Chủ động phòng ngừa bệnh dại

Theo tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, thành phố Hà Nội vừa ghi nhận 1 ổ dịch bệnh dại trên chó tại xã Minh Trí (huyện Sóc Sơn). Theo đó, chó mắc dại được nhận nuôi từ tháng 11/2024, nhưng chưa được tiêm phòng dại. Trước đó, con chó được một người dân ở Đông Anh nuôi. Sau đó, người dân này đã đem chó cho một người ở huyện Sóc Sơn để trông nhà vườn.

Người dân nên chủ động tiêm vắc xin phòng bệnh dại. Ảnh minh họa

Kết quả xét nghiệm ngày 1/3/2025 của Trung tâm Chẩn đoán thú y Trung ương cho thấy, con chó dương tính với vi rút dại. Người phơi nhiễm với con chó dại là chủ nuôi cũ ở huyện Đông Anh, từng bị con chó cào vào tay trái. Hiện bệnh nhân đã được tư vấn điều trị dự phòng bằng vắc xin và huyết thanh.

Cộng dồn từ đầu năm 2025 đến nay, Hà Nội ghi nhận 3 ổ dịch dại trên chó tại phường Ngô Quyền, thị xã Sơn Tây; xã Tân Dân và xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn.

Thời gian gần đây, các chuyên gia y tế liên tục cảnh báo người dân nâng cao ý thức phòng, chống bệnh dại sau nhiều ca bệnh thương tâm. Mới đây, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận 1 bệnh nhi 7 tuổi bị chó nhà cắn vào mặt. Sau khi tiêm 3 mũi vắc xin phòng dại, trẻ xuất hiện triệu chứng co giật, yếu tay chân... Sau đó, trẻ được kết luận viêm não do vi rút dại.

Trước đó, tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cũng tiếp nhận cụ bà 72 tuổi phát bệnh dại sau hơn 2 tháng bị chó cắn. Khi làm xét nghiệm PCR nước bọt, dịch não tủy có kết quả dương tính với vi rút dại. Bệnh nhân được bác sĩ giải thích tiên lượng nặng, nguy cơ tử vong, gia đình ký hồ sơ xin về chăm sóc tại nhà...

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: Bệnh dại có tỷ lệ tử vong cao nhất trong các bệnh truyền nhiễm, gần như 100% bệnh nhân tử vong khi lên cơn dại. Bệnh lây truyền chủ yếu do bị chó, mèo mang vi rút dại cắn, cào, liếm trên da bị tổn thương. Một số đường lây khác ít phổ biến hơn như tiếp xúc chất tiết, mẫu bệnh phẩm có vi rút dại, ghép tạng…

Bệnh dại có 2 thể, gồm thể cuồng và thể bại liệt. Ở thể cuồng, triệu chứng đầu tiên của người bệnh là sốt cao, đau đầu, mệt mỏi, cảm giác tê và đau ngay tại vết thương. Khi vi rút xâm nhập sâu vào não bộ, người bệnh có biểu hiện mất ngủ, sợ ánh sáng, sợ tiếng động, sợ gió, hành vi hung hăng, tăng tiết nước bọt, hạ huyết áp, lú lẫn, co thắt cơ bắp, ngưng tim. Bệnh tiến triển tăng đến mức người bệnh không thể nhai, nuốt, uống nước. Người bệnh thường chết chỉ sau một tuần kể từ ngày phát bệnh.

Thể bại liệt ít gặp hơn, khiến người bệnh tê liệt toàn bộ cơ thể, rối loạn tiêu tiểu, liệt tay chân. Người bệnh sẽ tử vong ngay nếu liệt lan đến cơ hô hấp. Khi phát dại, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn cho đến lúc chết. Quá trình ủ bệnh của vi rút dại rất phức tạp, có thể chỉ trong vòng 7 đến 10 ngày, nhưng cũng có thể kéo dài vài năm, thậm chí là hơn 1 năm, tùy thuộc vào mức độ nặng, nhẹ và vị trí vết cắn của động vật.

Bệnh dại thường tăng cao vào mùa nắng từ tháng 5 tới tháng 8 hằng năm, do thời tiết nóng ẩm làm vi rút dại phát triển. Bác sĩ Chính cảnh báo, hiện nhiều người dân vẫn còn có quan niệm vết thương chỉ chó dại cắn chảy máu mới gây bệnh, bệnh dại có thể chữa bằng thuốc nam, đắp lá cây, đi thầy lang lấy độc hoặc từ chối tiêm vắc xin dại vì sợ vắc xin dại làm mất trí nhớ, kém thông minh…

Các chuyên gia khẳng định, hiện nay chưa có một bài thuốc đông y nào được nghiên cứu và công bố có thể chữa được bệnh dại, việc thực hiện các biện pháp này không có tác dụng. Cách phòng ngừa và điều trị bệnh dại duy nhất là tiêm vắc xin dại và huyết thanh kháng dại.

Khi bị súc vật dại hoặc nghi dại cắn, cào xước da nạn nhân phải rửa ngay vết thương bằng nước xà phòng dưới vòi nước sạch chảy liên tục trong khoảng thời gian 10 - 15 phút và sát trùng vết thương với cồn 70% hoặc cồn iod. Sau đó, nhanh chóng đến cơ sở y tế để điều trị vết thương và tiêm vắc xin phòng dại, hoặc huyết thanh kháng dại theo tư vấn của bác sĩ càng sớm càng tốt, đúng và đủ liều theo phác đồ điều trị.

Đồng quan điểm trên, Tiến sĩ, bác sĩ Dương Mạnh Chiến, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: Nếu bị chó, mèo hoặc động vật khác cắn, cần đến cơ sở y tế để tiêm phòng dại và tiêm phòng uốn ván. Tuyệt đối không chủ quan với các vết thương nhỏ, đặc biệt là những vết thương lâu liền, có dấu hiệu nhiễm trùng mạn tính, hoặc nằm ở các vị trí nhạy cảm như bàn chân, gót chân. Nếu có dấu hiệu bất thường, cần đến ngay bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm về sau.

Bên cạnh đó, để phòng tránh bệnh dại hiệu quả, người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vắc xin phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm...