Để giảm tai nạn xe khách: Nên kiểm tra tay lái, sức khỏe định kỳ

	Nghệ An: Tai nạn xe khách kinh hoàng trên QL48, 7 người bị thương
	Xe khách lật trên cao tốc, 8 người bị thương

Diễn biến phức tạp

Theo thống kê của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia, trong 9 tháng của năm 2018, cả nước xảy ra 38 vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng, làm 137 người chết, 115 người bị thương. Nhiều vụ tai nạn xe khách kinh hoàng đã xảy ra, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Cụ thể, tính riêng trong quý III-2018 đã xảy ra 4 vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe ô tô chở khách tại các tỉnh Kon Tum, Cao Bằng, Quảng Nam và Lai Châu, làm 34 người chết, 37 người bị thương. Vụ tai nạn giao thông (TNGT) tại Quảng Nam và Lai Châu có số người tử vong/vụ lớn nhất (13 người) trong 4 năm trở lại đây.

Nhìn nhận từ các vụ TNGT nghiêm trọng trên, theo ghi nhận nguyên nhân trực tiếp chủ yếu do tài xế. Ở 4 vụ TNGT nghiêm trọng trên đều có phần nguyên nhân xuất phát từ sự chủ quan trong điều khiển phương tiện của lái xe. Chẳng hạn, ở vụ TNGT ở Quảng Nam, lái xe mệt mỏi, ngủ gật do làm việc quá thời gian quy định, riêng 3 vụ còn lại đều có nguyên nhân từ thói quen chủ quan, không thực hiện nguyên tắc điều khiển xe đi đường đèo, xuống dốc dài, dẫn đến hệ thống hãm bị mất tác dụng, gây tai nạn.

Vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng giữa xe cứu hỏa và xe khách trên cao tốc Pháp Vân – Cầu Giẽ ngày 18/3/2018. ảnh TTXVN

Những vụ tai nạn xảy ra liên quan đến sự chấp hành các quy định của các lái xe đã khiến dư luận không khỏi hoài nghi về chất lượng đào tạo, sát hạch, văn hóa của người lái xe. Theo các chuyên gia, có nhiều nguyên nhân dẫn đến TNGT, nhưng nguyên nhân chính, đầu tiên xuất phát từ chính các lái xe và các doanh nghiệp vận tải. Thực tế cho thấy, vẫn còn hiện tượng doanh nghiệp vận tải ít quan tâm đến việc đào tạo, quản lý, giám sát đội ngũ lái xe, xây dựng văn hóa giao thông cho đội ngũ lái xe.

Anh Đinh Hữu Hải (Định Công Hạ, quận Hoàng Mai) một người sử dụng ô tô và hành nghề lái xe nhiều năm tại Hà Nội cho biết, hệ thống đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe hiện nay còn thiếu tính thực tiễn. Chẳng hạn, tại nhiều trung tâm đào tạo giấy phép lái xe ô tô, giờ thực hành mỗi xe có đến 4 -5 người cùng học, không đảm bảo yếu tố thực hành. “Với loại hình đào tạo bằng lái xe máy, tôi thấy nhiều nơi người học chỉ tốn dưới 1 triệu đồng là đã có tấm bằng lái với sự hỗ trợ của các trung tâm bảo đảm đỗ 100%. Với chất lượng đào tạo như thế thì khó lường được hậu quả khi những người tham gia học tập không nghiêm túc được cấp bằng lái xe” – anh Hải chia sẻ.

Khách quan nhìn nhận, tình hình xe khách vi phạm luật giao thông diễn ra tương đối phổ biến. Theo ghi nhận thực tế, tại khu vực các bến xe lớn như Mỹ Đình, Giáp Bát, Nước ngầm và trục giao thông cửa ngõ phía Nam thành phố Hà Nội, lưu lượng phương tiện giao thông cỡ lớn như xe khách thường xuyên ở mức cao. Phương tiện tham gia giao thông đông, lượng người có nhu cầu di chuyển cao nên khi vắng bóng lực lượng chức năng cảnh nhà xe, tài xế cố tình phạm luật, chạy ẩu, chạy “rùa bò” để “vợt” khách, gây ùn tắc, mất an toàn giao thông vẫn tái diễn.

Siết chặt đội ngũ lái xe

Thực tế, qua các đợt thanh tra công tác đào tạo sát hạch, cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ tại các địa phương do Bộ GTVT thực hiện gần đây cho thấy vẫn tồn tại nhiều bất cập trong đào tạo sát hạch lái xe. Việc trang bị kiến thức, trau dồi văn hóa, đạo đức, nghề nghiệp của người lái xe còn chưa được coi trọng.

Chưa hết, hiện quá trình đào tạo lái xe ở các cơ sở đang có hiện tượng cạnh tranh gay gắt, đua nhau giảm giá, gây “loạn” về phí đào tạo, cắt xén chương trình. Công tác tuyển sinh tại nhiều cơ sở đào tạo còn thiếu chặt chẽ, thậm chí có phần tùy tiện, học viên thiếu tự giác, nghiêm túc trong việc học. Các thông tin về những “đường dây” chống trượt cho học viên vẫn xuất hiện nhiều trước truyền thông...

Trao đổi về vấn đề liên quan, tại Tọa đàm “Làm thế nào để giảm thiểu tai nạn giao thông cho xe khách” do Báo Lao Động phối hợp với Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, Phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội tổ chức, Trung tá Nguyễn Mạnh Hùng - Phó Trưởng phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội cho biết, tai nạn xảy ra trước tiên phải xem xét yếu tố chủ quan của con người.

Ở những tuyến đường dài, lái xe phải chạy xe trong một khoảng thời gian dài nên khá mệt mỏi, nhưng vì lợi nhuận, nhiều công ty không quan tâm, hoặc phớt lờ yếu tố an toàn dẫn đến những hệ lụy không đáng có. Ở góc độ đào tạo, cấp giấy phép lái xe cho đến nay vẫn còn nhiều lỗ hổng.

Đồng quan điểm này, theo ông Đỗ Văn Huy - Giám đốc Công ty CP xe khách Hà Nội cho biết, vấn đề tai nạn giao thông phụ thuộc nhiều yếu tố trong đó có yếu tố về chất lượng và thái độ người lái xe. “Việc đào tạo, tập huấn, kiểm tra, giám sát và xử lí vi phạm của những đơn vị kinh doanh vận tải tư nhân, nhỏ lẻ không thể bằng các doanh nghiệp quy mô lớn. Tôi cho rằng chất lượng của lái xe, chất lượng công tác đào tạo là yếu tố cần quan tâm để giảm thiểu tai nạn giao thông” - ông Đỗ Văn Huy nhấn mạnh.

Bàn về hướng hạn chế TNGT liên quan, ông Nguyễn Trọng Thái - Chánh Văn phòng Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng, các giải pháp cần thực hiện đồng bộ. Cụ thể, hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan tới quản lý xe khách, xe tải và xe hợp đồng (đang dự thảo thay thế Nghị định 86), quy định xử lý trách nhiệm khi để xảy ra TNGT... tạo lập một thị trường vận tải cạnh tranh lành mạnh, bền vững với tỷ lệ các loại hình vận tải hợp lý; Tăng cường công tác tuần tra kiểm soát, xử phạt nghiêm và truyền thông tốt với các vi phạm trong lĩnh vực xe kinh doanh vận tải…

Về khía cạnh này, Trung tá Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng phải siết chặt hơn khâu đào tạo đội ngũ lái xe. Ngoài ra, cần nâng cao chế tài đối với các vi phạm xe khách để đảm bảo tính răn đe. Trong trường hợp xe khách gây ra những vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng thì cần có chế tài xử lý nghiêm, để các doanh nghiệp không dám đánh đổi, vì lợi nhuận trước mắt mà để lại hậu quả lâu dài cho xã hội. “Chúng tôi cũng kiến nghị với Bộ GTVT, các đơn vị có chức năng đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe cần thực hiện nghiêm việc đào tạo về giờ giấc, bằng cho đội ngũ lái xe. Lồng ghép các nội dung liên quan đến giáo dục đạo đức nghề nghiệp đối với lái xe” - Trung tá Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ.

Rõ ràng, muốn giảm TNGT liên quan đến xe khách, điều đầu tiên phải quan tâm là công tác đào tạo lái xe, không chỉ về mặt chuyên môn mà cả về mặt ý thức trách nhiệm. Điều này càng trở nên quan trọng hơn khi hạ tầng giao thông chưa đồng bộ cũng như văn hóa tham gia giao thông ở nước ta còn nhiều điểm cần khắc phục.

Luyện Đinh