-->

Đưa nghệ thuật múa rối nước lên tầm cao mới

Thông qua sự kết hợp giữa trực quan sinh động, âm nhạc và cốt truyện, múa rối ở Hà Nội từ lâu đã trở thành loại hình nghệ thuật truyền thống hấp dẫn khách du lịch. Tuy nhiên, đứng trước cuộc sống với nhiều biến động, ngành múa rối ở Hà Nội đang đứng trước nhiều thách thức nhằm đáp ứng nhu cầu vừa bảo tồn, vừa phát triển nghệ thuật múa rối nước lên tầm cao mới…
dua nghe thuat mua roi nuoc len tam cao moi Sức sống mới ở làng múa rối nước Đào Thục
dua nghe thuat mua roi nuoc len tam cao moi Tỏa sáng tài năng Việt
dua nghe thuat mua roi nuoc len tam cao moi Không gian văn hóa, du lịch mới của Thủ đô

Khẳng định giá trị truyền thống dân tộc

Múa rối nước là một loại hình nghệ thuật truyền thống lâu đời của Việt Nam, đã khẳng định được vị trí quan trọng trong nền nghệ thuật sân khấu nước nhà, và cũng là niềm tự hào của người dân Việt Nam với bạn bè thế giới. Trong bức tranh chung về sự phát triển loại hình mùa rối nước truyền thống, múa rối nước ở Hà Nội nổi lên như một điểm sáng về bảo tồn và phát triển.

dua nghe thuat mua roi nuoc len tam cao moi
Múa rối nước dân gian lưu giữ những giá trị lịch sử

Không giống với loại hình văn hóa nghệ thuật khác, sức hấp dẫn, lôi cuốn người xem thường thông qua kịch bản, ngôn ngữ và được thể hiện bằng nghệ thuật diễn xuất của diễn viên; thì với múa rối nước, sức hấp dẫn lại nằm ở hành động của con rối, ở kỹ thuật biểu diễn, ở kịch bản, ngôn từ, lời thoại và ở sân khấu nước…

Nói về sân khấu nước, Nghệ nhân Đinh Thế Văn (làng Đào Thục, xã Thụy Lâm, Đông Anh, Hà Nội) cho hay: “Sân khấu rối nước chính là nhà thủy đình, trong nhà có buồng trò chuẩn bị biểu diễn, lấy mặt nước ao trước đình làng làm sàn diễn, nơi con rối thể hiện tích trò. Con rối cũng được tạo trên những mô phỏng hình mẫu thực tiễn đời sống cư dân nông nghiệp như: Con cá, con ếch, con trâu, hình ảnh người nông dân lam lũ đi cấy, chăn vịt”… Đề cập đến nghệ thuật múa rối nước, theo Thạc sĩ Mai Hiên (Khoa Văn hóa - Du lịch, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội), múa rối nước cũng như nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống khác, là những loại hình văn hóa nghệ thuật truyền thống quý giá của Việt Nam.

Đây là một trong những loại hình sân khấu tiêu biểu cho nền văn hóa dân tộc Việt Nam, thể hiện trí tuệ và sự thông minh, sức sáng tạo phong phú của con người Việt Nam, mà cụ thể là những người dân lao động từ cuộc sống bình dị của mình. “Múa rối nước giáo dục cho con người về lòng yêu lao động, yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước…qua đó, hướng tới cái đẹp về tình người, tình làng nghĩa xóm trong văn hóa làng cùng châu thổ sông Hồng. Điều đáng nói ở đây là tính khuyến giáo đạo đức trong múa rối nước tồn tại ở dạng giản dị, hồn nhiên, rõ ràng và nhân văn, giao vào lòng người tình yêu thương con người, đưa con người vươn tới quyền dân chủ, làm chủ cuộc sống, làm chủ thiên nhiên” - thạc sĩ Mai Hiên bày tỏ.

Từ những giá trị văn hóa đó, phong trào hoạt động múa rối nước ở Hà Nội được duy trì, phát triển rộng cả ở hình thức phường rối nước dân gian và mô hình các đơn vị múa rối nước chuyên nghiệp. Trong đó, về phường múa rối nước dân gian, theo thống kê của nhà nghiên cứu Nguyễn Huy Hồng, trông số 15 phường rối nước đang duy trì hoạt động ở Việt Nam hiện nay, thì trên địa bàn Hà Nội có 4 phường rối là: Đào Thục (Đông Anh); Phú Đa, Chàng Sơn và Yên Thôn (Thạch Thất). Cùng với đó, những năm gần đây ở Hà Nội xuất hiện mô hình sân khấu rối nước thu nhỏ của nghệ nhân trẻ Phan Thanh Liêm. Đây là mô hình sân khấu rối nước di động để có thể mang đi biểu diễn ở nhiều nơi như: Trường học, cơ quan, gia đình, hay biểu diễn ở vùng sâu, vùng xa, hoặc lưu diễn ở nước ngoài…

Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, với những bước đi táo bạo của loại hình múa rối nước, có thể nói, so với một số loại hình nghệ thuật khác như: Tuồng, chèo, cải lương… đang rơi vào cảnh thiếu vắng khán giả, thì rối nước hiện nay rất phát triển về hoạt động tổ chức biểu diễn, ngày càng thu hút khán giả. Số lượng chương trình biểu diễn múa rối nước theo đó tăng mạnh, cả ở phường múa rối nước dân gian, cũng như tại các nhà hát múa rối nước chuyên nghiệp.

Kết hợp rối nước với phát triển du lịch

Cũng giống như múa rối nước Việt Nam truyền thống, loại hình nghệ thuật múa rối nước ở Hà Nội mang trong mình nhiều giá trị văn hóa, lịch sử, giá trị thẩm mỹ, giáo dục, giải trí quý báu… Tuy nhiên, theo các nhà nghiên cứu, vấn đề đặt ra đối với múa rối nước Hà Nội là, làm thế nào để biến những giá trị vô hình thành giá trị hữu hình, khai thác được giá trị kinh tế của của loại hình nghệ thuật truyền thống này, trên cơ sở đảm bảo sự hài hòa với yêu cầu bảo tồn, gìn giữ văn hóa dân tộc.

Theo Thạc sĩ Phạm Thị Bích Thủy (khoa Văn hóa – Du lịch, trường Đại học Thủ đô Hà Nội), mặc dù sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống với kinh doanh du lịch đã đem lại nhiều tín hiệu tích cực, đưa lại lợi ích kinh tế - xã hội cho loại hình nghệ thuật múa rối nước, nhưng cũng không thể không nhắc đến những tác động tiêu cực của nền kinh tế thị trường, của hoạt động du lịch tới loại hình nghệ thuật vốn dung dị, mộc mạc này.

dua nghe thuat mua roi nuoc len tam cao moi
Cần tăng cường kết hợp múa rối nước với làm du lịch để bảo tồn, phát triển nghệ thuật rối nước.

Cũng theo thạc sĩ Phạm Bích Thủy, để khai thác múa rối nước như một sản phẩm phục vụ sự phát triển du lịch một cách tối ưu, thì cần một chuỗi giải pháp tổng thể. Trong đó, bên cạnh vấn đề đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, thì việc đào tạo đội ngũ nghệ nhân, nghệ sĩ múa rối nước giữ vai trò then chốt và quan trọng bậc nhất. Vì thế, việc đào tạo cần có sự bài bản, kết hợp với những kỹ năng, kỹ xảo để tiếp cận nhiều hơn với du khách. Những sáng tạo nghệ thuật của nghệ sĩ múa rối nước hiện nay tại Hà Nội rất hấp dẫn du khách, đặc biệt là khách du lịch nước ngoài, bởi sự hiếu kỳ của họ đối với loại hình văn hóa nghệ thuật độc đáo của Việt Nam. Trong khi đó, khán giả là người Việt Nam thì lại vắng bóng, mặc dù phần lớn người dân Việt Nam có xuất thân từ đồng ruộng.

“Ngày nay, cơ chế thị trường đã làm thay đổi thị hiếu, khiếu thẩm mỹ của công chúng theo chiều hướng tiêu cực. Do đó, việc trang bị cho công chúng sự hiểu biết về văn hóa dân tộc, nghệ thuật dân gian truyền thống là vô cùng cần thiết. Thậm chí, đưa nghệ thuật truyền thống múa rối nước vào giảng đường, trường học…là một phương pháp khả thi cao. Từ đó, người học sẽ hiểu về nguồn cội, thêm yêu truyền thống của nghệ thuật dân gian”, thạc sĩ Bích Thủy cho hay.

Có thể nói, cùng với việc những giải pháp trên, để nghệ thuật múa rối nước kết hợp với phát triển du lịch, phát triển kinh tế - xã hội rất cần cơ quan quản lý Nhà nước tăng cường tổ chức các chương trình giao lưu, liên hoan nghệ thuật rối nước; triển khai giới thiệu, quảng bá nghệ thuật rối nước đến các chương trình giao lưu văn hóa với các nước trên thế giới. Thông qua đó, đưa nghệ thuật rối nước giới thiệu đến đông đảo du khách, thậm chí, thông qua truyền thông đại chúng những hình ảnh tươi đẹp về nghệ thuật, con người Việt Nam cũng sẽ được quảng bá, giới thiệu mạnh mẽ hơn… Có như vậy, nghệ thuật múa rối nước Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung mới có cơ hội tồn tại và phát triển bền vững, nghệ nhân lúc đó mới có thể “sống” được với nghề.

Đỗ Đạt

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Chú trọng xây dựng môi trường làm việc an toàn cho người lao động

Chú trọng xây dựng môi trường làm việc an toàn cho người lao động

Thành phố Hà Nội đã và đang chú trọng triển khai hiệu quả công tác chăm lo đời sống cho người lao động và đảm bảo an toàn, vệ sinh lao động, xây dựng môi trường làm việc an toàn, văn minh, thân thiện cho người lao động.
Giải ngân trên 21,6 tỷ đồng cho đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động vay vốn

Giải ngân trên 21,6 tỷ đồng cho đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động vay vốn

Quỹ Trợ vốn công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) nghèo Thủ đô phát triển kinh tế gia đình (gọi tắt là Quỹ Trợ vốn) cho biết, để thực hiện hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ, ngay từ đầu năm 2025, Quỹ đã chủ động, kịp thời xây dựng kế hoạch công tác tín dụng năm 2025; kế hoạch kiểm tra sau vay vốn đối với nguồn vốn Quỹ Trợ vốn và Quỹ quốc gia về việc làm năm 2025.
Cẩn trọng với các chiêu lừa đảo mùa du lịch

Cẩn trọng với các chiêu lừa đảo mùa du lịch

Mỗi khi hè đến nhu cầu tham quan, nghỉ dưỡng của người dân trên cả nước bắt đầu tăng cao, đặc biệt là vào dịp nghỉ lễ Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30/4 và Quốc tế Lao động 1/5. Đây cũng là thời điểm những cạm bẫy du lịch được tội phạm lừa đảo giăng ra…
Bác bỏ thông tin bão cấp 12 đổ bộ Quảng Ninh đầu tháng 5/2025

Bác bỏ thông tin bão cấp 12 đổ bộ Quảng Ninh đầu tháng 5/2025

Chiều 20/4, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết, thông tin về việc một cơn bão mạnh (cấp 12) xuất hiện và ảnh hưởng trực tiếp đến Quảng Ninh vào thời điểm đầu tháng 5/2025 là không có cơ sở khoa học.
Hơn 207 triệu lượt đăng ký khám chữa bệnh BHYT bằng Căn cước công dân

Hơn 207 triệu lượt đăng ký khám chữa bệnh BHYT bằng Căn cước công dân

Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, tính đến ngày 15/4/2025, cả nước đã có hơn 207 triệu lượt tra cứu thông tin thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) bằng số định danh cá nhân/Căn cước công dân (CCCD) thành công phục vụ làm thủ tục khám chữa bệnh BHYT.
Số người đăng ký hưởng bảo hiểm xã hội một lần giảm đáng kể

Số người đăng ký hưởng bảo hiểm xã hội một lần giảm đáng kể

Lũy kế đến hết quý 1/2025, toàn quốc có 267.493 người hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần, giảm gần 70.000 người, tương đương 26,17% so với cùng kỳ năm 2024.
Các Công đoàn cơ sở quận Long Biên tích cực xây dựng đơn vị “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp”

Các Công đoàn cơ sở quận Long Biên tích cực xây dựng đơn vị “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp”

Thực hiện chủ đề công tác năm 2025 và hưởng ứng phong trào thi đua “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp” trong công nhân, viên chức, lao động do Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) quận Long Biên phát động, nhiều Công đoàn cơ sở trên địa bàn quận đã tích cực ra quân, kêu gọi đoàn viên công đoàn tham gia tổng vệ sinh môi trường, làm đẹp cơ quan, đơn vị.

Tin khác

Công khai và linh hoạt trong lấy ý kiến nhân dân về sắp xếp đơn vị hành chính phường

Công khai và linh hoạt trong lấy ý kiến nhân dân về sắp xếp đơn vị hành chính phường

Nhằm triển khai thực hiện công tác sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn thành phố Hà Nội đạt hiệu quả cao, trong các ngày 18, 19 và 20/4, toàn quận Hai Bà Trưng đẩy mạnh tuyên truyền, công khai đến tận các tổ dân phố về phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp cơ sở trên địa bàn quận, bằng nhiều hình thức phong phú.
Lấy ý kiến về một phường đặc biệt ở khu vực ngoài đê nội thành Hà Nội

Lấy ý kiến về một phường đặc biệt ở khu vực ngoài đê nội thành Hà Nội

Phường này dự kiến có tên là phường Hồng Hà. Phường hình thành từ diện tích một phần hoặc toàn bộ của nhiều phường thuộc địa bàn 5 quận của Hà Nội gồm Tây Hồ, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Long Biên, Hai Bà Trưng; kéo dài từ cầu Nhật Tân đến cầu Vĩnh Tuy.
Huyện Đan Phượng: Dự kiến còn 3 đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp

Huyện Đan Phượng: Dự kiến còn 3 đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp

UBND huyện Đan Phượng đã ban hành hướng dẫn về việc lấy ý kiến nhân dân về sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn. Dự kiến, sau sắp xếp, trên địa bàn huyện Đan Phượng sẽ có 3 đơn vị hành chính cơ sở, gồm: Đan Phượng, Ô Diên và Thọ Lão.
Quận Nam Từ Liêm: Các Tổ công tác khẩn trương lấy ý kiến nhân dân về đơn vị hành chính phường

Quận Nam Từ Liêm: Các Tổ công tác khẩn trương lấy ý kiến nhân dân về đơn vị hành chính phường

Trong hai ngày 19 và 20/4, Ủy ban nhân dân (UBND) quận Nam Từ Liêm, Hà Nội cùng các đơn vị liên quan như Phòng Nội vụ, Ban Tuyên giáo và Dân vận Quận ủy, UBND các phường trên địa bàn… tiến hành lấy ý kiến nhân dân về sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) phường trên địa bàn quận.
Diện tích và ý nghĩa 3 đơn vị hành chính mới quận Hai Bà Trưng dự kiến thành lập

Diện tích và ý nghĩa 3 đơn vị hành chính mới quận Hai Bà Trưng dự kiến thành lập

Thông tin từ quận Hai Bà Trưng cho biết, thực hiện theo phương án sắp xếp của thành phố, đối với quận Hai Bà Trưng, dự kiến thành lập 3 đơn vị hành chính cơ sở gồm: Hai Bà Trưng, Bạch Mai, Vĩnh Tuy.
Thanh Trì: Quá trình sắp xếp không làm gián đoạn các nhiệm vụ

Thanh Trì: Quá trình sắp xếp không làm gián đoạn các nhiệm vụ

Trong ngày 20/4, 16 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Thanh Trì sẽ tổ chức lấy ý kiến người dân đối với phương án sắp xếp đơn vị hành chính xã trên địa bàn mà hộ gia đình cư trú. Theo phương án, huyện Thanh Trì sau sắp sếp sẽ còn 5 xã: Thanh Trì, Tân Triều, Đại Thanh, Ngọc Hồi và Nam Phù.
Dự kiến sau sắp xếp, huyện Chương Mỹ có 6 xã

Dự kiến sau sắp xếp, huyện Chương Mỹ có 6 xã

Huyện Chương Mỹ đang tích cực tiến hành lấy ý kiến nhân dân về sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn. Dự kiến, sau khi hoàn thành việc sắp xếp, huyện Chương Mỹ còn 6 đơn vị hành chính cơ sở.
Huyện Ba Vì dự kiến sau sắp xếp sẽ còn 8 xã

Huyện Ba Vì dự kiến sau sắp xếp sẽ còn 8 xã

Theo dự kiến, sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, huyện Ba Vì sẽ còn 8 xã so với 29 xã/thị trấn như hiện nay.
Sơn Tây dự kiến còn 3 đơn vị hành chính cấp xã

Sơn Tây dự kiến còn 3 đơn vị hành chính cấp xã

Thực hiện chỉ đạo của Thành uỷ, UBND thành phố Hà Nội, thị xã Sơn Tây dự kiến còn 3 đơn vị hành chính cấp xã sau sắp xếp cụ thể: Sơn Tây, Tùng Thiện và Đoài Phương (hoặc Đông Sơn).
Huyện Thường Tín thành lập 4 tổ công tác triển khai sắp xếp, tổ chức đơn vị hành chính

Huyện Thường Tín thành lập 4 tổ công tác triển khai sắp xếp, tổ chức đơn vị hành chính

Huyện ủy Thường Tín (Hà Nội) quyết định thành lập 4 tổ công tác để triển khai thực hiện việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã.
Xem thêm
Phiên bản di động