--> -->

Giữ lửa âm nhạc cổ truyền trong dòng chảy hiện đại

Trước những đổi thay của cuộc sống, âm nhạc cổ truyền Việt Nam đang đứng trước tình trạng bị mai một và thậm chí có thể biến mất. Việc tìm ra một giải pháp để bảo tồn món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người Việt đang là một bài toán nan giải.
Cần bảo vệ âm nhạc cổ truyền dân tộc Hồi sinh âm nhạc cổ truyền

Nhạc cổ truyền Việt Nam là loại nhạc có lịch sử lâu đời, là âm nhạc mang nét đặc trưng của các dân tộc Việt. Đó không chỉ là cả một kho tàng văn hóa đồ sộ, phong phú mà còn là bản sắc văn hóa của đất nước, được đúc kết trải dài hàng chục thế kỷ, hình thành theo tiến trình phát triển của từng dân tộc.

Giữ lửa âm nhạc cổ truyền trong dòng chảy hiện đại
Ảnh minh họa. (Ảnh chụp trước khi xảy ra dịch Covid-19)

Âm nhạc cổ truyền Việt Nam phong phú và đa dạng bởi nhiều thể loại khác nhau, có thể kể đến như tuồng, chèo, ca trù, hát xoan, quan họ, hát lượn… ở miền Bắc. Những người con miền Trung da diết với những điệu hò, ví, dặm, Nhã nhạc cung đình Huế. Người dân Nam Bộ lại được tưới mát tâm hồn với cải lương, tân cổ... Ngoài ra, ta còn bắt gặp âm nhạc cổ truyền qua giai điệu của những câu hát ru, những bài đồng dao, những thể loại ca nhạc trong nghi thức cúng lễ, tang ma,...

Mỗi thể loại lại mang một nét đặc sắc riêng, thuộc nhiều thời đại khác nhau và mang tính đa sắc tộc. Để thể hiện được âm nhạc truyền thống, người ta cũng sử dụng rất nhiều loại nhạc cụ khác nhau như đàn nhị, đàn bầu, đàn tranh... Có những loại nhạc cụ chuyên dùng cho 1 loại hình âm nhạc, cũng có những nhạc cụ dùng cho nhiều loại hình âm nhạc.

Âm nhạc cổ truyền của Việt Nam không chỉ là một phương tiện để người ta bày tỏ tâm tư tình cảm, để có thêm ý chí và sức mạnh trong lao động mà còn để giáo dục cho con cháu về truyền thống của ông cha, về đạo lý làm người. Đặc biệt ở chỗ, đó còn là một hình thức để giao tiếp, để thể hiện những ước mơ về hạnh phúc trong hiện tại và trong tương lai.

Thế nhưng, trước sự phát triển về nhiều mặt trong đời sống xã hội, nhiều loại hình âm nhạc cổ truyền dân tộc Việt Nam đã và đang đứng trước nhiều thách thức bị mai một, lãng quên. Thể loại Nhã nhạc Cung đình Huế, Quan họ, Ca trù, hát Xoan, Đờn ca tài tử, Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh tuy được Tổ chức UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới, nhưng những loại hình nghệ thuật cổ này ít nhận được sự chú ý, đặc biệt là giới trẻ. Và cùng với dòng chảy của thời gian, thị trường âm nhạc Việt Nam đã bước qua những lối rẽ khác nhau. Cùng với nó, văn hóa của người nghe nhạc cũng có sự thay đổi nhất định.

Cách đây hơn 10 năm, văn hóa Hàn Quốc đã được quảng bá tại Việt Nam. Khởi đầu là những mặt hàng tiêu dùng, thời trang và đặc biệt là âm nhạc. Thông qua những nhóm nhạc K-pop với những bài hát cùng ca từ bắt tai,… cho đến tận bây giờ, âm nhạc Hàn Quốc vẫn chiếm một vị trí lớn trong lòng các bạn trẻ Việt. Bên cạnh đó, một bộ phận lớn các ca sĩ trẻ Việt Nam hiện nay cũng chịu ảnh hưởng khá nhiều từ làn sóng âm nhạc Hàn Quốc ở cả về phong cách âm nhạc, phong cách thời trang và cả phong cách trong những video âm nhạc của mình.

Ngoài ra, nhạc trẻ cũng là một trong những loại hình âm nhạc đang rất phổ biến hiện nay ở nước ta. Nhạc trẻ hấp dẫn người nghe bởi tính sôi động, phù hợp với xã hội hiện đại và phát triển ở nhiều thể loại như Pop, Ballad, R&B, Hiphop… Tuy nhiên, vì mải chạy theo thị trường mà nhiều ca khúc mất đi tính nghệ thuật và gây ảnh hưởng xấu tới thị hiếu âm nhạc của một bộ phận giới trẻ ngày nay. Một số bạn trẻ còn coi đó chính là niềm vui của họ và dùng mọi cách để bảo vệ trước mọi sự lên án về loại âm nhạc chứa đầy những từ ngữ tục tĩu và thiếu đi tính giáo dục.

Nhưng bên cạnh đó, cũng nhiều ca sĩ đã lựa chọn việc tận dụng những giá trị văn hóa cổ truyền dân gian để đưa vào các sản phẩm âm nhạc của mình. Không thể không kể đến sự thành công vang dội của Hoàng Thùy Linh với một album gồm các ca khúc mang bản sắc dân tộc và hình tượng văn học, trong đó có hai ca khúc nổi tiếng, từng gây sốt cộng đồng mạng là Để Mị nói cho mà nghe và Tứ Phủ. Trước đó, cô cũng bén duyên với chất liệu văn hóa Việt Nam qua ca khúc mang đậm âm hưởng dân gian Bánh trôi nước của nhạc sĩ Hồ Hoài Anh, đưa hình tượng Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương vào âm nhạc đương đại.

Tuy vậy, đó vẫn là chưa đủ khi âm nhạc cổ truyền Việt Nam vẫn đang đứng trước tình trạng mai một. Nhiều lần tiếng chuông cảnh báo về tình trạng này đã được gióng lên, bởi vậy việc cần làm trước nhất đó là tìm ra một giải pháp mang tính khoa học, bài bản để có chiến lược bảo tồn và phát huy các giá trị âm nhạc cổ truyền các dân tộc Việt Nam trong bối cảnh mới.

Mới đây, vào tháng 7/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã làm việc với Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam về việc xây dựng Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam. Theo đó, Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam sẽ kiện toàn, hoàn thiện Dàn nhạc Dân tộc Việt Nam phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Âm nhạc phản ánh trình độ phát triển cũng như nhu cầu giải trí, thưởng thức văn hóa của các dân tộc sở hữu nó. Việc bảo tồn âm nhạc cổ truyền là việc làm có ý nghĩa quan trọng để bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc, của đất nước./.

Phương Linh

Nên xem

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước giải trình về trường hợp cho vay đặc biệt, lãi suất 0%

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước giải trình về trường hợp cho vay đặc biệt, lãi suất 0%

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, việc cho vay không có tài sản đảm bảo và lãi suất bằng 0 không phải là một việc thường xuyên, liên tục và đây là một trường hợp rất đặc biệt.
Giúp doanh nghiệp nhỏ vượt qua “ngưỡng” để phát triển bền vững

Giúp doanh nghiệp nhỏ vượt qua “ngưỡng” để phát triển bền vững

Nhiều doanh nghiệp nhỏ hiện nay tự giới hạn mình do chịu áp lực từ luật pháp và cả nhận thức, tâm lý xã hội. Điều này khiến không ít doanh nghiệp không muốn vượt qua quy mô hộ gia đình hay doanh nghiệp nhỏ và vừa của chính mình.
Chuyển đổi số trong đăng ký xe, người dân Hà Nội chỉ mất vài phút làm thủ tục

Chuyển đổi số trong đăng ký xe, người dân Hà Nội chỉ mất vài phút làm thủ tục

Với sự bứt phá mạnh mẽ của chuyển đổi số, quy trình đăng ký, bấm biển số xe tại Hà Nội giờ đây đã trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn bao giờ hết. Nhờ việc ứng dụng công nghệ, tích hợp dữ liệu và triển khai các dịch vụ công trực tuyến, người dân có thể hoàn tất thủ tục chỉ trong vài phút, tiết kiệm thời gian, công sức, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý cho lực lượng chức năng.
Truy tìm nguồn gốc lô sản phẩm thuốc trị hen suyễn giả

Truy tìm nguồn gốc lô sản phẩm thuốc trị hen suyễn giả

Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) vừa phát hiện thuốc giả Theophylline Extended Release Tablets 200mg (Theophylin 200mg), một loại thuốc điều trị hen suyễn không đạt chỉ tiêu theo định lượng ghi trên nhãn.
Dự báo mưa lớn diện rộng ở Hà Nội, cảnh báo thời tiết nguy hiểm từ chiều 29/5

Dự báo mưa lớn diện rộng ở Hà Nội, cảnh báo thời tiết nguy hiểm từ chiều 29/5

Chiều tối nay (29/5), Hà Nội và các tỉnh miền Bắc sẽ bước vào một đợt mưa lớn diện rộng, kèm theo các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Đây là đợt thời tiết phức tạp đầu tiên trong mùa mưa năm nay, đánh dấu thời điểm chuyển mùa rõ nét, đặt ra yêu cầu cao về chủ động ứng phó từ người dân và các cấp chính quyền.
Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đối thoại với công nhân

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đối thoại với công nhân

Qua nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của công nhân lao động, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh yêu cầu các sở, ngành giao cho các đầu mối, phối hợp với LĐLĐ Thành phố trả lời, xử lý ngay ý kiến rất “trúng và đúng” của người lao động.
Đoàn viên Nghiệp đoàn Lái xe ô tô công nghệ Hà Nội được quan tâm, chăm lo

Đoàn viên Nghiệp đoàn Lái xe ô tô công nghệ Hà Nội được quan tâm, chăm lo

Tối 28/5, Nghiệp đoàn tổ chức kỷ niệm 3 năm ngày thành lập. Đáng chú ý, trong suốt thời gian qua, hoạt động chăm lo cho đoàn viên Nghiệp đoàn đã có nhiều đổi mới, sáng tạo và đi vào chiều sâu, qua đó thu hút đông đảo người lao động hoạt động trong lĩnh vực lái xe ô tô công nghệ gia nhập.

Tin khác

Trọng Lân - Anh Đào tái hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời"

Trọng Lân - Anh Đào tái hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời"

Sau thành công của "Lối về miền hoa", cặp đôi Trọng Lân - Anh Đào một lần nữa kết hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời" - bộ phim kể về hành trình tìm lại tình yêu của hai gia đình đơn thân giữa cuộc sống hiện đại đầy bộn bề.
Những điều kiêng kỵ cần chú ý trong Tết Đoan Ngọ

Những điều kiêng kỵ cần chú ý trong Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ (mùng 5/5 âm lịch) là một trong những dịp lễ truyền thống quan trọng của người Việt, còn được gọi là "Tết giết sâu bọ". Bên cạnh các nghi lễ và món ăn truyền thống, ngày này cũng có nhiều điều kiêng kỵ mà người dân thường lưu ý để tránh gặp xui rủi trong nửa cuối năm.
Tái hiện Tết Đoan ngọ trong cung đình xưa tại Hoàng thành Thăng Long

Tái hiện Tết Đoan ngọ trong cung đình xưa tại Hoàng thành Thăng Long

Nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa lễ Tết truyền thống, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội đang tổ chức chuỗi hoạt động đặc sắc "Tết Đoan ngọ xưa và nay" nhân dịp Tết Đoan ngọ và Ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6.
Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam: Sẽ đưa xiếc trở lại thời hoàng kim

Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam: Sẽ đưa xiếc trở lại thời hoàng kim

Trải qua biết bao thăng trầm, đã có thời xiếc là môn nghệ thuật ai cũng muốn một lần được xem, thưởng thức, thế rồi cùng với nền kinh tế đang chuyển đổi, đặc biệt là sự lên ngôi của các loại hình nghệ thuật, nhất là mạng xã hội, khán giả “bỗng chốc” rời xa xiếc, khiến ngành xiếc rơi vào hoàn cảnh khó khăn. Không chấp nhận nghịch cảnh, lãnh đạo Liên đoàn Xiếc Việt Nam và bản thân mỗi nghệ sĩ bằng sức sáng tạo, nỗ lực vượt qua khó khăn, không ngừng đổi mới về tư duy lẫn hành động quyết tâm đưa xiếc Việt trở lại thời hoàng kim. Đây cũng chính là nội dung cuộc trò chuyện của chúng tôi với NSND, Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam Tống Toàn Thắng.
Nơi chắp cánh những ước mơ

Nơi chắp cánh những ước mơ

Những ngày tháng 5, khi tiếng ve bắt đầu ngân lên râm ran giai điệu của mùa Hè, những tán bằng lăng, phượng vĩ nối đuôi nhau dài tít tắp, khoe sắc rợp con đường tới trường, cũng là lúc đám học trò chúng tôi sắp nói lời chia tay.
Cục Di sản Văn hóa yêu cầu khẩn trương kiểm tra sau vụ phá hoại ngai vàng triều Nguyễn

Cục Di sản Văn hóa yêu cầu khẩn trương kiểm tra sau vụ phá hoại ngai vàng triều Nguyễn

Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã có phản hồi chính thức và đưa ra yêu cầu khẩn trương sau vụ việc nghiêm trọng tại điện Thái Hòa, Đại nội Huế, khi một nam du khách đã xâm nhập và gây hư hại đến ngai vàng triều Nguyễn - Bảo vật Quốc gia có giá trị vô cùng quý hiếm.
Khai mạc Triển lãm về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại EXPO Nhật Bản

Khai mạc Triển lãm về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại EXPO Nhật Bản

Ngày 23/5, tại Nhà Triển lãm Việt Nam tại EXPO 2025 Osaka, Kansai, Nhật Bản đã diễn ra Lễ khai mạc Triển lãm “Chủ tịch Hồ Chí Minh - Biểu tượng của hòa bình và hữu nghị”. Triển lãm do Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch phối hợp với Cục Hợp tác quốc tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh và 52 năm chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản.
Tháng Năm ở Làng Sen

Tháng Năm ở Làng Sen

Tháng Năm trên quê hương Bác, màu xanh của lúa, màu hồng của sen, màu nâu trầm của mái nhà tranh xưa cũ hòa quyện tạo nên một bức tranh đồng quê đầy cảm xúc. Và cũng trong những ngày tháng Năm lịch sử, người dân muôn phương lại trào dâng niềm xúc động, tự hào nhớ về người cha già kính yêu của dân tộc - Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bảo tồn di sản thế giới tại Thủ đô: Lấy cộng đồng làm trung tâm

Bảo tồn di sản thế giới tại Thủ đô: Lấy cộng đồng làm trung tâm

Hội thảo quốc tế "Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới: Tiếp cận dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững" không chỉ là diễn đàn trao đổi học thuật, mà còn là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của Việt Nam, đặc biệt là Thủ đô Hà Nội, trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản thế giới theo định hướng phát triển bền vững.
Gần 200 hình ảnh, tài liệu quý tại triển lãm “Tài liệu xuất xứ cá nhân”

Gần 200 hình ảnh, tài liệu quý tại triển lãm “Tài liệu xuất xứ cá nhân”

Ngày 21/5, nhân kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập (10/6/1995 - 10/6/2025), Trung tâm Lưu trữ quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước - Bộ Nội vụ) tổ chức tọa đàm và triển lãm chuyên đề "Tài liệu xuất xứ cá nhân".
Xem thêm
Phiên bản di động