Hà Nội nên phân khu các vùng chuyên ngành để phát triển

PV: Là giáo sư chuyên ngành phát triển kinh tế có gần nửa thế kỷ sinh sống, làm việc tại Hoa Kỳ, Châu Á Thái Bình Dương và tại Hà Nội, ông nhìn nhận bước phát triển của Thủ đô thế nào sau hơn 2 thập kỷ qua?

GS Hà Tôn Vinh

GS Hà Tôn Vinh: Tôi về Việt Nam, cụ thể là Hà Nội từ năm 1995. Trực tiếp tham gia giảng dạy đại học, tư vấn chính sách và nghiên cứu… cá nhân tôi cảm nhận mỗi bước đi của Thủ đô đều gắn với sự chuyển mình chung của đất nước. Từ một đô thị với chức năng chính là trung tâm hành chính, chính trị, văn hóa của Việt Nam, thời gian qua, đặc biệt từ năm 2010 lại đây, Hà Nội đã không ngừng nỗ lực vươn lên cùng với thành phố Hồ Chí Minh trở thành 2 trung tâm kinh tế của đất nước. Những con số về thu nhập đầu người, thu ngân sách Nhà nước, xuất khẩu, kết cấu hạ tầng đô thị đã nói lên điều đó.

Tuy nhiên, với thành phố rộng lớn về diện tích như Hà Nội sau khi mở rộng địa giới hành chính theo Nghị quyết số 15 của Quốc hội có hiệu lực vào ngày 1/8/2008; với một Thủ đô có vị trí địa lý, tiềm năng về nguồn tài nguyên vô giá là trí tuệ, lao động có hàm lượng chất xám cao vì hầu hết các trường đại học, các viện nghiên cứu lớn đều tập trung ở đây, thì sự phát triển như hiện tại, nhìn một cách cầu thị là chưa tương xứng.

Tôi phải nhấn mạnh, nhìn vào “mạch nguồn” của vấn đề, Hà Nội có 03 yếu tố vô cùng quan trọng để tạo sức mạnh nội sinh cho phát triển. Thứ nhất, Hà Nội là thành phố có bề dày lịch sử hào hùng, có trầm tích văn hóa sâu lắng, có nhiều danh lam, di tích lịch sử mà bất kỳ ai đi xa Tổ quốc cũng muốn quay về. “Đất lành ắt chim sẽ tìm về đậu”.

Thứ hai, là trung tâm hành chính, chính trị, nơi đặt các trụ sở ngoại giao và văn phòng đại diện của các tổ chức quốc tế nên rất thuận lợi cho việc bang giao trong hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư. Thứ ba, Hà Nội là biểu tượng của tinh thần dân tộc Việt Nam anh hùng. Nếu chúng ta tiếp tục khơi nguồn tinh thần dân tộc, thì sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp đưa Thủ đô phát triển lên tầm cao mới.

PV: Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đưa ra các mốc thời gian để cụ thể hóa khát vọng về một Việt Nam hùng cường. Hà Nội là Thủ đô của đất nước, theo ông trong chiến lược phát triển kinh tế giai đoạn 5 năm, 10 năm tới, Hà Nội nên phát triển theo hướng nào để trở thành trung tâm kinh tế của vùng Thủ đô và cả nước, góp phần thực hiện mục tiêu mà Đại hội Đảng đề ra?

GS Hà Tôn Vinh: Như tôi đã nói, Hà Nội là Thủ đô của đất nước, là trung tâm hành chính, chính trị, văn hóa quốc gia, song với diện tích tự nhiên lớn như vậy, Hà Nội phải vươn lên thành trung tâm kinh tế lớn hơn nữa.

Sự phát triển của Hà Nội sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu xây dựng đất nước hùng cường

Muốn vậy, đầu tiên Hà Nội phải xác định rõ mục tiêu phấn đấu trong thời gian tới là gì? Ưu tiên đầu tư phát triển lĩnh vực gì? Quy hoạch chi tiết chiến lược phát triển kinh tế ra sao? Trên tinh thần đó, tôi cho rằng, về mục tiêu, Hà Nội phải đề ra lộ trình đến năm 2030 là địa phương dẫn đầu và cũng là đầu tàu về chuyển đổi số của cả nước. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, vùng Thủ đô mà Hà Nội là hạt nhân phải là vùng phát triển nhất Việt Nam và cũng là vùng kinh tế năng động của khu vực Đông Nam Á…

Khi đã xác định mục tiêu như vậy chúng ta phải xếp thứ tự ưu tiên cũng như tìm ra tiềm năng, lợi thế so sánh để phát triển. Cụ thể, về quy hoạch, tôi được biết, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Chu Ngọc Anh vừa ký quyết định 4199 về việc giao nhiệm vụ tổ chức lập điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Đây là yếu tố quan trọng để Thành phố tập hợp trí tuệ của các nhà khoa học, cộng đồng doanh nghiệp tư vấn cho lãnh đạo chiến lược phát triển.

Cá nhân tôi cho rằng, với một Thành phố có diện tích tự nhiên trên 3.300 km2, Hà Nội cần quy hoạch chi tiết thành từng vùng, từng phân khu (thành phố vệ tinh) để tập trung phát triển những lĩnh vực tạo thế mạnh riêng nhằm thu hút các nhà đầu tư.

Ví như khu vực Tây Nam, chúng ta nâng tầm khu công nghệ cao Hòa Lạc thành “trung tâm Silicon” phát triển công nghệ cao, công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo và chuyển các trường đại học về đó. Khu vực Sóc Sơn gắn với trục Nội Bài - Nhật Tân là khu vực phát triển công nghệ vận tải kho bãi, máy bay, hàng không… Khu vực sông Hồng (thành phố sông Hồng - khu phía Đông) là trung tâm dịch vụ, tài chính, ngân hàng... Khu phía Nam phục vụ cho các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm dân dụng và nghề truyền thống… Tôi tin, nếu làm như vậy, Hà Nội sẽ tạo ra các cực tăng trưởng đủ mạnh để góp phần đưa kinh tế Thủ đô phát triển tầm cao mới.

Theo GS Hà Tôn Vinh, thành phố Hà Nội cần tiến hành quy hoạch, mời gọi đầu tư để xây dựng trục Ba Vì - Sơn Tây thành trung tâm du lịch tầm cỡ.

Về thứ tự ưu tiên, là một người rất yêu Hà Nội, tôi cho rằng Hà Nội nên tập trung phát triển ngành công nghiệp không khói chính là du lịch. Trong đó, xây dựng 2 loại hình du lịch chính là du lịch tham quan các danh lam, di tích khu vực nội đô và du lịch nghỉ dưỡng, giải trí (nói ngắn gọn có nơi khách du lịch, nhà đầu tư tiêu tiền). Nhìn vào dư địa chí cả không gian, cảnh quan, khí hậu, có tầm nhìn và cách làm bài bản Hà Nội có thể trở thành trung tâm du lịch lớn.

Nhân đây, tôi xin đề xuất, cùng với xây dựng thành phố Hòa Lạc gắn với khu công nghệ cao, Thành phố nên nghiên cứu xây dựng trung tâm du lịch nghỉ dưỡng, giải trí tầm cỡ ở Ba Vì - Sơn Tây. So với các vùng ngoại ô của Hà Nội, đây là 2 địa điểm lý tưởng để thực hiện “giấc mơ” cho một ngành công nghiệp không khói.

Khi Hà Nội trở thành một trong những trung tâm kinh tế khu vực, giao thương ngày một lớn thì phải có nơi để phục vụ cho việc nghỉ ngơi, giải trí tầm cỡ. Một lần nữa, tôi mạnh dạn kiến nghị, Thành phố cần điều chỉnh quy hoạch lại vùng Ba Vì - Sơn Tây để hướng tới mục tiêu lớn hơn nhằm tránh phát triển du lịch manh mún!

Về vấn đề truyền thông, nếu tôi không nhầm Hà Nội hiện là một trong 10 thủ đô có diện tích tự nhiên lớn nhất thế giới. Diện tích tự nhiên của Hà Nội lớn hơn cả thành phố Hồ Chí Minh, song tôi có cảm nhận, du khách quốc tế và đặc biệt các nhà đầu tư vẫn ngỡ “Hà Nội là Thủ đô bé nhỏ” như trước. Vì vậy, chúng ta nên tập trung cho công tác truyền thông rằng Hà Nội là một thành phố có diện tích rất lớn, có dư địa chí về không gian cho đầu tư phát triển rất tiềm năng. Các bạn hãy đến đây, cảm nhận và tìm hiểu cơ hội hợp tác, đầu tư.

Tôi tin, với một tập thể lãnh đạo có tầm nhìn, khát vọng, Hà Nội sẽ biết cách hoạch định chính sách cho tương lai, biết phát huy lợi thế so sánh của mình để xây dựng Thủ đô, vùng Thủ đô phát triển, góp phần vào mục tiêu đặc biệt của Đảng, Nhà nước với mốc kỷ niệm 100 năm thành lập nước, Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường.

PV: Xin trân trọng cảm ơn GS./.

Lê Hà (thực hiện)