Lãi suất huy động giảm, cơ hội cho doanh nghiệp “bật dậy”

Lãi suất giảm sâu

Chỉ trong hơn 1 tháng qua, Vietcombank đã 3 lần giảm lãi suất huy động và đang có mức lãi suất tiền gửi thấp nhất thị trường. Sau lần điều chỉnh này, lãi suất kỳ hạn 3 tháng tại ngân hàng này chỉ còn 2,7%/năm, kỳ hạn 6 tháng và 12 tháng lần lượt là 3,7%/năm và 4,8%/năm. Mức lãi suất 4,8%/năm cũng là mức cao nhất hiện nay tại Vietcombank, giảm 0,3%/năm so với trước.

Tại BIDV, VietinBank và Agribank, lãi suất huy động kỳ hạn 1-2 tháng là 3%/năm, trong khi mức lãi suất cao nhất là 5,3%/năm cho kỳ hạn từ 12 tháng trở lên. Techcombank vừa công bố biểu lãi suất huy động áp dụng từ 4/12. Theo đó với khách hàng thông thường nếu gửi kỳ hạn 1 tháng lãi suất chỉ còn 3,25%/năm, kỳ hạn 6 tháng lãi suất còn 4,65%/năm. Kỳ hạn 12 tháng lãi suất còn 4,85%/năm. Đây cũng là mức lãi suất cao nhất áp dụng tại Techcombank.

Các ngân hàng liên tục giảm lãi suất huy động. Ảnh minh hoạ

Hàng loạt ngân hàng khác cũng đang áp dụng lãi suất tiền gửi thấp chưa từng có. Tại các ngân hàng thương mại cổ phần lớn như VPBank, Sacombank..., lãi suất huy động cao nhất cũng chỉ còn 5,4 - 5,9%/năm. Đáng chú ý, ACB hiện chỉ niêm yết lãi suất tiền gửi cao nhất là 4,9% - thấp hơn cả nhóm Big4.

Như vậy, so với đầu năm 2023, mặt bằng lãi suất huy động hiện nay đã giảm một nửa. Thời điểm này cũng là lúc nhiều khoản tiền gửi của người dân đáo hạn. Nhìn bảng lãi suất huy động mới, nhiều người hoang mang không biết nên gửi tiền tiếp tục hay đầu tư vào kênh khác.

Theo thống kê mới nhất của Ngân hàng Nhà nước, tiền gửi tiết kiệm của người dân vào ngân hàng vẫn tăng trong suốt 13 tháng qua. Tính đến cuối tháng 9/2023, tiền gửi của người dân vào ngân hàng đạt hơn 6,44 triệu tỷ đồng.

Không chỉ người dân, các tổ chức cũng tăng gửi tiền vào ngân hàng. Tính đến cuối tháng 9/2023, lượng tiền đạt hơn 6,23 triệu tỷ đồng, tăng đột biến tới 217.353 tỷ đồng so với cuối tháng 8.

Lý do dù lãi suất giảm sốc nhưng người dân vẫn chọn gửi tiền là vì hiện các kênh đầu tư khác khá rủi ro, bất động sản đóng băng, do vậy tiết kiệm vẫn là kênh giữ tiền an toàn và sinh lợi.

Theo các chuyên gia, thanh khoản của hệ thống ngân hàng hiện nay đang dồi dào có nghĩa là dòng tiền trong nền kinh tế vẫn đang bị ứ đọng tại một số khu vực, vòng luân chuyển của các nguồn vốn cũng không còn linh hoạt như những năm trước. Nếu như thời điểm này năm ngoái, dòng tiền tắc nghẽn trên nhiều lĩnh vực, thanh khoản hệ thống căng thẳng khắp nơi, đẩy lãi suất tăng vọt trên các thị trường và các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất để giữ vững số dư huy động, thì năm nay ngược lại.

Sau thời kỳ đại dịch, thế giới bước vào đợt suy thoái kinh tế. Đứng trước triển vọng không mấy chắc chắn của nền kinh tế sắp tới, môi trường kinh doanh vẫn khá rủi ro. Không quá ngạc nhiên khi nguồn tiền nhàn rỗi vẫn đang tập trung “trú ẩn” vào hệ thống ngân hàng. Lý do đơn giản vì hiện tại, đây là kênh an toàn hơn cả.

Vì không thiếu nguồn tiền nên các ngân hàng đã liên tục giảm lãi suất tiền gửi. Theo thông lệ, dòng tiền gửi cuối năm thường chịu áp lực rút ra để phục vụ các hoạt động sản xuất kinh doanh bước vào giai đoạn cao điểm hoặc người dân cần chi tiêu mạnh cho dịp lễ, Tết. Nhưng năm nay, tiền gửi tiết kiệm đang “ứ đọng” trong ngân hàng, lãi thấp nhưng không mấy ai rút. Xu thế này diễn ra ở cả những ngân hàng đã đưa lãi suất về mức đáy thấp nhất trong nhiều năm qua như Vietcombank và cả ngân hàng nhỏ thường luôn ở “chiếu dưới” trong “cuộc chiến” huy động vốn. Đặc biệt, với lãi suất tiền gửi kỳ hạn 1-5 tháng, hầu hết các ngân hàng đã hạ xuống xa mức trần theo quy định là 4,75%.

Vẫn là nơi an toàn vốn

Lãi suất huy động tại nhiều ngân hàng liên tiếp giảm sâu và kéo dài, chuyên gia, nhà đầu tư cho rằng, rất có thể sẽ xuất hiện làn sóng dịch chuyển dòng tiền sang lĩnh vực khác.

Anh Nguyễn Tiến Thanh (quận Tây Hồ, Hà Nội) cho biết, vốn là viên chức nhà nước nên trước đây anh thường sử dụng số tiền vốn của mình để gửi tiết kiệm ngân hàng bởi tính an toàn cao và mức lãi suất thời gian qua khá tốt so với việc đầu tư vào thị trường chứng khoán, bất động sản hay hoạt động kinh doanh khác. Tuy nhiên, theo anh Thanh, từ tháng 9/2023, đặc biệt là ngay trong tháng 12 này, các ngân hàng thương mại điều chỉnh giảm mạnh lãi suất huy động ở nhiều kỳ hạn. “Trước xu hướng giảm lãi suất tiết kiệm xuống sâu, tôi đang có suy nghĩ cần lựa chọn kênh đầu tư khác cho hiệu quả hơn gửi tiết kiệm ngân hàng, dù biết gửi ngân hàng là kênh an toàn nhất hiện nay”, anh Thanh nói.

Trả lời báo chí, chuyên gia tài chính - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu phân tích, lý do các ngân hàng hạ lại suất huy động là do thời gian qua họ huy động lãi suất cao đã thu hút hầu hết người dân đổ tiền vào gửi, trong khi các ngân hàng đang ế tiền vì không có người vay. “Việc các ngân hàng giảm lãi suất huy động theo đúng tinh thần chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước để đảm bảo dòng tiền của người dân, doanh nghiệp đổ vào thị trường tiêu dùng, sản xuất kinh doanh, kích thích sự phát triển của nền kinh tế”, ông Hiếu phân tích.

Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, nhìn xung quanh cũng không có kênh đầu tư nào hấp dẫn. Chẳng hạn như chứng khoán có thời điểm lên đến hơn 1.200 điểm, nhưng bây giờ xuống gần 1.100 điểm và rất nhiều biến động trong lúc này.

“Thành ra chứng khoán không phải là kênh để đầu tư lúc này. Ngó qua kênh bất động sản thì đây cũng không phải là kênh đầu tư sinh lời hiện nay vì thị trường chưa có sức tiêu thụ. Còn kênh vàng thì lúc lên, lúc xuống và rủi ro lớn vì chênh lệch khá cao so với thế giới. Kênh ngoại tệ có khả năng tăng, nhưng không có sự bảo đảm và người dân không được đầu tư”, chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu nói.

Còn chuyên gia Lê Đăng Doanh cho rằng, việc các ngân hàng giảm lãi suất là có nguyên nhân do Chính phủ muốn người dân không gửi tiết kiệm nhiều, mà kích thích người dân sử dụng tiền để mua sắm, tiêu dùng. “Tôi nghĩ Chính phủ muốn kích thích tăng trưởng và có động lực tăng trưởng đầu tư công, thúc đẩy động lực tiêu dùng và đây là biện pháp nhằm thúc đẩy tăng trưởng”, ông Doanh nói.