--> -->

Người dựng “hồn cốt” Trường Sơn qua tranh

Là họa sĩ vẽ nhiều tranh ký họa nhất về đường Trường Sơn, họa sĩ Đức Dụ đã có 21 lần triển lãm cá nhân kể từ sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Họa sĩ Đức Dụ chia sẻ, ông muốn kể những câu chuyện khốc liệt trong những ngày quân và dân ta mở đường, chiến đấu bảo vệ sự liên thông của cung đường huyền thoại…
Người dựng “hồn cốt” Trường Sơn qua tranh Nhớ một Trường Sơn huyền thoại
Người dựng “hồn cốt” Trường Sơn qua tranh Trưng bày tư liệu quý về “Ký ức Trường Sơn”

Gìn giữ cho mai sau

“Chục năm trước rồi có mấy người khách nước ngoài tìm đến, gạ tôi bán bộ ảnh ký họa vẽ ở Trường Sơn, nhưng tôi không bán. Bán đi là hết, là mất đồng đội. Có khi mình bị bệnh ngớ ngẩn cũng nên, vì sau này muốn tìm lại chẳng có nữa. Người ta sống không phải chỉ cần có tiền, mà cần cả tinh thần nữa” - Họa sĩ Đức Dụ tâm sự như vậy khi tôi đến thăm ông ở làng Ngọc Hà nổi tiếng một thời. Quyết định không bán tranh cũng là bản lĩnh của người họa sĩ nhiều năm gắn bó với chiến trường, yêu những bức tranh như máu thịt.

1353 hya sy yyc dy
Họa sĩ Đức Dụ

Chuyện mấy khách nước ngoài đến gạ mua tranh nhưng Đức Dụ không bán, tưởng chỉ vài anh em họa sĩ biết, nào ngờ lại đến tai Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên, nguyên Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn. Ông gọi cho Đức Dụ hỏi: “Chú định bán đồng đội hả?”. Đức Dụ thót tim, thưa lại vị thủ trưởng cũ: “Không em đâu dám bán. Họ trả giá cao lắm nhưng em dại gì”. Lúc đó, vị Trung tướng mới thở phào. Kỷ niệm vui đó, người họa sĩ của chiến trường xưa luôn nhắc đến, như để khẳng định thêm hành động từ chối bán tranh của mình là vô cùng hợp lý. Vì điều này mà đồng đội ông quý mến, càng cảm thông với ông hơn.

Họa sĩ Đức Dụ, tên đầy đủ là Nguyễn Đức Dụ. Nhắc đến ông là người ta nhắc đến 400 bức ký họa về Trường Sơn mà không phải ai cũng có. Đức Dụ tự tin nói rằng, với số lượng nhiều như vậy, đảm bảo không họa sĩ nào có được. Vì gần mười năm Đức Dụ trực tiếp vẽ trong chiến trường, nơi bom đạn ác liệt. Ông họa sĩ cầm từng bức ký họa lên giới thiệu, vừa tâm sự: “Nhắc đến chiến trường Trường Sơn là người ta hình dung ra máu lửa, chết chóc, bom đạn. Tôi và những người đồng đội chỉ cần nhìn lại những bức tranh này là hình dung ra nó được vẽ ở đâu, về vùng đất nào và quang cảnh khi đó của nó. Thực sự, đây là kho tư liệu quý mà tôi may mắn có được”.

Đó là kho tư liệu quý, nên bà Phạm Thúy Hằng - Phó Chủ tịch tập đoàn Vingroup, một người yêu mến nghệ thuật, đã từng tài trợ in ba lần sách, là tập hợp những bức ký họa của Đức Dụ. Cuốn nào cũng trang trọng, hoành tráng. Đơn vị này còn góp công, góp của tổ chức một số cuộc triển lãm cho họa sĩ Đức Dụ để tri ân công sức của một họa sĩ trải qua bao năm tháng gian nan trong chiến trường.

Bà Phạm Thúy Hằng cũng đang bàn với đơn vị, tìm địa điểm để xây dựng một phòng trưng bày với hơn 300 bức tranh ký họa chiến trường, có cả những bức sơn dầu khổ lớn, với mục đích ghi nhớ công ơn các chiến sĩ, liệt sĩ chiến đấu trên mặt trận, cho thế hệ trẻ sau này biết tới cuộc chiến tranh đổ lửa nhưng đầy hào hùng của dân tộc.

Họa sĩ chiến trường

Còn nhớ, năm 1965, quân đội Mỹ đưa quân vào miền Nam, những chàng thanh niên trẻ như Đức Dụ hăng hái lên đường nhập ngũ. Họa sĩ Đức Dụ kể rằng, ngày ấy trên Trường Sơn, không khí mở đường vô cùng sôi nổi. Là người trẻ tuổi hăng hái, ông say sưa vẽ cảnh các trọng điểm, đất đá, cây đổ ngổn ngang, cháy trụi mà đoàn xe của quân đội ta vẫn xuất kích. Trung đoàn 5 Công binh cử Đức Dụ vào các binh trạm làm tuyên truyền. Độ đó, binh trạm 42 bị địch đánh phá ác liệt, vì chúng biết đây là nơi chi viện cho Thành cổ Quảng Trị.

Ở các binh trạm này, ông thường viết tin nội bộ để tuyên truyền, đồng thời vẽ minh họa cho bài viết để lưu hành nội bộ. Năm 1968 Đức Dụ về Cục chính trị Bộ tư lệnh Trường Sơn, ông được cử chuyên đi vẽ ở các binh trạm và khu vận tải, các tuyến đường. Nơi đâu ông cũng thấy cảnh chiến tranh, mất mát, đau khổ và hy vọng ngày thống nhất đất nước. Cho nên ông vẽ đầy chất lính, nhưng gắn với tranh là cái tâm. Đúng như một họa sĩ nổi tiếng đã nói cái tâm điều khiển được màu sắc. Đức Dụ vẽ được khá nhiều tranh với nhiều ghi chép về màu thật của cảnh với những chi tiết cụ thể bằng tâm hồn người chiến sĩ. Trong chiến trường, Đức Dụ cũng làm luôn các cuộc triển lãm lưu động. Tranh được treo lên cây để phục vụ đồng đội và những người làm nhiệm vụ vận tải, mở đường…

Một lần, Đức Dụ vào vẽ ở vùng đồng bào A So. Nơi đây, bà con căm thù giặc rất sâu sắc nên ai cũng dốc sức phục vụ quân giải phóng. Ở làng Tre có một ông già, ngoài 60 tuổi đã mù cả hai mắt vì bị địch tra khảo, ông vẫn cố mang một gùi đạn nặng 60 cân, nhưng phải nhờ đứa cháu dẫn đường. Cậu bé cầm một đầu cây gậy còn đầu kia ông già cầm. Họ cứ như thế theo đoàn dân công đem đến giao tận tay bộ đội. Biết chuyện, Đức Dụ tìm đến làng Tre. Thấy cảnh cảm động, Đức Dụ đã vẽ chân dung hai ông cháu cõng hàng đi phục vụ chiến dịch. Sau đó không lâu, ông già đã bị hổ vồ. Vừa kể, ông họa sĩ vừa rưng rưng.

Một lần khác, Đức Dụ vào Mặt trận Đường 9 - Nam Lào. Ông đi cùng một đơn vị xe và xuất kích cùng với xe của chiến sĩ Triệu Duy Kéo. Xe đến nơi thì gặp quân ta đang đánh Điểm cao 416. Các pháo thủ lấy đạn trên xe của Duy Kéo để bắn. Họa sĩ Đức Dụ bỏ “đồ nghề” sang một bên, định tham gia chiến đấu cùng đồng đội thì một chiến sĩ hết lên: “Thôi, không cần đồng chí đánh nhau. Anh hãy vẽ đi. Lúc này mà anh không vẽ bọn tôi thì còn lúc nào”. Đức Dụ liền ngồi ngay trên đống gỗ cạnh trận địa để vẽ, trong tiếng súng và tiếng thét của pháo trận địa. Hai chiến sĩ đã giúp Đức Dụ để bức tranh nhanh chóng hoàn thành. Hôm đó, thiếu màu, Đức Dụ phải lấy đất trắng để làm bột màu. Bức tranh đó như “bốc cả thiên nhiên Trường Sơn vào tranh” mà ông và đồng đội không thể nào quên.

…Năm 1973, Đức Dụ về học trường Đại học Mỹ Thuật Hà Nội, sau 8 năm âm thầm làm nhiệm vụ ký họa đường Trường Sơn, vẽ tranh, gia tài của Đức Dụ đã lên đến 400 bức. Một tài sản quý giá, đáng trân trọng mà sau này ông đã có nhiều cuộc triển lãm. Năm 1978, ông tốt nghiệp và về công tác ở Bảo tàng Hậu cần, tiếp tục vẽ tranh và vào Hội Mỹ thuật Việt Nam năm 1980. Dù chiến tranh đã qua đi, đường Hồ Chí Minh huyền thoại còn đó, rừng Trường Sơn máu lửa còn đó, những chiến công và sự hy sinh anh dũng vẫn còn đó. Thì những bức tranh của một thời, ghi lại những khoảnh khắc, những sự kiện là những minh chứng khắc sâu về một thời khói lửa, kiên hùng. Những bức tranh đó sẽ theo Đức Dụ đến hết cuộc đời như lời ông nói.

Hòa bình lập lại, đất nước im tiếng súng. Người họa sĩ chiến trường nhiều lần trở lại chiến trường xưa, nhưng phong cảnh đã khác, một số cung đường đã khác. Đi đường của hôm nay mà Đức Dụ tìm đường của ngày xưa, và một vài phút trầm lắng, ông lại nghe thấy tiếng đồng đội xung trận, tiếng hò reo của các chiến sĩ mở đường. Bỗng những kỷ niệm xưa lại ùa về, vẹn nguyên, đẹp như những bức tranh…

Tôi hỏi họa sĩ Đức Dụ, nhiều họa sĩ cùng thời ông đã vẽ và triển lãm nhiều thể loại tranh khác nhau, vì sao ông chỉ triển lãm tranh ký họa chiến trường? Ông Bảo: Đã có người nói tôi gàn dở, vì chỉ mãi khư khư triển lãm một dòng “tranh ký ức”. Tôi chỉ cười và vẫn trung thành với công việc của tôi. Đó là nguyện vọng của tôi và tôi vẫn muốn nhắc đến đồng đội, một thời gian khổ mà oanh liệt. Chúng tôi được mệnh là người kể chuyện chiến trường bằng tranh ký họa thì tôi coi nhiệm vụ của mình vẫn chưa hết. Chúng ta còn hơn một triệu người từng chiến đấu, phục vụ ở các cung đường này còn sống và tôi còn phải “kể”. Mỗi lần tôi triển lãm, đồng đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, bộ đội lái xe đến rất đông. Nhiều người xúc động khóc khi thấy “cảnh cũ người xưa”.

Nguyễn Văn Học

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

“Bữa cơm Công đoàn” ấm áp, gắn kết yêu thương tại Tập đoàn Thái Bình Dương

“Bữa cơm Công đoàn” ấm áp, gắn kết yêu thương tại Tập đoàn Thái Bình Dương

Hướng tới chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước và kỷ niệm 96 năm Ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7/1929 - 28/7/2025), ngày 25/7, Công đoàn Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Bình Dương (thuộc Liên đoàn Lao động thành phố Hà Nội) đã tổ chức chương trình “Bữa cơm Công đoàn” 2025 - một hoạt động ý nghĩa, thiết thực chăm lo đời sống tinh thần, tạo không gian giao lưu, gắn bó giữa đoàn viên, người lao động và Ban lãnh đạo Tập đoàn.
Lưu ý về ủy quyền nhận lương hưu từ tháng 7/2025

Lưu ý về ủy quyền nhận lương hưu từ tháng 7/2025

Sau ngày 1/7/2025, người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội (BHXH) phải xác lập lại việc ủy quyền hoặc làm thủ tục chứng thực theo quy định kịp thời để không bị gián đoạn trong việc nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng.
Nhận diện những khó khăn trong thực hiện triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất

Nhận diện những khó khăn trong thực hiện triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất

Ngày 25/7, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc đã chủ trì Hội thảo khoa học “Nhận diện những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất và kiến nghị, đề xuất hoàn thiện pháp luật” do Tạp chí Dân chủ và Pháp luật tổ chức.
Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh trở thành Đại sứ thương hiệu Văn Lang Empire T&T Golf Club

Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh trở thành Đại sứ thương hiệu Văn Lang Empire T&T Golf Club

Với vẻ đẹp thanh lịch, trí tuệ và tinh thần nhân văn, Hoa hậu Việt Nam 2016 Đỗ Mỹ Linh chính thức đồng hành cùng Văn Lang Empire T&T Golf Club trong vai trò Đại sứ thương hiệu mang đến một góc nhìn mới: Golf không chỉ là thể thao, mà là hành trình trải nghiệm văn hóa và phong cách sống hiện đại.
Đại hội Đảng bộ UBND phường Đống Đa: Sẵn sàng cho giai đoạn mới 2025 - 2030

Đại hội Đảng bộ UBND phường Đống Đa: Sẵn sàng cho giai đoạn mới 2025 - 2030

Sáng 25/7 tại trụ sở Đảng uỷ - Hội đồng nhân dân (HĐND) - Ủy ban nhân dân (UBND) - Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam phường Đống Đa đã diễn ra Đại hội Đảng bộ UBND phường Đống Đa lần thứ I, Nhiệm kỳ 2025 - 2030. Đại hội Đảng bộ UBND phường Đống Đa lần thứ I được tổ chức thành công tốt đẹp - ghi dấu ấn 98/98 tổ chức Đảng trực thuộc Đảng bộ phường Đống Đa hoàn thành việc tổ chức Đại hội. Hội nghị với tinh thần khẩn trương, nghiêm túc, hiệu quả; sẵn sàng tiến tới Đại hội Đảng bộ phường Đống Đa lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Hà Nội tổng kiểm soát phương tiện kinh doanh vận tải đường bộ, đường thủy

Hà Nội tổng kiểm soát phương tiện kinh doanh vận tải đường bộ, đường thủy

Từ 25/7 đến 25/8/2025, Phòng Cảnh sát giao thông (CSGT) Công an thành phố Hà Nội đã đồng loạt ra quân tổng kiểm soát phương tiện kinh doanh vận tải trên cả đường bộ và đường thủy, kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông. Nhiều trường hợp vi phạm đã bị phát hiện và xử lý nghiêm.
Ông Lý Xương Căn, hậu duệ đời thứ 31 vua Lý Thái Tổ nhận Bằng khen của Bộ VHTTDL

Ông Lý Xương Căn, hậu duệ đời thứ 31 vua Lý Thái Tổ nhận Bằng khen của Bộ VHTTDL

Ngày 25/7, tại trụ sở Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL), Thứ trưởng Hồ An Phong đã trao Bằng khen của Bộ trưởng cho ông Lý Xương Căn, Đại sứ Du lịch Việt Nam tại Hàn Quốc, nhằm ghi nhận những đóng góp xuất sắc, bền bỉ và tiên phong trong xúc tiến du lịch, quảng bá hình ảnh Việt Nam đến với người dân Hàn Quốc - một thị trường gửi khách hàng đầu đến Việt Nam.

Tin khác

Trung đoàn Cảnh sát cơ động Bắc Trung bộ điều động 250 chiến sĩ hỗ trợ vùng lũ

Trung đoàn Cảnh sát cơ động Bắc Trung bộ điều động 250 chiến sĩ hỗ trợ vùng lũ

Trước thiệt hại nặng nề của người dân ở các xã miền Tây (Nghệ An), Trung đoàn Cảnh sát cơ động Bắc Trung Bộ (Bộ Tư lệnh Cảnh sát cơ động) đã điều động 250 chiến sĩ lên đường hỗ trợ bà con vùng lũ.
Gần 1.000 vận động viên tham gia Giải thể thao Khu kinh tế Đông Nam năm 2025

Gần 1.000 vận động viên tham gia Giải thể thao Khu kinh tế Đông Nam năm 2025

Chiều ngày 24/7, Ban Tổ chức Giải thể thao Khu kinh tế Đông Nam và các Khu công nghiệp tỉnh Nghệ An năm 2025 đã tổ chức Lễ bốc thăm, chia bảng và phổ biến một số nội dung liên quan đến Giải đấu.
Nơi điều dưỡng những thương binh "thời hoa lửa"

Nơi điều dưỡng những thương binh "thời hoa lửa"

Trung tâm Điều dưỡng thương binh tỉnh Nghệ An đang chăm sóc 55 thương binh, trong đó, có 44 người thương binh đặc biệt và 5 bệnh binh.
Cảnh báo nạn giả mạo thương hiệu Bệnh viện Bạch Mai

Cảnh báo nạn giả mạo thương hiệu Bệnh viện Bạch Mai

Thời gian gần đây, một làn sóng phản ánh mạnh mẽ từ phía người dân đã phơi bày một thực trạng đáng báo động: Nhiều phòng khám và cơ sở y tế tư nhân đang ngang nhiên sử dụng tên gọi gần giống hoặc cố tình lồng ghép từ “Bạch Mai” vào tên gọi của mình. Mục đích không gì khác ngoài việc quảng cáo sai sự thật, tiếp cận bệnh nhân một cách bất chính và trục lợi cá nhân. Hành vi này không chỉ gây ra sự hoang mang sâu sắc trong cộng đồng mà còn trực tiếp đe dọa đến uy tín và niềm tin mà công chúng dành cho Bệnh viện Bạch Mai, một trong những bệnh viện tuyến cuối lớn nhất và uy tín nhất cả nước.
Tránh bão cho xe ô tô

Tránh bão cho xe ô tô

Nhằm đảm bảo an toàn cho các phương tiện xe ô tô khi phải đối mặt với cơn bão số 3, nhiều chủ bãi trông xe và chủ xe đã chủ động gia cố, sửa sang lại các khung cột, đưa xe đến nơi an toàn.
Kịp thời thăm hỏi, chia sẻ với gia đình các nạn nhân vụ lật tàu du lịch tại Quảng Ninh

Kịp thời thăm hỏi, chia sẻ với gia đình các nạn nhân vụ lật tàu du lịch tại Quảng Ninh

Chiều 20/7, đại diện Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã tới thăm hỏi, động viên, trao kinh phí hỗ trợ tới gia đình các nạn nhân trong vụ lật tàu xảy ra tại Quảng Ninh.
Giữ vững sứ mệnh phụng sự pháp luật, phục vụ người dân

Giữ vững sứ mệnh phụng sự pháp luật, phục vụ người dân

19 năm xây dựng và trưởng thành, ấn phẩm Pháp luật và Xã hội, Báo Kinh tế & Đô thị (tiền thân là báo Pháp luật và Xã hội, thuộc Sở Tư pháp thành phố (TP) Hà Nội) luôn là người bạn đồng hành tin cậy của độc giả trong hành trình tiếp cận công lý.
Bão số 3 Wipha sắp vào thời điểm mạnh nhất, hướng vào vùng biển Quảng Ninh - Ninh Bình

Bão số 3 Wipha sắp vào thời điểm mạnh nhất, hướng vào vùng biển Quảng Ninh - Ninh Bình

Theo cơ quan khí tượng, dự báo trong 24 giờ tới, bão số 3 Wipha đạt cường độ cực đại, mạnh cấp 11-12, giật cấp 15.
Quỹ Vì tương lai xanh xác lập kỷ lục chiến dịch dọn rác bờ biển lớn nhất Việt Nam

Quỹ Vì tương lai xanh xác lập kỷ lục chiến dịch dọn rác bờ biển lớn nhất Việt Nam

Ngày 16/7/2025, Quỹ Vì tương lai xanh - Tập đoàn Vingroup chính thức được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) trao chứng nhận xác lập kỷ lục “Chiến dịch dọn rác tại bãi biển thuộc các tỉnh, thành có biển của Việt Nam trong cùng một ngày, có số lượng cán bộ - nhân viên đơn vị tham gia nhiều nhất”. Đây là dấu mốc quan trọng, ghi dấu ấn của Vingroup trong việc lan toả tinh thần sống xanh và hành động vì môi trường biển trên quy mô toàn quốc.
Bùng phát nạn mạo danh khách sạn, resort để lừa đảo đặt phòng trực tuyến

Bùng phát nạn mạo danh khách sạn, resort để lừa đảo đặt phòng trực tuyến

Dù đã có nhiều cảnh báo, tình trạng lừa đảo qua hình thức mạo danh khách sạn, resort, công ty du lịch vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt trong dịp cao điểm du lịch hè. Hàng loạt fanpage giả mạo được lập ra để chiếm đoạt tiền cọc từ người dân bằng thủ đoạn tinh vi, gây thiệt hại tài chính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch nghỉ dưỡng của nhiều gia đình.
Xem thêm
Phiên bản di động