--> -->

Thúc đẩy thiết kế sáng tạo từ tài nguyên di sản

Với thế mạnh về di sản, gồm 5.922 di tích, 1.793 di sản văn hóa phi vật thể và 1.350 làng nghề, Hà Nội coi di sản là nguồn tài nguyên cho các nghệ sĩ, nghệ nhân, nhà thiết kế khai thác. Những tác phẩm, sản phẩm mới từ tài nguyên di sản lại khẳng định bản sắc văn hóa Hà Nội. Do đó, thành phố đang thúc đẩy các giải pháp để phát triển thiết kế sáng tạo.
Toả sáng những giá trị văn hóa Việt Nam Huy động tối đa các nguồn lực xã hội trong bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hóa
Trải nghiệm sắp đặt đèn lồng thiết kế sáng tạo từ tranh dân gian.
Trải nghiệm sắp đặt đèn lồng thiết kế sáng tạo từ tranh dân gian.

50 sự kiện văn hóa trong Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2022 tổ chức tại nhiều không gian trên địa bàn thành phố là sự khẳng định thương hiệu Thành phố sáng tạo ở lĩnh vực thiết kế. Dù là tác phẩm của nghệ sĩ hay sản phẩm của nghệ nhân, “chất” truyền thống luôn được thể hiện xuyên suốt.

Tài nguyên vô tận cho thiết kế sáng tạo

Không gian Trung tâm Văn hóa nghệ thuật (số 22 phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm) rực rỡ sắc mầu trong những ngày diễn ra Lễ hội Thiết kế sáng tạo 2022. 36 chiếc đèn lồng được sắp đặt với bố cục cao thấp khác nhau làm nền cho sân khấu chính, cũng chính là không gian nghệ thuật “Cuộc gặp gỡ xưa và nay” của hoạ sĩ trẻ Xuân Lam. Mới nhìn qua, những chiếc đèn lồng có vẻ “lộn xộn”. Nhưng nhìn kỹ, chúng được trang trí từ năm mầu, tượng trưng cho ngũ hành.

Điều đặc biệt hơn, trang trí cho 36 chiếc đèn lồng là 36 bức tranh dân gian in trên vải, chủ yếu lấy cảm hứng từ tranh dân gian Hàng Trống và một số bức tranh Đông Hồ. Ở “tầng trên”, là thế giới của các vị thần trong tín ngưỡng thờ Mẫu, là Ngũ Hổ với năm “ông hổ” tượng trưng cho vũ trụ. “Tầng dưới” là các bức tranh về cuộc sống sinh hoạt, về ước vọng của con người gửi gắm qua tranh như: Thầy đồ cóc, Cá chép trông trăng, Gà đàn, Chú bé chăn trâu... Khi bóng tối buông xuống, đèn điện được bật lên, những bức họa tạo nên một khung cảnh rực rỡ.

Nghệ sĩ Xuân Lam sinh năm 1993, tại Hà Nội. Trong một lần đi thăm Bảo tàng Mỹ thuật khi làm đồ án tốt nghiệp, anh đã choáng ngợp trước vẻ đẹp tranh dân gian và chọn đó là khuynh hướng sáng tác của mình. Thay vì học cách làm tranh truyền thống, anh vẽ lại tranh dân gian bằng chì, phối màu bằng máy tính, tạo ra nhiều sắc độ khác nhau.

Thúc đẩy thiết kế sáng tạo từ tài nguyên di sản ảnh 1
Khách tham quan trải nghiệm những thiết kế sáng tạo làm từ mây tre đan của các làng nghề trong Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2022.

Xuân Lam cho biết: “Tôi muốn tranh dân gian không chỉ là văn hóa, không chỉ trong giới hạn cần được bảo tồn mà cần đem tranh hòa nhập vào đời sống sinh hoạt, trên đồ dùng mà ai cũng có thể sử dụng”. Với suy nghĩ đó, Xuân Lam đưa tranh dân gian lên đèn lồng. Toàn bộ không gian sắp đặt là một tác phẩm nghệ thuật. Nhưng khi “bóc tách” ra, từng chiếc đèn lồng in tranh đều có tính ứng dụng cao, có thể làm đèn trang trí trong gia đình, trong không gian của các khách sạn, resort, quán cà-phê, các lễ hội văn hóa...

Cũng tại Trung tâm Văn hóa nghệ thuật số 22 phố Hàng Buồm, ngay lối ra vào là hình ảnh đôi rồng thời Lý uốn lượn trên bức rèm lụa. Điều độc đáo là tấm rèm lụa này có sự kết hợp Đông-Tây. Nhiếp ảnh gia Tuấn Ngọc đã áp dụng kỹ thuật cyanotype-kỹ thuật in ảnh đơn sắc xanh từ thế kỷ 19-để in các hình ảnh, hoa văn truyền thống trên chất liệu lụa.

Hai con rồng được in hai bức âm bản-dương bản đối lập nhau, vừa tạo ra hiệu ứng thị giác, vừa “kể chuyện” âm dương ngũ hành. Trong các tấm rèm khác được trưng bày, hình ảnh chú tễu, cô tiên, con nghê... hiện lên vừa cao quý vừa bình dân, gắn với những câu chuyện vui vẻ, hồn nhiên, mộc mạc giản dị. Ngoài ra, còn rất nhiều tác phẩm nghệ thuật lấy chất liệu, cảm hứng từ di sản văn hóa.

Hà Nội đã gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo của UNESCO từ năm 2019 ở lĩnh vực thiết kế. Mục tiêu khi gia nhập Mạng lưới là Hà Nội muốn khai thác nguồn lực văn hóa để xây dựng, phát triển một đô thị bền vững. Từ ngày 11/11 đến cuối tháng 11/2022, thành phố tổ chức Lễ hội Thiết kế sáng tạo nhằm hiện thực hóa các cam kết khi gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo với UNESCO.

Lễ hội trải rộng trên nhiều không gian, với 50 sự kiện, hoạt động. Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Đỗ Đình Hồng cho biết: “Với thế mạnh về di sản, bên cạnh tiếp cận những lĩnh vực mới, các hoạt động thiết kế sáng tạo của Hà Nội tập trung vào khai thác những giá trị di sản. Đây là nguồn tài nguyên vô tận cho các nghệ sĩ, nghệ nhân, nhà thiết kế khai thác để tạo ra tác phẩm, sản phẩm mới. Đồng thời, việc khai thác, tạo ra những tác phẩm, sản phẩm mới lại khẳng định bản sắc văn hóa Hà Nội”. Ở không gian hồ Hoàn Kiếm, công chúng đặc biệt ấn tượng với những sắp đặt, tiểu cảnh “cũ mà mới”. Các không gian trưng bày các sản phẩm thủ công mỹ nghệ được làm từ mây tre mang hình ảnh bông hoa lúa, chiếc lá chuối, cánh diều… tạo nên hiệu ứng lạ mắt, thu hút công chúng.

Tác phẩm “Cổng sáng tạo” tại quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục-tác phẩm có tính biểu trưng của lễ hội có dáng vẻ đương đại với các kết cấu tạo thành một khối lập phương khổng lồ. Nhưng khi giải mã, ta được biết chân đế công trình có hình dáng của một ngọn núi hình vuông biểu thị cho “đất”. Các dải lụa, sợi dây thừng đan vào nhau tạo thành hình chóp ngược, với phần chóp tròn, tượng trương cho “trời”, theo quan niệm của người Việt “trời tròn, đất vuông”. Khoảng không gian giao thoa giữa vuông-tròn ấy là không gian của con người. Tác phẩm sử dụng chất liệu lụa tơ tằm, dây thừng bằng gai dầu-hoàn toàn là những chất liệu Việt.

“Tiếp sức” cho thiết kế sáng tạo

Sau khi gia nhập Mạng lưới các Thành phố sáng tạo, tháng 2/2022, Thành ủy Hà Nội ban hành Nghị quyết 09-NQ/TU về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn tới năm 2045”. Hoạt động thiết kế sáng tạo liên quan hầu hết các lĩnh vực khác nhau của công nghiệp văn hóa. Do đó, việc xây dựng Thành phố sáng tạo ở lĩnh vực thiết kế có tác dụng phát triển các ngành công nghiệp văn hóa. Với sự tham gia của 300 nghệ sĩ, nhà thiết kế, nghệ nhân, đại diện các doanh nghiệp trong lĩnh vực thiết kế, nghệ thuật, thủ công mỹ nghệ...,

Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2022 vừa khẳng định thương hiệu Thành phố sáng tạo của Hà Nội, vừa góp phần khắc phục một số điểm yếu của hoạt động thiết kế sáng tạo lâu nay. Trưởng phòng Quản lý di sản (Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội) Phạm Thị Lan Anh chia sẻ: “Vai trò của cơ quan quản lý chính là tạo môi trường, tạo điều kiện cho các bên tham gia vào hoạt động thiết kế sáng tạo.

Lễ hội đã tạo ra một môi trường cho các bên tương tác với nhau, không chỉ qua trưng bày, giới thiệu mà hàng loạt cuộc tọa đàm, trao đổi ý kiến. Sự tương tác này giúp cơ quan quản lý nắm vững những khúc mắc của giới thiết kế sáng tạo, giúp các bên chia sẻ hiểu biết lẫn nhau, tìm kiếm cơ hội hợp tác. Chẳng hạn như phía làng nghề thường yếu về khâu thiết kế đương đại, họ có thể tham khảo, hợp tác với những nghệ sĩ, nhà thiết kế chuyên nghiệp”.

Mặc dù vậy, vẫn còn một chặng đường dài để các hoạt động thiết kế sáng tạo, công nghiệp văn hóa đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế. Tiến sĩ Lư Thị Thanh Lê (Trường đại học Việt-Nhật, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết: “Trong nhiều lĩnh vực của di sản, Hà Nội nên tập trung khai thác giá trị di sản vào các ngành thiết kế sáng tạo, công nghiệp văn hóa, tập trung vào các lĩnh vực: Thủ công mỹ nghệ, nghệ thuật biểu diễn, kiến trúc...

Tuy nhiên, một trong những lĩnh vực quan trọng là khối làng nghề hiện nay còn nhiều khó khăn. Nghề truyền thống xưa tồn tại trong môi trường làng xã, còn hiện nay là kinh tế thị trường. Làng nghề còn yếu ở nhiều mặt, từ thương hiệu, bản quyền và nhất là thiết kế sản phẩm, bao bì để thích ứng. Do đó, rất cần thiết phải có sự hỗ trợ”. Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội Hà Thị Vinh cho rằng, thành phố cần cụ thể hóa việc hỗ trợ khối làng nghề bằng việc đưa vào giáo trình tại các trường nghề trên địa bàn các nghề truyền thống.

Trong đó, có giảng dạy việc áp dụng những công nghệ mới trong hoạt động làng nghề, có chính sách khuyến khích cho con em làng nghề gắn bó với nghề truyền thống. Đối với nhóm nghệ sĩ, nhà thiết kế, điều cần nhất với họ là “không gian” để hiện thực hóa những ý tưởng sáng tạo. Theo cam kết với UNESCO, Hà Nội sẽ triển khai xây dựng những Trung tâm Thiết kế sáng tạo.

Tuy Trung tâm Thiết kế sáng tạo vẫn đang còn là ý tưởng, nhiều chuyên gia đề xuất Hà Nội tạo điều kiện để các không gian sáng tạo-nơi diễn ra các hoạt động nghệ thuật như âm nhạc, thời trang, thiết kế, mỹ thuật... kết hợp với các hoạt động kinh doanh văn hóa của tư nhân phát triển. Điển hình như các không gian sáng tạo Complex01 (phố Tây Sơn, quận Đống Đa), 282 Design (phố Phú Viên, quận Long Biên)... Đây chính là nơi ươm mầm thiết kế sáng tạo của nhiều nghệ sĩ, nhà thiết kế.

Theo Giang Nam/nhandan.vn

https://nhandan.vn/thuc-day-thiet-ke-sang-tao-tu-tai-nguyen-di-san-post727166.html

Ý kiến bạn đọc

Nên xem

Chính sách tiền lương với chuyên gia cao cấp có hiệu lực từ ngày 15/6

Chính sách tiền lương với chuyên gia cao cấp có hiệu lực từ ngày 15/6

Nghị định 92/2025 quy định về chế độ, chính sách với chuyên gia cao cấp có hiệu lực từ ngày 15/6.
ASEAN All-Stars đánh bại Man Utd với chiến thắng lịch sử 1-0

ASEAN All-Stars đánh bại Man Utd với chiến thắng lịch sử 1-0

Trong một trận giao hữu đầy cảm xúc và bất ngờ, đội tuyển ASEAN All-Stars đã khiến người hâm mộ bóng đá thế giới phải chú ý khi vượt qua ông lớn Manchester United với tỷ số tối thiểu 1-0, tạo nên một cú sốc đáng nhớ.
Đoàn công tác thành phố Hà Nội thăm, khảo sát làng nghề thủ công truyền thống tại Ai Cập

Đoàn công tác thành phố Hà Nội thăm, khảo sát làng nghề thủ công truyền thống tại Ai Cập

Theo Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương, chuyến thăm, khảo sát di tích lịch sử văn hóa và làng nghề thủ công truyền thống tại Ai Cập là cơ hội quý báu để Hà Nội học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong việc gìn giữ di sản văn hóa và phát triển làng nghề truyền thống gắn với du lịch, đồng thời là bước đi cụ thể tăng cường hoạt động đối ngoại Nhân dân.
Hà Nội: Cửa hàng phố cổ công khai kinh doanh hàng nghìn chai nước hoa giả

Hà Nội: Cửa hàng phố cổ công khai kinh doanh hàng nghìn chai nước hoa giả

Sáng ngày 28/5, kiểm tra đột xuất một địa điểm kinh doanh tại phố Hàng Giấy, phường Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm; lực lượng Quản lý thị trường đã phát hiện một kho lớn chứa hàng nghìn chai nước hoa có dấu hiệu giả mạo các thương hiệu nổi tiếng.
Trọng Lân - Anh Đào tái hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời"

Trọng Lân - Anh Đào tái hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời"

Sau thành công của "Lối về miền hoa", cặp đôi Trọng Lân - Anh Đào một lần nữa kết hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời" - bộ phim kể về hành trình tìm lại tình yêu của hai gia đình đơn thân giữa cuộc sống hiện đại đầy bộn bề.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Xóa bỏ độc quyền Nhà nước về vàng miếng

Tổng Bí thư Tô Lâm: Xóa bỏ độc quyền Nhà nước về vàng miếng

Chiều ngày 28/5, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương để thảo luận về cơ chế và chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng trong thời gian tới.
Cần đảm bảo các chế độ đặc thù cho ngành Y tế Thủ đô

Cần đảm bảo các chế độ đặc thù cho ngành Y tế Thủ đô

Ngành Y tế, với tính chất đặc thù, cần được đảm bảo các chế độ đặc biệt dành cho người lao động như tiền trực, chế độ bồi dưỡng tại chỗ và điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi nghề. Điều này nhằm nâng cao đời sống, động viên tinh thần và đảm bảo sự ổn định cho lực lượng y tế, vốn đang đối mặt với nhiều áp lực và thách thức.

Tin khác

Đoàn công tác thành phố Hà Nội thăm, khảo sát làng nghề thủ công truyền thống tại Ai Cập

Đoàn công tác thành phố Hà Nội thăm, khảo sát làng nghề thủ công truyền thống tại Ai Cập

Theo Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam thành phố Hà Nội Nguyễn Lan Hương, chuyến thăm, khảo sát di tích lịch sử văn hóa và làng nghề thủ công truyền thống tại Ai Cập là cơ hội quý báu để Hà Nội học hỏi kinh nghiệm quốc tế trong việc gìn giữ di sản văn hóa và phát triển làng nghề truyền thống gắn với du lịch, đồng thời là bước đi cụ thể tăng cường hoạt động đối ngoại Nhân dân.
Quận Bắc Từ Liêm tổng kết năm học 2024 - 2025

Quận Bắc Từ Liêm tổng kết năm học 2024 - 2025

Ngày 28/5, quận Bắc Từ Liêm tổ chức tổng kết năm học, tuyên dương, khen thưởng cán bộ quản lý, công chức, giáo viên, nhân viên, học sinh giỏi tiêu biểu ngành Giáo dục và Đào tạo năm học 2024 - 2025.
Giữ hồn quê trong đôi cánh chuồn chuồn tre

Giữ hồn quê trong đôi cánh chuồn chuồn tre

Từ xa xưa, chuồn chuồn tre đã gắn bó với đời sống người dân Thạch Xá (huyện Thạch Thất). Nghề làm chuồn chuồn tre không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là niềm tự hào của người dân nơi đây - một nghề truyền thống đang được “chắp cánh” để bay xa cùng du lịch địa phương.
Hà Nội: Tái khởi công đường nghìn tỷ đồng nhiều năm ngưng trệ

Hà Nội: Tái khởi công đường nghìn tỷ đồng nhiều năm ngưng trệ

Ngày 27/5, Dự án xây dựng đường Vành đai 2,5 đoạn Đầm Hồng - Quốc lộ 1A đã tái khởi công với cam kết hết quý I/2026 sẽ hoàn thành đồng bộ với tiến độ thông xe hầm chui Kim Đồng - Giải Phóng.
Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2025 sẽ diễn ra từ 30/5 - 1/6

Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2025 sẽ diễn ra từ 30/5 - 1/6

Lễ hội Du lịch Hà Nội năm 2025 với chủ đề “Trải nghiệm Hà Nội 2025" sẽ diễn ra từ ngày 30/5 đến 1/6 tại Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội.
Sắp ra mắt tour đêm “Tiếng chuông Trấn Vũ”

Sắp ra mắt tour đêm “Tiếng chuông Trấn Vũ”

Tour đêm “Tiếng chuông Trấn Vũ” do Ban Quản lý di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh phối hợp với các nhà nghiên cứu, đơn vị lữ hành xây dựng; dự kiến ra mắt vào cuối tháng 5/2025 và chính thức vận hành, đón du khách từ tháng 8/2025.
Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh sẽ đối thoại với công nhân lao động vào ngày 28/5

Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh sẽ đối thoại với công nhân lao động vào ngày 28/5

Vào ngày 28/5 tới đây, Chủ tịch Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh sẽ gặp gỡ, đối thoại với công nhân lao động Thủ đô tại Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (Khu Công nghệ cao Hòa Lạc, huyện Thạch Thất, Hà Nội).
Tăng cường hoạt động đối ngoại nhân dân, mở rộng quan hệ hợp tác giữa Hà Nội và Ai Cập

Tăng cường hoạt động đối ngoại nhân dân, mở rộng quan hệ hợp tác giữa Hà Nội và Ai Cập

Nhằm tăng cường, thúc đẩy quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa Thủ đô Hà Nội với thủ đô, địa phương các nước trên thế giới, thực hiện kế hoạch đối ngoại năm 2025 của Thành ủy Hà Nội, Đoàn đại biểu thành phố Hà Nội do đồng chí Nguyễn Lan Hương - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội dẫn đầu đã có chuyến thăm và làm việc chính thức tại Cộng hòa Ả rập Ai Cập và Cộng hòa Nam Phi từ ngày 25/5 đến 3/6/2025.
Khi lái xe không còn cảnh “xót ví” lo bị chặt chém

Khi lái xe không còn cảnh “xót ví” lo bị chặt chém

Bộ Xây dựng vừa đề nghị sở xây dựng các tỉnh, thành phố chủ động lập kế hoạch, tổ chức triển khai giải pháp hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các bãi đỗ xe đô thị trong quý II, quý III/2025. Trước khi Bộ Xây dựng có đề nghị, về phía Ủy ban nhân dân (UBND) thành phố Hà Nội đã chủ động ban hành quy chế tạm về thu phí điện tử không dừng tại các bãi đỗ.
Hiệu quả từ các mô hình chăm lo đời sống cho người lao động

Hiệu quả từ các mô hình chăm lo đời sống cho người lao động

Với đặc thù là địa phương có đông công nhân lao động sinh sống và làm việc, thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều mô hình thiết thực, hiệu quả để chăm lo đời sống cho công nhân lao động. Từ đó, giúp công nhân lao động ổn định cuộc sống, yên tâm lao động sản xuất.
Xem thêm
Phiên bản di động