Nghệ sỹ Hán Văn Tình: Diễn hài trong gian khó

Đây cũng là nơi quy tụ nghệ sỹ, nên sự phóng khoáng, rộn ràng là âm hưởng chung của cả khu. Hồi nhỏ, lũ trẻ con thường bị cha mẹ mang anh Tình ra làm ngáo ộp, đại để như ăn đi, ngoan đi không anh Tình đến. Nhưng thực ra, chẳng đứa nào sợ anh cả. Vì anh có nụ cười rất hiền, tiếng cười vang và đôi khi, ngơ ngác như trẻ thơ.

Lớn hơn một chút, tôi hay đi theo các đoàn biểu diễn của Nhà hát Tuồng. Bởi lúc nhỏ, lê la bên sàn tập, cái máu sân khấu ngấm vào người lúc nào không hay. Lúc ấy, nhìn Hán Văn Tình trong các vai diễn của nhà hát, tôi ngưỡng mộ lắm. Đêm nào về cũng tập theo, từng động tác, cho đến từng lời hát. Lúc ấy, chỉ thấy là rất khó. Bởi động tác của nghệ thuật tuồng mang tính ước lệ cao, lại giầu chất vũ đạo và cả võ thuật, còn cách hát thì không thể bắt chước nếu không được hướng dẫn. Sau này, mới thấy thương các nghệ sỹ sân khấu truyền thống, khi các anh các chị vắt kiệt sức trên sàn diễn đến thổ tận can tràng. Diễn sân khấu truyền thống, nhất là tuồng, chỉ cần chùng xuống một chút là không khí vở diễn sẽ mất đi bản sắc, và làm cho khán giả không còn rạo rực nữa.

Hán Văn Tình không có lợi thế về hình thể, nên anh chỉ đảm nhận những vai kép độc, những vai gian thần, nịnh thần. Chất giọng của anh thiên về thổ, nên vào những vai ấy khá hợp. Lối diễn của anh chân phương, thậm chí mộc mạc, nhưng đủ tinh tế để khơi cảm xúc công chúng. Xem anh diễn, khán giả lúc thì giận dữ vì một gã nịnh thần, lúc thì cười sằng sặc vì một tên hoạn quan ngu dốt nhưng tham lam. Tuy nhiên, đó cũng là điểm bất lợi của anh. Luôn diễn những vai đó, cho dù được khán giả chú ý, nhưng anh ít được giữ vai chính. Nên khi thế hệ anh đã có nhiều NSND, thì anh vẫn chỉ là NSƯT. Thế nhưng, chưa bao giờ anh buồn vì chuyện ấy cả vì ngay việc được đứng trên sân khấu, với anh, đã là hạnh phúc.

57828

Mặc dù, để đổi lấy việc hàng đêm yên tâm đứng trên sân khấu, Hán Văn Tình phải bươn chải đủ mọi việc để sống, để lo cho gia đình. Trong khi tận sâu thẳm, anh chỉ muốn được sống trọn với sân khấu truyền thống. Anh từng tâm sự, không có tuồng, sẽ chẳng có một nghệ sỹ Hán Văn Tình. Hán Văn Tình được nhận vớt, không phải vì anh không có năng khiếu, mà do chiều cao hình thể hạn chế. Nghệ thuật có những tiêu chuẩn, và chỉ những người thực sự tài năng mới được đặc cách để bỏ qua những tiêu chuẩn hình thể ấy.

Những năm 2000, Hán Văn Tình được mời tham gia phim Đất và người. Bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết Mảnh đất lắm người nhiều ma thành công rực rỡ, không hẳn do tác phẩm văn học đã đình đám những năm trước, mà phải thừa nhận do tài năng và sự làm việc chuyên cần của các nghệ sỹ. Từ lúc ấy, Hán Văn Tình cũng được đông đảo công chúng biết đến qua vai Chu Văn Quềnh. Nhiều lúc Hán Văn Tình đùa, bao nhiêu năm đứng trên sân khấu tuồng, người ta đâu biết đến mình bởi lúc diễn luôn hóa trang kín cả mặt, nhưng chỉ cần qua một bộ phim, đi đâu khán giả cũng nhận ra.

Tất nhiên, chẳng may mắn nào đến với người không xứng đáng cả. Xem phim, khán giả và cả người trong nghề đều thừa nhận, Hán Văn Tình rất hợp với vai diễn ấy. Những câu nói cửa miệng của nhân vật đã thành khẩu ngữ đời thường. Với người nghệ sỹ, hạnh phúc nhỏ nhoi ấy là động lực tinh thần, giúp người nghệ sỹ quên đi những âu lo thường ngày để cháy hết mình trên sàn diễn, trong trường quay. Từ vai diễn để đời ấy, Hán Văn Tình được mời đóng phim, được mời quay các clip quảng cáo, các video hài. Cuộc sống, nhờ đó, cũng dễ thở hơn phần nào. Tuy chưa dư dả gì, nhưng ít ra, anh không phải chạy taxi, không phải bán hàng nước như nhiều nghệ sỹ trong khu văn công Mai Dịch. Được sống bằng nghề, với bất cứ nghệ sỹ nào, đều là hạnh phúc.

Nhưng giờ đây, nụ cười hiền lành ấy của anh đang có nguy cơ vụt tắt. Căn bệnh ung thư chẳng chừa ai cả. Anh đã phải xin ra viện vì không đủ tiền trang trải viện phí. Chữa chạy ung thư, với những người có thu nhập cao, cũng còn là nan giải, nói gì đến những nghệ sỹ như anh, quần quật sáng tạo, nhưng cứ ráo mồ hôi là hết tiền. Bạn bè đồng nghiệp cũng đang gấp rút tổ chức những đêm diễn ủng hộ cho anh, dẫu được nhiều hay ít, nhưng dù sao, cũng là tấm lòng của nghệ sỹ với nhau. Thôi thì, làm được gì cho nhau lúc này, cũng đáng để bỏ hết công sức ra làm.

Nguyễn Toàn Thắng