Việc triển khai bệnh án điện tử tại Hà Nội đang bước vào giai đoạn nước rút khi thời hạn hoàn thành chỉ còn hơn hai tháng. Dù đã đạt được những kết quả tích cực bước đầu, nhưng thực tế vẫn còn nhiều “nút thắt” cần tháo gỡ kịp thời về hạ tầng công nghệ, phần mềm, nhân lực và bảo mật dữ liệu. Chỉ khi những rào cản này được giải quyết, bệnh án điện tử mới thực sự phát huy vai trò nền tảng trong hành trình chuyển đổi số toàn diện của ngành Y tế Thủ đô.

Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, hiện nay Bộ Y tế và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố đang chỉ đạo quyết liệt việc triển khai bệnh án điện tử ở tất cả các bệnh viện thuộc thẩm quyền quản lý. Các chuyên gia cho rằng, hiện nay hành lang pháp lý cho việc triển khai bệnh án điện tử tương đối đầy đủ. Luật Khám bệnh, chữa bệnh, Luật Giao dịch điện tử và các văn bản pháp lý có liên quan đều đã có đủ cơ sở pháp lý để triển khai bệnh án điện tử. Bộ Y tế cũng đã ban hành các văn bản có ý nghĩa thực tiễn, có tính đột phá trong ứng dụng công nghệ thông tin trong y tế và triển khai bệnh án điện tử…

Tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, việc triển khai bệnh án điện tử được thực hiện bài bản, quyết liệt và toàn diện. Ngày 2/7 vừa qua, sau khi trải qua quá trình thẩm định nghiêm ngặt, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông đã chính thức được công nhận đủ điều kiện thay thế hoàn toàn bệnh án giấy bằng bệnh án điện tử. Đây là bệnh viện công lập thứ 17/42 của thành phố Hà Nội hoàn thành triển khai bệnh án điện tử phục vụ khám, chữa bệnh cho người dân.

Bác sĩ Hoàng Thị Út Trang, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp của Bệnh viện cho biết: “Việc triển khai Bệnh án điện tử tại Bệnh viện có nhiều thuận lợi với các hành lang pháp lý rõ ràng. Đặc biệt, để đi đến thành công của việc triển khai bệnh án điện tử là nhờ sự chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, Ban Giám đốc, sự đồng thuận từ toàn thể cán bộ, nhân viên trong bệnh viện. Cả hệ thống chính trị trong bệnh viện cùng đồng lòng thay đổi tư duy, hành động vì mục tiêu chuyển đổi số”.

Trong hành trình triển khai bệnh án điện tử, không thể không nhắc đến vai trò đặc biệt quan trọng của cấp ủy Đảng tại các bệnh viện trên địa bàn Thành phố. Đặc biệt, tại các bệnh viện không ít đảng viên là lãnh đạo, trưởng khoa, trưởng phòng… đều trực tiếp học cách sử dụng hệ thống bệnh án điện tử để làm gương cho cán bộ, nhân viên trong đơn vị.

Dù quyết tâm cao, việc triển khai bệnh án điện tử vẫn gặp không ít rào cản. Tại nhiều bệnh viện, hạ tầng công nghệ thông tin còn yếu; phần mềm chưa đồng bộ; nhân lực chuyên trách về công nghệ thông tin còn thiếu và chưa được đào tạo chuyên sâu và cả những thách thức về bảo mật thông tin, cũng như thay đổi thói quen của nhân viên y tế.

Bác sĩ Út Trang cho biết một trong những khó khăn khi triển khai bệnh án điện tử phải kể đến giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh chưa bao gồm chi phí cho công nghệ thông tin trong vận hành bệnh viện. Mà chi phí trong mua sắm, vận hành, bảo trì, nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin là rất lớn.

Bên cạnh đó, trình độ cán bộ công nghệ thông tin về an toàn, an ninh mạng còn chưa cao. Ngoài ra, một số biểu mẫu có người bệnh và người nhà người bệnh ký còn phải ký tươi và scan lên bệnh án điện tử, dẫn đến tình trạng “nửa số - nửa giấy”. Một số thiết bị còn chưa kết nối đồng bộ với hệ thống bệnh án điện tử như máy siêu âm, điện tim, điện não đồ, lưu huyết não…

Bởi vậy, bác sĩ Trang đề xuất các cấp, các ngành sớm kết cấu chi phí chi cho công nghệ thông tin vào giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh để bệnh viện có thể cân đối, tiếp tục phát triển. Bên cạnh đó, Sở Y tế Hà Nội cần tiếp tục tổ chức đào tạo, cập nhật kiến thức về an ninh, an toàn mạng cho cán bộ công nghệ thông tin trong toàn ngành…

Còn tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba, khó khăn lớn nhất đến từ hạ tầng công nghệ thông tin, thiếu đồng bộ phần cứng - phần mềm. Nhiều trang thiết bị công nghệ thông tin như máy chủ, máy trạm, hệ thống mạng nội bộ... trước đây chỉ phục vụ lưu trữ dữ liệu đơn giản, chưa đáp ứng được yêu cầu liên thông, tốc độ xử lý lớn của bệnh án điện tử. Đặc biệt, việc triển khai bệnh án điện tử cần chi phí đầu tư lớn - đầu tư hệ thống máy chủ mạnh, trung tâm dữ liệu, phần mềm quản lý chuyên dụng, máy tính đến từng khoa, phòng.

Ông Phan Đức Long, Phó Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Tổ trưởng Tổ Công nghệ thông tin của Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba cho biết: “Trước những khó khăn trên, Bệnh viện đã xây dựng kế hoạch đầu tư theo lộ trình, ưu tiên đủ hạ tầng theo Thông tư 54 về hạ tầng và nâng cấp theo giai đoạn đầu tư của Bệnh viện. Đồng thời, Bệnh viện phối hợp với Sở Y tế Hà Nội, các nhà cung cấp để lựa chọn phần mềm có khả năng mở rộng, tích hợp linh hoạt và đáp ứng chuẩn kỹ thuật của Bộ Y tế”.

Về con người, tâm lý ngại thay đổi vẫn là rào cản đáng kể. Một số nhân viên y tế cảm thấy khó khăn trong việc thích ứng với quy trình làm việc mới và việc sử dụng phần mềm mới, đặc biệt là những người đã quen với việc sử dụng bệnh án giấy. Để khắc phục, Bệnh viện tổ chức tập huấn định kỳ, phát tài liệu hướng dẫn và duy trì đội kỹ thuật hỗ trợ tại chỗ. “Lãnh đạo Bệnh viện cũng chỉ đạo quyết liệt, gắn kết quả triển khai bệnh án điện tử với đánh giá thi đua, cải cách hành chính, từ đó thúc đẩy sự chủ động của cán bộ y tế”- ông Long chia sẻ.

Theo các chuyên gia, các rào cản hiện nay không chỉ đến từ hạ tầng kỹ thuật, trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong đội ngũ cán bộ y tế mà còn từ nhận thức của lãnh đạo bệnh viện. Tại một số đơn vị sự quan tâm chỉ đạo của giám đốc bệnh viện và lãnh đạo bệnh viện về việc triển khai bệnh án điện tử chưa chủ động, chưa quyết liệt…

Thực tế tham gia công tác thẩm định bệnh án điện tử tại nhiều bệnh viện trên địa bàn Thành phố, Tiến sĩ Nguyễn Đình Hưng, Phó Giám đốc Phụ trách Sở Y tế Hà Nội cho rằng: “Trong triển khai bệnh án điện tử, điều quan trọng nhất là quan điểm chỉ đạo, lãnh đạo của lãnh đạo mỗi bệnh viện phải thay đổi. Phải là quan điểm chuyển đổi số, tư duy số và chuyển sang hành động số. Quan điểm phải lan tỏa tới tất cả cán bộ công chức, viên chức, người lao động trong đơn vị. Bởi muốn chuyển đổi số không phải một người làm được, mà phải tất cả đơn vị cùng phải vào cuộc”.

Đặc biệt, để đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn chuyển đổi số, mỗi cán bộ y tế cần đổi mới quan điểm, tư duy làm việc, chuyển từ mô hình truyền thống sang mô hình số. Bệnh viện cần chủ động trang bị đầy đủ cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế hiện đại, đáp ứng yêu cầu của công cuộc chuyển đổi số, phục vụ tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân.

Bên cạnh đó, cơ chế tài chính cho triển khai hồ sơ bệnh án điện tử chưa rõ ràng. Tiến sĩ Nguyễn Đình Hưng cho rằng, đa phần những bệnh viện tự chủ thì không có vướng mắc, nhưng với bệnh viện không tự chủ thì phải xin ngân sách Nhà nước trong lúc triển khai bệnh án điện tử. Hiện, Bộ Y tế cũng chưa có cơ chế, chính sách để thanh toán chi phí liên quan đến bệnh án điện tử.

Tính đến thời điểm hiện tại, Hà Nội có 17/42 bệnh viện công lập đã hoàn thành triển khai bệnh án điện tử, gồm: Đa khoa Xanh Pôn, Phụ sản Hà Nội, Ung bướu Hà Nội, Đa khoa Đông Anh, Đa khoa Vân Đình, Đa khoa Hòe Nhai, Đa khoa Sóc Sơn, Đa khoa Ba Vì, Đa khoa Quốc Oai, Đa khoa Mỹ Đức, Nhi Hà Nội, Đa khoa Phú Xuyên, Đa khoa Hoài Đức, Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba, Đa khoa huyện Mê Linh, Nam Thăng Long và Đa khoa Hà Đông.

Thời gian qua, Hội đồng thẩm định bệnh án điện tử của Sở Y tế Hà Nội đã tiến hành thẩm định tại nhiều đơn vị trên địa bàn Thành phố. Tại mỗi đơn vị, Hội đồng thẩm định đã tiến hành khảo sát, kiểm tra cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, các hệ thống quản lý thông tin bệnh viện (HIS), hệ thống thông tin phòng xét nghiệm (LIS), hệ thống thông tin chẩn đoán hình ảnh (RIS), hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh (PACS) và một số khoa lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh viện.

Từ đó để đánh giá việc triển khai hệ thống công nghệ thông tin tại các bệnh viện đã đáp ứng yêu cầu triển khai hồ sơ bệnh án điện tử hay chưa. Đặc biệt, việc thẩm định cũng là một cơ hội để các bệnh viện chia sẻ bài học kinh nghiệm, cũng như đề xuất các giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai bệnh án điện tử tại đơn vị.

Phó Giám đốc Phụ trách Sở Y tế Hà Nội Nguyễn Đình Hưng khẳng định, chuyển đổi số trong ngành Y tế là một quá trình lâu dài, liên tục và không ngừng nghỉ. Bệnh án điện tử chỉ là “viên gạch” đầu tiên trên lộ trình hướng tới mô hình bệnh viện thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Đây mới chỉ là bước khởi đầu, chặng đường phía trước vẫn còn dài.

Cũng theo lãnh đạo Sở Y tế Hà Nội, việc triển khai bệnh án điện tử cũng là bước đi đầu tiên trong hành trình tiến tới mô hình bệnh viện thông minh. Các đơn vị triển khai bệnh án điện tử sớm, hiệu quả sẽ có lợi thế trong việc nâng cao tốc độ xử lý, tăng cường khả năng thu hút bệnh nhân đến khám và điều trị.

Việc triển khai hồ sơ bệnh án điện tử không đơn thuần là cải cách kỹ thuật mà là bước chuyển tư duy toàn diện trong ngành Y tế Thủ đô. Thành công của kế hoạch này sẽ là minh chứng cụ thể cho nỗ lực của Hà Nội trong hành trình chuyển đổi số toàn diện, góp phần kiến tạo mô hình quản trị đô thị thông minh, lấy công nghệ làm nền tảng, lấy người dân làm trọng tâm và lấy chất lượng sống làm mục tiêu.

Nội dung: Minh Khuê | Đồ họa: Đức Hà