-->

Ngày xuân ở những làng chèo

Trong dòng chảy của đời sống nghệ thuật Thủ đô Hà Nội, chèo có một vị trí khá quan trọng. Đặc biệt, ở vùng ngoại thành trước đây, nhiều làng chèo đã được hình thành, không ít nghệ nhân, nghệ sĩ vẫn từng ngày bảo tồn làn điệu chèo, năng động trong các hoạt động giao lưu, biểu diễn, giúp tôn bồi những giá trị nghệ thuật truyền thống của đất nghìn năm văn hiến.
Sức sống mãnh liệt của nghệ thuật chèo Người hết mình vì nghệ thuật chèo

Đam mê gìn giữ nghệ thuật chèo

Mùa Xuân, theo điệu chèo Đào liễu, chúng tôi tìm về làng cổ Đông Ngạc (phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm). Đông Ngạc khá nổi với Đội Văn nghệ Nhật Tảo 4, có nhiều ca sĩ nhỏ tuổi giỏi múa hát, lại hăng hái trong hoạt động xã hội tại địa phương.

Ngày xuân ở những làng chèo
Làng chèo Trung Lập, huyện Phú Xuyên.

Nhiều năm qua, phong trào hát chèo phát triển, nhiều buổi diễn văn nghệ, giao lưu được tổ chức, nhất là vào mỗi dịp xuân, lễ hội. Chị Hồng Nhung, thành viên Đội Văn nghệ Nhật Tảo 4, tâm sự: “Các thành viên của đội hoạt động khá bài bản, ca sĩ được luyện giọng tương đối tốt, chúng tôi còn có biên đạo múa, đạo diễn. Dù chỉ là đội văn nghệ địa phương, nhỏ, nhưng các thành viên trong đội đều nhiệt tình, mong muốn đóng góp một phần sức mình vào việc gìn giữ chiếu chèo, phát huy giá trị văn hóa chung của thành phố”.

Cạnh phường Đông Ngạc, nhiều năm qua Đội Văn nghệ Tân Hoàng (phường Cổ Nhuế 1) đã đóng góp không nhỏ vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, tuyên truyền về tinh thần đoàn kết, đẩy lùi tệ nạn xã hội trong từng ngõ phố, xóm trọ, khu dân cư. Nghệ sĩ Trúc Mai, thành viên Đội Văn nghệ Tân Hoàng, tự tin nói: “Trong cuộc sống hiện đại, rất nhiều cái bị mất đi. Với những làn điệu chèo cũng bị mai một. Nhưng ở thời nào thì văn nghệ nói chung vẫn có đất sống”.

Các cụ già ở phường Đông Ngạc cho biết, ngày xưa sông Nhuệ là một tuyến giao thông đường thủy. Những bến sông không chỉ neo đậu thuyền, vận chuyển hành khách, hàng hóa mà còn là những “bến hát”, tổ chức văn nghệ vào dịp lễ hội, những đêm trăng thanh gió mát. Đội Văn nghệ Tân Hoàng có hơn 50 thành viên, trong đó có cả những em học sinh tiểu học, những ca sĩ ở tuổi 60 vẫn say mê văn nghệ, hát chèo. Nhờ những hoạt động sôi nổi, chèo không còn “đóng hộp” trên sân khấu mà được đưa trở lại với đúng không gian diễn xướng như đình làng, hội xuân, các dịp kỷ niệm, hội nghị của địa phương. Để tạo sự đa dạng, các nghệ sĩ hát chèo phải luyện tập, hát thêm ca khúc cách mạng, nhạc hiện đại.

Từ “thượng nguồn” của sông Nhuệ hiền hòa, đến nhiều xã ở đoạn sông chảy qua huyện Thường Tín, Phú Xuyên đều có những Đội văn nghệ, đến nay vẫn duy trì và gìn giữ nghệ thuật chèo truyền thống. Một ngôi làng khác cũng nhiệt tình với chèo và giữ được nếp truyền thống trong các lễ hội mùa Xuân là làng Nghiêm Xá (xã Nghiêm Xuyên, huyện Thường Tín) đây là đất hiếu học và những người nông dân cũng rất đỗi yêu chèo, họ cũng đã chung tay đưa Đội chèo Nghiêm Xá phát triển, họ biết cách để chèo ngấm vào đời sống.

Sau những ngày tháng làm đồng ruộng mệt nhọc, họ ngồi hát cho nhau nghe hoặc đi giao lưu với các đội bạn trong huyện, thành phố và cả những tỉnh lân cận. Người được người dân trong làng kính trọng nhất là ông Nguyễn Hữu Bột. Ông được gọi là “Cụ vác tù và hàng tổng”. Nhiều năm giữ cương vị là chủ nhiệm Câu lạc bộ Gia đình văn hóa, Đội trưởng Đội chèo Nghiêm Xá, ông Bột là người thuộc nhiều làn điệu chèo cổ.

Khi ông yếu, không hát được nữa thì lần lượt các ông Nguyễn Hữu Ích, bà Nguyễn Thị Hời, ông Phạm Anh Hóa lên thay. Ngày nay, chèo trở nên xa lạ với nhiều người trẻ, thì Nghiêm Xá vẫn dành cho chèo một tình yêu trọn vẹn. Ngày Tết, làng không chỉ giữ tục gói bánh chưng, đụng lợn mà còn đón Tết bằng… chèo. Nhiều năm qua, Đội chèo Nghiêm Xá hoạt động rất tốt, biểu diễn ở nhiều nơi. Tham gia giao lưu với các đội bạn và là một đội mạnh, nổi tiếng trong địa bàn thành phố Hà Nội và lan ra các tỉnh bạn.

Vừa làm ruộng vừa hát chèo

Rời Nghiêm Xá, chúng tôi tìm về làng Trung Lập (thuộc xã Tri Trung, huyện Phú Xuyên). Nơi đây cũng có nhiều nông dân chân lấm tay bùn nhưng rất đỗi yêu chèo. Ông Lê Trung Đản, người dân ở làng, chia sẻ: “Khi công việc

nhà nông đỡ bận rộn, người nông dân chúng tôi lại tụ tập nhau lại, học hát và cất lên những giai điệu ca ngợi cuộc sống ân nghĩa thuỷ chung, tình yêu quê hương đất nước. Dù nhiều người đã lên chức ông, chức bà, nhưng khi tham gia hát họ như được quay trở về thuở mười tám, đôi mươi”.

Ông Nguyễn Văn Quảng, một người có nhiều công đóng góp cho Đội chèo Trung Lập, chia sẻ: “Cha ông chúng tôi thành lập Đội văn nghệ của làng từ năm 1936. Ngày đó chỉ có hát cải lương, sau đó thêm môn hát tuồng, đến năm 1969 thì chuyển sang hát chèo và đổi tên là Đội chèo Trung Lập. Những cụ có công khơi dậy phong trào và thành lập đoàn là cụ Lê Đình Nguyên, Lê Trung Đàn, Nguyễn Văn Bất... con cháu các cụ sau đó đều là diễn viên và trở thành những thế hệ kế tiếp nhiệt tình gìn giữ tích chèo cổ”.

Ngày xuân ở những làng chèo
Đội Văn nghệ Tân Hoàng (phường Cổ Nhuế 1) đi giao lưu.

Trung Lập là ngôi làng thuần nông, ngày xưa có nghề vác đất, đắp đất cho rất nhiều nơi để kiếm sống. Cái đói cái nghèo có thể vắt kiệt sức lực, nhưng không sao kiềm chế được tình yêu của họ đối với chèo. Khi chiến tranh xảy ra, người Trung Lập tích cực tham gia chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Nhiều người đã hy sinh anh dũng. Ai còn sống sót, trở về sau ngày thống nhất đất nước thì tiếp tục củng cố Đội hát chèo.

Đội chèo Trung Lập từ đó đi biểu diễn ở nhiều nơi, sau về biểu diễn ở xã, làng, liên hoan đạm bạc rồi ai về nhà nấy làm lụng, gắn với rau màu, đồng ruộng, nuôi giọng hát mỗi tối, đến dịp lại lên đường. Tôi nghe các bà, các ông nói rằng, chính họ ngày đó cũng không biết mình lấy đâu ra sự nhiệt tình đến như vậy. Người hát chèo của làng tham gia vì vui, vì phong trào văn nghệ và tình yêu. Người dân khẳng định chắc như đinh đóng cột như vậy.

Thời hoàng kim chèo làng Trung Lập rất có tiếng trong làng chèo Hà Nội. Họ từng phải dùng xe bò cải tiến chở khung sân khấu, phục trang, đồ dùng đi khắp nơi biểu diễn đồng thời cũng giúp bà con ở những vùng khác thành lập đoàn chèo, nhằm đẩy phong trào văn nghệ quần chúng đi lên.

Mùa Xuân, trong vô vàn thú vui, đong đầy cảm xúc, thì vui với chèo, say với chèo cũng là một hoạt động văn hóa bổ ích. Dưới những nếp nhà ven sông Nhuệ, những làng ngoại thành Hà Nội, chèo vẫn luôn là món ăn tinh thần bổ ích của những người nông dân hay lam hay làm.

Diên Khánh

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Đề nghị mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức

Đề nghị mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức

Nâng mức hưởng bảo hiểm thất nghiệp, sửa đổi điều kiện được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiêp với cả công chức... là những vấn đề nổi bật được đề cập, trong phiên thảo luận ngày 7/5 của Quốc hội về dự án Luật Việc làm (sửa đổi).
Quận Cầu Giấy: Đẩy mạnh các phong trào thi đua

Quận Cầu Giấy: Đẩy mạnh các phong trào thi đua

Trong những năm qua, Liên đoàn Lao động quận Cầu Giấy đã thường xuyên phát động phong trào thi đua lập thành tích chào mừng các sự kiện lịch sử, các ngày lễ lớn của Thủ đô và đất nước, đẩy mạnh công tác tuyên truyền sâu rộng, đi đôi với cụ thể hóa nội dung các cuộc vận động.
Đề nghị hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng

Đề nghị hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã có Công văn số 960/ATTP-NĐTT về việc hậu kiểm quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng.
Chuẩn bị tốt các nội dung đối thoại điểm bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ

Chuẩn bị tốt các nội dung đối thoại điểm bảo vệ quyền lợi cho lao động nữ

Ngày 7/5, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) thành phố Hà Nội đã có buổi làm việc với Công đoàn ngành Xây dựng Hà Nội và Công đoàn Công ty TNHH Một thành viên Môi trường Đô thị Hà Nội để chuẩn bị các nội dung phục vụ việc tổ chức hoạt động điểm “Đại diện chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho lao động nữ thông qua đối thoại tại nơi làm việc” năm 2025.
Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm: Tiến tới miễn viện phí toàn dân từ giai đoạn 2030 - 2035

Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo nghiên cứu xây dựng lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030 - 2035.
Lòng se điếu trên chợ online giá siêu rẻ: Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Lòng se điếu trên chợ online giá siêu rẻ: Nhiều nguy cơ tiềm ẩn

Thời gian gần đây, thị trường thực phẩm online tại Việt Nam chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của một mặt hàng tưởng chừng như xa lạ, nhưng lại thu hút sự quan tâm đặc biệt của đông đảo người tiêu dùng đó là lòng se điếu.
Sắp diễn ra Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp Thủ đô với thị trường lao động năm 2025

Sắp diễn ra Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp Thủ đô với thị trường lao động năm 2025

Ngày hội gắn kết giáo dục nghề nghiệp (GDNN) Thủ đô với thị trường lao động năm 2025 sẽ được tổ chức vào ngày 11/5 tại Cung Thiếu nhi Hà Nội - Cơ Sở 2, với quy mô 10.000 người tham gia cùng nhiều hoạt động thiết thực liên quan tuyển dụng, tuyển sinh, đào tạo nghề, giới thiệu việc làm…

Tin khác

Lãnh đạo quận Tây Hồ thăm, tặng quà người có công

Lãnh đạo quận Tây Hồ thăm, tặng quà người có công

Ngày 6/5, lãnh đạo quận Tây Hồ đã đến thăm, tặng quà các đối tượng hưởng chính sách người có công trên địa bàn nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Dự án Đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên phấn đấu khởi công vào ngày 19/5

Dự án Đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên phấn đấu khởi công vào ngày 19/5

Dự án Đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường dẫn hai đầu cầu đang được Ban Quản lý Dự án (QLDA) đầu tư xây dựng các công trình giao thông Thành phố tiến hành lựa chọn nhà thầu, dự kiến mở thầu ngày 16/5 và phấn đấu khởi công vào ngày 19/5/2025. Đây là dự án quan trọng kết nối với tuyến đường từ sân bay Gia Bình với Thủ đô Hà Nội, góp phần nâng cao giải ngân vốn đầu tư công của Thành phố đáp ứng mục tiêu tăng trưởng đã định.
Giải phóng mặt bằng phải là nhiệm vụ “trọng điểm của trọng điểm”

Giải phóng mặt bằng phải là nhiệm vụ “trọng điểm của trọng điểm”

Theo Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Đông Anh Nguyễn Văn Cường, để có được thành công trong triển khai thực hiện các dự án trên địa bàn huyện cần sự vào cuộc quyết liệt của lãnh đạo Huyện ủy, UBND huyện với tinh thần coi đây là nhiệm vụ “trung tâm của trung tâm”, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) phải là nhiệm vụ “trọng điểm của trọng điểm”. Huyện ủy, UBND huyện phân công rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, công khai các văn bản pháp lý, lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân liên quan đến dự án…
Tạo đột phá trong phát triển văn hóa, con người Hà Nội

Tạo đột phá trong phát triển văn hóa, con người Hà Nội

Chương trình 06-CTr/TU ngày 17/3/2024 của Thành ủy về “Phát triển văn hóa; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh giai đoạn 2021-2025”, được ban hành với 18 chỉ tiêu, 51 đề án, kế hoạch; 22 dự án, nhóm dự án tập trung 3 nội hàm Chương trình là: Phát triển văn hóa; Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; Xây dựng người Hà Nội thanh lịch văn minh. Qua hơn 4 năm triển khai thực hiện quyết liệt, bài bản, hiệu quả, đến nay 100% chỉ tiêu của Chương trình đã hoàn thành, trong đó có nhiều chỉ tiêu vượt kế hoạch, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô Hà Nội.
50 năm thống nhất đất nước qua lăng kính nghệ thuật

50 năm thống nhất đất nước qua lăng kính nghệ thuật

Nhằm tôn vinh tinh thần dân tộc và những giá trị lịch sử qua góc nhìn nghệ thuật, văn hóa, Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Triển lãm (Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) đã tổ chức Triển lãm Mỹ thuật kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Thủ đô rộn ràng chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam và Quốc tế Lao động

Thủ đô rộn ràng chào mừng 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam và Quốc tế Lao động

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025) và Ngày Quốc tế Lao động 1/5, ngành Du lịch Hà Nội đã tổ chức hàng loạt chương trình quảng bá, xúc tiến và kích cầu du lịch quy mô, phong phú nhằm thu hút du khách trong kỳ nghỉ lễ kéo dài 5 ngày. Cờ đỏ sao vàng tung bay khắp phố phường nhân thêm niềm tự hào và tình yêu quê hương, đất nước trong mỗi người dân Việt Nam.
Đông nghẹt người tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam dịp lễ 30/4

Đông nghẹt người tham quan Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam dịp lễ 30/4

Trong ngày 30/4, hàng nghìn người đã đổ về Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam nhân dịp kỷ niệm đặc biệt 50 năm giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Hà Nội ngợp Cờ đỏ trong ngày đại lễ 30/4 lịch sử

Hà Nội ngợp Cờ đỏ trong ngày đại lễ 30/4 lịch sử

Có những buổi sáng Hà Nội thức dậy trong sự vồn vã, nhưng sáng nay - 30/4, ngày tròn 50 năm Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước thì Thủ đô lại mang một vẻ đẹp kỳ lạ, vẻ đẹp dịu dàng nhưng cũng đầy rực rỡ và thiêng liêng. Trên khắp những con phố cổ kính, cờ đỏ sao vàng rợp trời, tung bay trong nắng sớm như trái tim của triệu con người đang hòa chung một nhịp đập: Tổ quốc!
Công an thành phố Hà Nội dâng dương tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ trong ngày đại lễ 30/4

Công an thành phố Hà Nội dâng dương tưởng niệm các anh hùng, liệt sĩ trong ngày đại lễ 30/4

Sáng nay 30/4, Công an Thành phố đã tổ chức dâng hương, dâng hoa tưởng nhớ và tri ân các anh hùng, liệt sĩ đã anh dũng hy sinh, cống hiến trọn đời mình cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc, vì hòa bình, thống nhất của Tổ quốc, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân.
Bảo đảm an ninh trật tự đón người dân vào Lăng viếng Bác

Bảo đảm an ninh trật tự đón người dân vào Lăng viếng Bác

Sáng 30/4, hàng nghìn người dân và du khách đã vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Lực lượng chức năng đã chủ động duy trì trật tự công cộng, kiểm soát an ninh, hướng dẫn và hỗ trợ người dân vào Lăng được an toàn, trang nghiêm và trọn vẹn ý nghĩa.
Xem thêm
Phiên bản di động