-->

Đa dạng cách thức dạy lịch sử

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: “Dân ta phải biết sử ta/Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”. Vấn đề đặt ra để học sinh yêu sử, có lòng tự tôn dân tộc, điều quan trọng phải đa dạng hóa cách học và dạy lịch sử.
Dạy Lịch sử qua phần mềm điện tử Thầy giáo dạy Lịch sử bằng thơ xác lập Kỷ lục Việt Nam

Tầm quan trọng của lịch sử

Theo Nhà nghiên cứu văn hóa Phùng Hoàng Anh, lịch sử xét đến cùng là những gì đã đi qua, được con người hiện tại thống kê, thể hiện lại. Lịch sử của mỗi quốc gia có số phận riêng được quyết định bởi đặc điểm địa lý nhân văn và bản lĩnh của dân tộc đó. Lịch sử là “kho chứa”, là sự tích hợp các giá trị và cũng vì thế, lịch sử trở thành một trong những điểm tựa của mỗi dân tộc, mỗi quốc gia trên con đường phát triển.

Đa dạng cách thức dạy lịch sử
Các nhà trường đã và đang triển khai nhiều phương pháp giảng dạy môn Lịch sử phù hợp với từng đối tượng học sinh.

Về tầm quan trọng và những giá trị của lịch sử, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết bài diễn ca “Lịch sử nước ta” gồm hơn 200 câu lục bát trình bày lịch sử Việt Nam từ thời Vua Hùng dựng nước đến năm 1941. Ngay từ những câu đầu tiên, Bác đã khẳng định vị trí quan trọng của lịch sử dân tộc: “Dân ta phải biết sử ta/ Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam/Kể năm hơn bốn ngàn năm/Tổ tiên rực rỡ, anh em thuận hoà”.

Trân trọng lịch sử, tự hào về truyền thống giữ nước của dân tộc, Bác đã dùng những từ ngữ phổ thông, dân dã, dễ hiểu, dễ nhớ để ca ngợi, tri ân, vinh danh các triều đại vua chúa, các đấng anh hùng có tài trị quốc an dân, phát triển đất nước, diệt giặc ngoài thù trong… Bác đã chọn lọc, xác định giới thiệu những nhân vật, những sự kiện chân thực khách quan đủ để khôi phục chính xác bức tranh hàng nghìn năm lịch sử của dân tộc với những nét cơ bản về truyền thống yêu nước, đấu tranh giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhân dân ta.

Tác phẩm là một cách truyền tải lịch sử phù hợp trong điều kiện phần lớn người Việt Nam lúc bấy giờ đều không biết đọc, biết viết. Chính từ những vần thơ ấy, chính hiểu rõ được lịch sử của dân tộc mà lớp lớp người Việt Nam tự nguyện hiến dâng thân xác của mình đi theo cách mạng, đi theo Bác làm nên những thắng lợi mang ý nghĩa thời đại sâu sắc.

“Lịch sử là quá khứ, nhưng quá khứ là một hợp phần tất yếu của hiện tại, không có quá khứ thì cũng không có tương lai. Lịch sử là niềm kiêu hãnh, là khúc tráng ca, là cả những đau đớn và thật sự là bài học kinh nghiệm để thế hệ sau nhận rõ những cạm bẫy, chông gai để không mắc phải sai lầm của thế hệ đi trước… Những bài học lịch sử rất có ích để thế hệ mai sau tỏ lòng kính trọng các thế hệ cha ông đã có công dựng xây Tổ quốc, là cơ sở để các em học sinh tiếp nối niềm tự hào dân tộc nhằm mạnh mẽ hơn trong xây dựng đất nước hiện nay”, Nhà nghiên cứu văn hóa Phùng Hoàng Anh bày tỏ.

Thay đổi cách thức dạy và học Lịch sử

Lịch sử là môn học đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành nhân cách, tư tưởng và tinh thần của mỗi người. Tuy nhiên, hiện nay, môn Lịch sử chưa thật sự được coi trọng. Nhiều học sinh chưa hứng thú đối với môn học, thái độ học tập mang tính đối phó, nặng về ghi nhớ máy móc, không hiểu bản chất của sự kiện... Thực trạng trên đặt ra vấn đề mỗi người dạy cần thay đổi một cách tích cực, hướng tới việc nâng cao chất lượng giảng dạy, đồng thời giúp học sinh phát huy năng lực của bản thân, trang bị cho các em kiến thức, kỹ năng để giải quyết các vấn đề của thực tiễn cuộc sống.

Có thể nói, một dân tộc vững mạnh hay không phụ thuộc rất nhiều vào nền văn hóa tự cường của họ. Và truyền thống văn hóa có vững mạnh hay không phụ thuộc rất nhiều vào tình yêu sử, tình yêu dân tộc nước nhà. Lịch sử là quá khứ, nhưng tồn tại song song với thực tại. Khi chúng ta nhìn về quá khứ, giở lại những trang sử hào hùng của dân tộc, chúng ta có thể viết nên những trang mới cao đẹp hơn, một tương lai sáng lạn hơn với mọi nét văn hóa truyền thống được bảo tồn bằng một tình yêu lịch sử.

Theo ghi nhận, thời gian qua, các đơn vị, trường học đã và đang triển khai nhiều giải pháp để nâng cao chất lượng dạy - học môn Lịch sử. Cùng đó, các nhà trường cũng kết hợp các nội dung liên quan đến lịch sử trong nhiều bộ môn khác dưới những hình thức khác nhau để tạo hứng thú cho học sinh.

Chẳng hạn, tại Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi (quận Hà Đông, Hà Nội), các thầy cô giảng dạy bộ môn Lịch sử đã có kế hoạch chuẩn bị bài giảng công phu, chu đáo cả về nội dung lẫn đồ dùng dạy học. Đặc biệt, các thầy cô luôn đổi mới phương pháp dạy học thông qua những sự kiện, mẩu chuyện, hình ảnh minh hoạ giúp học sinh lắng nghe và hiểu tường tận kiến thức, từ đó yêu thích bộ môn Lịch sử một cách tự nhiên.

Cùng đó, nhà trường cũng tổ chức tìm hiểu kiến thức lịch sử qua các tiết chào cờ, sinh hoạt, giáo dục ngoài giờ lên lớp. Giáo viên tìm hiểu, quan tâm đến học sinh trong lớp, nắm được tâm sinh lý lứa tuổi để có sự ứng xử cho phù hợp, biết lắng nghe và thấu hiểu các em, biết khen đúng lúc để kích thích sự ham học của học sinh, tránh gây áp lực cho các em…

“Mỗi bài dạy là một nội dung, một sự kiện, một nhân vật lịch sử, cũng có thể là nhiều nội dung, nhiều sự kiện lịch sử. Qua các sự kiện lịch sử, giáo viên nên liên hệ thực tế để giáo dục học sinh, gắn học đi đôi với hành, giúp học sinh hiểu rõ hơn nội dung bài học. Nhà trường cũng tổ chức các hoạt động tự học, tự nhận thức của học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Thầy cô giao các dự án học tập; hướng dẫn học sinh sử dụng sách giáo khoa, sách bài tập, ghi chép bài. Bên cạnh đó, giáo viên thường xuyên tổ chức kiểm tra đánh giá kết hợp với học sinh tự đánh giá lẫn nhau để tăng hiệu quả học tập môn Lịch sử”, Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nguyễn Trãi Nguyễn Thị Xinh chia sẻ.

Với lợi thế nằm tại trung tâm quận Ba Đình (Hà Nội), mảnh đất linh thiêng hào hoa, giàu truyền thống lịch sử, thầy và trò Trường Trung học cơ sở Nguyễn Tri Phương may mắn có nhiều cơ hội lớn lên cùng với những không gian văn hóa lịch sử quan trọng của cả nước ngay trên địa bàn của mình như: Hoàng thành Thăng Long, Cột cờ Hà Nội, Khu Di tích Phủ Chủ tịch, Bảo tàng Hồ Chí Minh... Đó là điều kiện thuận lợi để nhà trường thực hiện một cách sáng tạo chủ trương giáo dục truyền thống lịch sử địa phương trong trường phổ thông. Những buổi trải nghiệm đầy ý nghĩa tại Bảo tàng Hồ Chí Minh hay tham gia những không gian văn hóa qua những chương trình tại Hoàng thành Thăng Long, Cột cờ Hà Nội, Lăng Bác, Tòa nhà Quốc hội, Phủ Chủ tịch, tham quan tại nhà Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà Đại tướng Nguyễn Chí Thanh...

Những hoạt động kể trên không chỉ mang đến cho các học sinh mà còn cả với đội ngũ giáo viên những trải nghiệm về văn hóa, lịch sử dân tộc tuyệt vời, qua đó nhà trường đã thực hiện tốt sứ mệnh giáo dục của mình để những giá trị lịch sử bền vững muôn đời được trao truyền đến các học sinh theo nhiều cách thức mới mẻ khác nhau và được các em đón nhận một cách tự nhiên nhất, trân trọng nhất.

Dân tộc Việt Nam có bề dày lịch sử hào hùng. Lịch sử tạo nên cốt cách, hình hài của người Việt. Nhờ vào lịch sử, dựa chính vào lịch sử, tôn trọng lịch sử mà dân tộc ta đứng vững không bị đồng hóa và thôn tính. Bởi vậy, đừng để lịch sử bị lãng quên./.

Phạm Thảo

Có thể bạn quan tâm

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám: Người thầm lặng giữ “hồn” trống hội

Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám: Người thầm lặng giữ “hồn” trống hội

Một buổi chiều Hà Nội ngập tràn nắng, tôi tìm đến khu nhà nhỏ nằm yên ả trong lòng phường Nghĩa Đô (quận Cầu Giấy). Ở đó, tôi gặp bà - người phụ nữ đã bước qua tuổi 83, với ánh mắt hiền hậu và nụ cười ấm như hơi nắng cuối chiều. Người đời vẫn trìu mến gọi bà là “báu vật sống” của nghệ thuật trống hội đất Hà thành. Nhưng với tôi, ấn tượng đầu tiên lại là sự thanh thản và rạng rỡ toát lên từ dáng hình bé nhỏ, như thể bà mang theo cả nắng chiều lấp lánh trong bước đi nhẹ nhàng. Bà là Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Thị Minh Tám hay “cô Minh Tâm”, cái tên thân thương mà bao thế hệ học trò trìu mến dành tặng cho người “truyền lửa” trống hội đáng kính.
Quận Bắc Từ Liêm: Gần 1.000 đoàn viên, người lao động được khám sức khỏe miễn phí

Quận Bắc Từ Liêm: Gần 1.000 đoàn viên, người lao động được khám sức khỏe miễn phí

Ngày 7/5, Liên đoàn lao động (LĐLĐ) quận Bắc Từ Liêm phối hợp với Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, Bệnh viện Dr. Han (Dr Han Hospital) tổ chức khám sức khỏe, tầm soát, phát hiện sớm ung thư miễn phí cho 979 đoàn viên, công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) tại các cơ quan, đơn vị doanh nghiệp trên địa bàn.
Đề nghị mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp với công chức

Đề nghị mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp với công chức

Nâng mức hưởng bảo hiểm thất nghiệp, sửa đổi điều kiện được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức... là những vấn đề nổi bật được đề cập, trong phiên thảo luận ngày 7/5 của Quốc hội về dự án Luật Việc làm (sửa đổi).
Quận Cầu Giấy: Đẩy mạnh các phong trào thi đua

Quận Cầu Giấy: Đẩy mạnh các phong trào thi đua

Trong những năm qua, Liên đoàn Lao động quận Cầu Giấy đã thường xuyên phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng các sự kiện lịch sử, các ngày lễ lớn của Thủ đô và đất nước, đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng, đi đôi với cụ thể hóa nội dung các cuộc vận động.
Đề nghị hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng

Đề nghị hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã có Công văn số 960/ATTP-NĐTT về việc hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng.
Chuẩn bị tốt các nội dung đối thoại điểm bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ

Chuẩn bị tốt các nội dung đối thoại điểm bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ

Ngày 7/5, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đã có buổi làm việc với Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội và Công đoàn Công ty TNHH Một thành viên Môi trường Đô thị Hà Nội để chuẩn bị các nội dung phục vụ việc tổ chức hoạt động điểm “Đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho lao động nữ thông qua đối thoại tại nơi làm việc” năm 2025.
Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo nghiên cứu xây dựng lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030 - 2035.

Tin khác

Hà Nội: Gần 125.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2025

Hà Nội: Gần 125.000 thí sinh đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT năm 2025

Với gần 125.000 thí sinh đăng ký dự thi kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) năm 2025, thành phố Hà Nội tiếp tục là Hội đồng thi tốt nghiệp THPT có quy mô lớn nhất cả nước.
Sẻ chia để cùng nâng cao chất lượng dạy - học

Sẻ chia để cùng nâng cao chất lượng dạy - học

Qua gần 3 năm triển khai, đến nay, phong trào “Nhà trường cùng chung tay phát triển - Thầy cô cùng sẻ chia trách nhiệm” của ngành Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội đã gặt hái được nhiều thành tựu, góp phần nâng cao chất lượng, giảm khoảng cách giáo dục giữa các đơn vị, địa phương.
Hiệu quả từ phong trào "Nhà trường cùng chung tay phát triển - Thầy cô cùng sẻ chia trách nhiệm"

Hiệu quả từ phong trào "Nhà trường cùng chung tay phát triển - Thầy cô cùng sẻ chia trách nhiệm"

Ngày 6/5, tại Trường Trung học phổ thông chuyên Hà Nội - Amsterdam, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện phong trào “Nhà trường cùng chung tay phát triển - Thầy cô cùng sẻ chia trách nhiệm” giai đoạn 2022 - 2025.
Nhiều trường đại học điều chỉnh tổ hợp xét tuyển sau khi Bộ GD&ĐT "tuýt còi"

Nhiều trường đại học điều chỉnh tổ hợp xét tuyển sau khi Bộ GD&ĐT "tuýt còi"

Sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) có yêu cầu các trường đại học cần rà soát lại tổ hợp, phương thức xét tuyển, nhiều trường đại học trên cả nước đã đồng loạt điều chỉnh các tổ hợp xét tuyển đối với những ngành học đặc thù như Y khoa và Sư phạm, vốn đòi hỏi kiến thức nền tảng vững chắc.
Gặp mặt, động viên đội tuyển tham dự Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế

Gặp mặt, động viên đội tuyển tham dự Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế

Ngày 5/5, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội tổ chức gặp mặt đội tuyển tham dự Hội thi khoa học kỹ thuật quốc tế (ISEF) năm 2025; trao Giấy chứng nhận đoạt giải Cuộc thi nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông năm học 2024 - 2025.
Hà Nội: 46 trường trung cấp, cao đẳng được giao tuyển sinh 13.485 chỉ tiêu

Hà Nội: 46 trường trung cấp, cao đẳng được giao tuyển sinh 13.485 chỉ tiêu

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội vừa có Thông báo số 1397/TB-SGDĐT về việc giao chỉ tiêu học văn hóa chương trình giáo dục thường xuyên cấp trung học phổ thông cho các trường trung cấp và cao đẳng trên địa bàn thành phố Hà Nội năm học 2025 - 2026.
Hà Nội dự kiến bố trí 250 điểm thi tốt nghiệp THPT

Hà Nội dự kiến bố trí 250 điểm thi tốt nghiệp THPT

Để tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) năm 2025, Sở Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Hà Nội dự kiến bố trí 250 điểm thi với hơn 5.500 phòng thi.
Hà Nội: Thời gian công bố điểm thi, điểm chuẩn vào lớp 10

Hà Nội: Thời gian công bố điểm thi, điểm chuẩn vào lớp 10

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội sẽ công bố điểm bài thi các môn của thí sinh và điểm chuẩn xét tuyển vào lớp 10 của trường chuyên, trường trung học phổ thông (THPT) công lập trong cùng một ngày. Thời gian công bố dự kiến chậm nhất vào ngày 6/7.
Các số máy hỗ trợ tuyển sinh đầu cấp ở Hà Nội

Các số máy hỗ trợ tuyển sinh đầu cấp ở Hà Nội

Nhằm hỗ trợ tốt nhất cho công tác tuyển sinh vào trường mầm non, lớp 1, lớp 6 năm học 2025 - 2026, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã công bố các số máy điện thoại hỗ trợ tuyển sinh của 30 quận, huyện, thị xã.
3 chính sách giáo dục có hiệu lực từ tháng 5/2025

3 chính sách giáo dục có hiệu lực từ tháng 5/2025

Từ tháng 5/2025, 3 chính sách giáo dục sẽ chính thức có hiệu lực, liên quan đến: Tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non; liên kết đào tạo giữa cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và cơ sở giáo dục đại học nước ngoài trình độ đại học, thạc sĩ và tiến sĩ; chính sách cho trẻ em nhà trẻ, học sinh, học viên ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo và cơ sở giáo dục có trẻ em nhà trẻ, học sinh hưởng chính sách.
Xem thêm
Phiên bản di động