chủ yếu phục vụ cho tầng lớp có đời sống bình dân nên có lợi nhuận thấp, khó cạnh tranh trên thị trường, vì vậy, việc đầu tư hệ thống xử lý chất thải không được các cơ sở quan tâm thực hiện…

Kỳ 2: Còn nhiều “điểm nghẽn”
Chất thải sản xuất được xả trực tiếp ra kênh thoát nước tại làng nghề Cát Quế, huyện Hoài Đức.

Theo các chuyên gia, việc đánh giá, khắc phục ô nhiễm làng nghề chưa bao giờ đơn giản. Nó liên quan từ công nghệ, không gian sinh kế của người dân và quan trọng nhất là kinh phí. Nhiều nơi áp dụng đưa làng nghề vào cụm làng nghề nằm bên cạnh các làng nghề, nhưng tại đó công nghệ vẫn còn lạc hậu, cũ kỹ, nên việc ô nhiễm không thể xử lý tận gốc.

Mặt khác, kinh phí cho công tác bảo vệ môi trường làng nghề còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu, tình hình thực tế, chưa đảm bảo tỷ lệ chi cho làng nghề tổng chi về môi trường theo quy định. Một số cụm công nghiệp làng nghề đã được đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung nhưng đã xuống cấp, không đáp ứng được yêu cầu xử lý nước thải.

Nhìn từ góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Hoàng (Đoàn luật sư thành phố Hà Nội) cho rằng, ý thức, nhận thức về chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường của các hộ sản xuất tại làng nghề còn nhiều hạn chế, còn tập trung vào phát triển kinh tế; mặc dù đã được cơ quan chức năng kiểm tra, hướng dẫn, xử phạt vi phạm về môi trường.

Công tác thanh tra, kiểm tra các yêu cầu về bảo vệ môi trường đối với các cơ sở trong khu vực làng nghề còn hạn chế như: đội ngũ cán bộ về môi trường tại các cấp còn mỏng, chưa đủ nhân lực để bố trí kiểm tra toàn diện triệt để; nhiều nội dung khó triển khai đối với các cơ sở quy mô nhỏ, đặc biệt là các hộ sản xuất trong làng nghề; chế tài xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường khó áp dụng đối với các hộ sản xuất gắn liền với sinh hoạt hoặc có quy mô sản xuất nhỏ, lẻ.

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, số liệu tổng hợp cập nhật năm 2022, trên địa bàn thành phố Hà Nội, hiện có 70 cụm công nghiệp đang hoạt động, trong đó có 24 cụm công nghiệp làng nghề đang hoạt động. Hiện có 6/24 cụm công nghiệp làng nghề đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng, 18/24 cụm công nghiệp làng nghề chưa hoàn thiện cơ sở hạ tầng; có 12/24 cụm có trạm xử lý nước thải, 7 cụm chưa có trạm xử lý nước thải và 5 cụm đang đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải.

Các huyện đang từng bước thực hiện việc di dời các hộ sản xuất trong khu dân cư vào các cụm công nghiệp làng nghề để giảm thiểu ô nhiễm môi trường, đảm bảo mặt bằng sản xuất, cụ thể: huyện Thường Tín hiện có 604 cơ sở sản xuất, kinh doanh đã di dời vào hoạt động tại 5 cụm công nghiệp làng nghề; huyện Đan Phượng đã di dời 665 hộ sản xuất; số cơ sở đã di dời toàn bộ vào cụm công nghiệp làng nghề trên địa bàn huyện Ứng Hòa là 26 cơ sở, 85 hộ sản xuất tại thôn Xà Cầu, xã Quảng Phú Cầu, đăng ký di dời điểm tái chế rác thải nhựa vào cụm công nghiệp Cầu Bầu (đạt trên 50% số hộ), số hộ còn lại sẽ được di dời vào Cụm công nghiệp Xà Cầu giai đoạn II; huyện Thanh Oai đã di dời 35 cơ sở trên địa bàn vào Cụm công nghiệp làng nghề Thanh Thùy; UBND quận Hà Đông đã phê duyệt và giao đất 261 nhóm hộ nhằm di dời các cơ sở vào cụm điểm tiểu thủ công nghiệp làng nghề dệt lụa Vạn Phúc...

Minh Phương

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Futsal nữ Việt Nam gặp Hồng Kông (Trung Quốc): Khởi đầu cho giấc mơ World Cup

Futsal nữ Việt Nam gặp Hồng Kông (Trung Quốc): Khởi đầu cho giấc mơ World Cup

Vào lúc 16h chiều nay (7/5), đội tuyển futsal nữ Việt Nam sẽ bước vào trận ra quân tại vòng chung kết futsal nữ châu Á 2025, gặp đối thủ vừa tầm Hồng Kông (Trung Quốc) - khởi đầu cho hành trình chinh phục tấm vé lịch sử dự World Cup futsal nữ đầu tiên.
Chi tiết 35 thủ tục hành chính, dịch vụ công trực tuyến người dân được làm tại công an xã

Chi tiết 35 thủ tục hành chính, dịch vụ công trực tuyến người dân được làm tại công an xã

Bộ Công an đã ban hành Hướng dẫn số 08/HD-BCA-V03 ngày 17/2/2025, phân cấp cho Công an cấp xã tiếp nhận và giải quyết 35 thủ tục hành chính, dịch vụ công trực tuyến. Điều này giúp người dân thực hiện các thủ tục ngay tại địa phương, thay vì phải đến công an cấp huyện như trước đây.
Inter Milan ngược dòng nghẹt thở, loại Barcelona để tiến vào chung kết Champions League

Inter Milan ngược dòng nghẹt thở, loại Barcelona để tiến vào chung kết Champions League

Trong một trận bán kết kinh điển rạng sáng 7/5 tại Giuseppe Meazza, Inter Milan đã vượt qua Barcelona với tỷ số 4-3 sau màn rượt đuổi kịch tính, qua đó giành chiến thắng chung cuộc 7-6 để hiên ngang bước vào trận chung kết UEFA Champions League 2024/25.
Al Nassr vs Al Ittihad: Cơ hội cuối cho Ronaldo và đồng đội?

Al Nassr vs Al Ittihad: Cơ hội cuối cho Ronaldo và đồng đội?

Trận cầu tâm điểm vòng 30 Saudi Pro League 2024/25 giữa Al Nassr và Al Ittihad diễn ra vào lúc 01h00 ngày 8/5 hứa hẹn sẽ vô cùng kịch tính và có ý nghĩa quyết định đến cuộc đua vô địch. Với khoảng cách 8 điểm hiện tại, đây là cơ hội cuối cùng để Al Nassr níu giữ hy vọng lật đổ ngôi đầu bảng của chính Al Ittihad.
Để hàng giả, hàng “bẩn” không còn đất sống

Để hàng giả, hàng “bẩn” không còn đất sống

Hà Nội nói riêng, các đô thị lớn nói chung được mệnh danh là “Thiên đường ẩm thực”; đặc biệt ẩm thực đường phố. Khách du lịch rất mê. Tuy nhiên, khi các phương tiện thông tin đại chúng liên tục đăng tin các vụ bắt, truy tố các đối tượng sản xuất, kinh doanh thực phẩm bẩn, đã làm dấy lên lo ngại về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm không chỉ nguy hại đến sức khỏe người dân mà còn ảnh hưởng đến thị trường du lịch và thương hiệu quốc gia. Càng đáng lo bên cạnh thực phẩm, một số mặt hàng giả như sữa, thuốc, thực phẩm chức năng còn được sản xuất ngay trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp.
Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức Hội đồng nhân dân

Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức Hội đồng nhân dân

Sáng ngày 7/5, thay mặt Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã trình Quốc hội dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), với nhiều đề xuất quan trọng để thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Đề xuất trợ cấp thất nghiệp tối đa 12 tháng cho người lao động

Đề xuất trợ cấp thất nghiệp tối đa 12 tháng cho người lao động

Việc khống chế thời gian hưởng (12 tháng) và mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa thúc đẩy người lao động tìm kiếm việc làm, gia nhập lại thị trường lao động thay vì chờ hưởng hết bảo hiểm thất nghiệp.

Tin khác

Miền Bắc sắp đón đợt không khí lạnh gây mưa dông diện rộng

Miền Bắc sắp đón đợt không khí lạnh gây mưa dông diện rộng

Dự báo cuối tuần này (9 - 10/5), miền Bắc có khả năng đón một đợt không khí lạnh tràn xuống, nén rãnh áp thấp gây mưa dông diện rộng cho khu vực miền Bắc, Bắc Trung Bộ, cục bộ có mưa vừa, mưa to đến rất to. Trời chuyển mát.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 7/5: Ngày nắng gắt, chiều tối có mưa dông

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 7/5: Ngày nắng gắt, chiều tối có mưa dông

Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, ngày 7/5, khu vực Hà Nội ngày nắng, chiều tối có lúc mưa rào và dông.
Chủ động phát hiện và báo cáo kịp thời các hành vi gây ô nhiễm nguồn nước

Chủ động phát hiện và báo cáo kịp thời các hành vi gây ô nhiễm nguồn nước

Theo Công an thành phố Hà Nội, những năm gần đây, tình trạng ô nhiễm và suy giảm chất lượng nguồn nước trên địa bàn Thành phố đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt, sản xuất và sức khỏe của người dân.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 6/5: Ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa rào rải rác

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 6/5: Ngày nắng, chiều tối và đêm có mưa rào rải rác

Dự báo ngày 6/5, khu vực Hà Nội có mây, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 5/5: Ngày nắng, chiều tối có nơi có dông

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 5/5: Ngày nắng, chiều tối có nơi có dông

Dự báo ngày 5/5, khu vực Hà Nội có mây, chiều tối và đêm có mưa rào và dông vài nơi.
Chủ động các giải pháp ứng phó mùa mưa bão năm 2025

Chủ động các giải pháp ứng phó mùa mưa bão năm 2025

Nhằm hạn chế sự ảnh hưởng tới cuộc sống lao động và sinh hoạt của người dân trên địa bàn trong mùa mưa bão, các đơn vị chức năng của thành phố Hà Nội đã chủ động triển khai nhiều giải pháp từ sớm như tăng cường cắt tỉa cây xanh, nạo vét hệ thống kênh, mương, sông hồ, đẩy mạnh dự báo, cảnh báo.
Hà Nội sắp nắng gay gắt, nhiệt độ cảm nhận có thể vượt ngưỡng 40 độ C

Hà Nội sắp nắng gay gắt, nhiệt độ cảm nhận có thể vượt ngưỡng 40 độ C

Khu vực miền Bắc đang trong khoảng thời gian giao mùa, vì thế trong những ngày tới thời tiết Hà Nội sẽ trải qua những đợt nắng nóng gay gắt và mưa rào xen kẽ.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 4/5: Ngày nắng, đêm không mưa

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 4/5: Ngày nắng, đêm không mưa

Dự báo ngày 4/5, khu vực Hà Nội có mây, ngày nắng, đêm không mưa. Gió nhẹ.
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 3/5: Ngày nắng, đêm không mưa, chiều tối có thể có giông

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày 3/5: Ngày nắng, đêm không mưa, chiều tối có thể có giông

Dự báo ngày 3/5, khu vực Hà Nội có mây, đêm không mưa, ngày nắng, chiều tối có thể có giông. Gió nhẹ.
Hà Nội đưa vào vận hành Nhà máy điện rác Seraphin

Hà Nội đưa vào vận hành Nhà máy điện rác Seraphin

Ngày 1/5, dự án Nhà máy điện rác Seraphin bắt đầu tiếp nhận xử lý rác. Sau giai đoạn vận hành thử nghiệm, Nhà máy xử lý đốt rác tối đa 2.250 tấn rác/ngày đêm.
Xem thêm
Phiên bản di động