--> -->

“Chảy máu chất xám” chưa nguy bằng “lãng phí chất xám”?

Nghiên cứu sinh tiến sĩ ĐH Brandeis (Mỹ) Ngô Di Lân quan điểm, bài toán lớn nhất hiện nay không phải “chảy máu chất xám” mà là “lãng phí chất xám” bởi cứ kêu gọi mọi người về mà không giúp họ dùng hết được năng lực thì cũng chẳng khác gì chảy máu chất xám cả!
chay mau chat xam chua nguy bang lang phi chat xam Ngày càng nhiều hiện tượng “chảy máu chất xám” ra nước ngoài
chay mau chat xam chua nguy bang lang phi chat xam Doanh nghiệp Việt đứng trước thực trạng “chảy máu chất xám”

Cách đây đôi hôm, tôi có may mắn được tham dự một buổi giao lưu thân mật với một số anh chị cán bộ cấp cao ở Việt Nam được cử sang Mỹ theo học một khoá nhằm nâng cao năng lực quản lý.

Buổi trò chuyện rất vui vẻ, sôi nổi chủ yếu xoay quanh đề tài làm thế nào để tránh tình trạng chảy máu chất xám và thu hút người tài về nước. Hai bên trao đổi rất thẳng thắn và vì thẳng thắn nên đến cuối buổi thì cá nhân tôi nhận thấy rằng vấn đề trước mắt không phải là làm thế nào để có thể thu hút được nhân tài về nước mà là làm thế nào để những người đã về rồi hoà nhập với môi trường trong làm việc trong nước.

chay mau chat xam chua nguy bang lang phi chat xam
Tác giả bài viết Ngô Di Lân hiện đang là nghiên cứu sinh tiến sĩ Đại học Brandeis, Hoa Kỳ.

Vì sao vấn đề chảy máu chất xám không phải là vấn đề bức thiết nhất? Vì dù tất cả du học sinh có không muốn về nước đi nữa thì một phần lớn trong số đó vẫn phải về vì không phải ai cũng xin được visa để ở lại làm việc. Điều đó có nghĩa là từ trước đến giờ vẫn có một số lượng tương đối đi du học rồi về nước đi làm chứ không phải ai cũng ở lại nước ngoài hết.

Để không lãng phí chất xám thì trước tiên phải giúp những người này phát huy tối đa năng lực của mình đã, trước khi tính đến chuyện tiếp tục thu hút các đối tượng đang đi làm ở nước ngoài rồi để về nước cống hiến. Còn nếu cứ kêu gọi mọi người về mà không giúp họ dùng hết được năng lực thì cũng chẳng khác gì chảy máu chất xám cả!

Người ta thường nói rằng "cần hai người để nhảy điệu Tango", để có sự hoà nhập giữa những du học sinh mới về nước và những đồng nghiệp từ trước đến giờ chỉ học tập và làm việc ở trong nước cần có sự hợp tác và thiện chí của cả đôi bên chứ không của riêng ai.

Nếu các du học sinh mới về nước có oằn mình lên để thích nghi với môi trường mới mà các đồng nghiệp trong nước không tạo điều kiện thì họ cũng không thể nào hoà mình vào tập thể được.

Mặt khác, nếu các đồng nghiệp đã tạo điều kiện rồi mà các du học sinh về nước nhất quyết làm việc theo "phong cách Tây" của mình và thậm chí tìm cách thay đổi ngay tác phong làm việc của những người ở nhà thì chắc chắn sẽ không thể nào hoà nhập được, thậm chí sẽ tạo ra mâu thuẫn và xung đột.

Theo ý kiến của mình thì ở đây nói theo ngôn ngữ quan hệ quốc tế thì chúng ta cần có một cuộc "mặc cả lớn" (grand bargain) giữa những du học sinh về nước và những đồng nghiệp trong nước.

Cuộc mặc cả lớn này về cơ bản như sau: những du học sinh mới về cần chấp nhận rằng ít ra trong thời gian trước mắt những người đồng nghiệp của mình ở trong nước của mình, dù học hàm có thể thua kém mình nhưng vẫn sẽ là những người "bề trên" của mình.

Họ là người am hiểu rõ hơn bạn xem bộ máy vận hành ra sao, mọi thứ "đường đi lối lại" trong cơ quan như thế nào. Những người này không nhất thiết giỏi hơn các bạn nhưng họ có kinh nghiệm hơn các bạn là điều chắc chắn.

Ngược lại, những người ở trong nước cần công nhận năng lực chuyên môn của những người từ nước ngoài về và tạo điều kiện để những bạn trẻ đó phát huy năng lực và kiến thức của mình.

Nếu thẳng thắn mà nhìn nhận thì ít ra đa phần các bạn du học sinh ở nước ngoài được đào tạo và rèn luyện một cách bài bản và chuyên nghiệp hơn các bạn ở trong nước. Vì thế nếu năng lực chuyên môn của du học sinh hơn sinh viên được đào tạo trong nước thì cũng không có gì đáng ngạc nhiên vì đơn giản là môi trường học tập, làm việc ở những nước phát triển ưu việt hơn ở Việt Nam mà thôi.

Như vậy đây sẽ là một thoả thuận bất thành văn cùng thắng cho cả đôi bên: những bạn mới về được tạo điều kiện để phát huy sở trường của mình ở mức tối đa và nhanh chóng hoà nhập với môi trường mới còn những bạn trong nước sẽ không cảm thấy vị trí của mình bị đe doạ bởi những du học sinh mới về, đồng thời có cơ hội học hỏi để nâng cao năng lực của bản thân.

Sự mặc cả này là một điều cần thiết bởi chỉ cần một trong hai bên nhất quyết rằng mình hơn bên kia tuyệt đối thì chuyện làm việc với nhau một cách hoà hợp là cực kỳ khó, nếu không phải là bất khả thi.

Nếu các du học sinh về nước với thái độ kiêu căng, trịch thượng thì dù học giỏi đến mấy đi nữa thì cũng sẽ trở thành một mục tiêu cực lớn cho sự ganh đua và đố kỵ của tất cả những người còn lại.

Nếu các bạn ở trong nước nghĩ rằng bọn du học sinh mới về nước chẳng biết gì và cô lập họ thì sẽ đánh mất cơ hội được học hỏi nhiều điều mới mẻ và đất nước sẽ đánh mất cơ hội tận dụng nguồn lực tri thức vô cùng quý giá.

Ở đây mình muốn nhấn mạnh một lần rằng bài toán lớn nhất hiện nay chưa phải là làm sao để thể thu hút được nhân tài về nước mà là làm thế nào để những người đã về rồi hoà nhập được với những người đã và đang học tập và làm việc ở trong nước từ trước đến giờ.

Để giải được bài toán này không nhất thiết cần phái chế độ đặc cách hay lương bổng đặc biệt gì nhưng sẽ yêu cầu một chiến lược dài hơi để tạo ra sự gắn kết giữa du học sinh và sinh viên trong nước, để giúp du học sinh hình dung được phong cách làm việc ở trong nước đồng thời giúp sinh viên trong nước làm quen với tác phong làm việc ở nước ngoài.

Dân Trí

Có thể bạn quan tâm

Nên xem

Cô giáo yêu nghề, tận tụy với học sinh

Cô giáo yêu nghề, tận tụy với học sinh

Luôn hết mình trong giảng dạy và chủ nhiệm, cô giáo Nguyễn Thị Kim Oanh, giáo viên Trường THCS Tri Thủy, huyện Phú Xuyên, Hà Nội, là một trong những cá nhân tiêu biểu trong phong trào “Người tốt, việc tốt” cấp huyện năm 2025.
Hiệu quả từ truyền thông chính sách

Hiệu quả từ truyền thông chính sách

Trong những năm qua, các cấp Công đoàn tỉnh Hà Tĩnh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho người lao động, tạo được sự chuyển biến tích cực trong nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người lao động và người sử dụng lao động.
Chút se lạnh giữa mùa hạ

Chút se lạnh giữa mùa hạ

Chúng ta đang đi qua những ngày se lạnh giữa mùa hạ. Chỉ sau một cơn mưa dữ dội, tiết trời thoắt trở nên dịu dàng đến lạ. Dường như, mùa thu chợt ghé thăm Hà thành bởi còn vấn vương chút nhớ nhung
Khi các nguyên thủ dạo bộ Hồ Gươm

Khi các nguyên thủ dạo bộ Hồ Gươm

Hồ Hoàn Kiếm viên ngọc quý giữa lòng Thủ đô không chỉ là biểu tượng của khát vọng hòa bình mà nơi đây đã thành “địa chỉ đỏ” cho các nguyên thủ quốc gia mỗi lần đến Hà Nội thăm hữu nghị chính thức Việt Nam hoặc dự các hội nghị cấp cao. Một Hồ Gươm quyến rũ không chỉ đáng để thả bước, mà còn gửi thông điệp từ Thủ đô đến toàn thế giới: “Hà Nội thực sự là thành phố bình yên”.
Lê Quang Liêm góp mặt tại vòng chung kết siêu giải cờ nhanh Speed Chess Championship 2025

Lê Quang Liêm góp mặt tại vòng chung kết siêu giải cờ nhanh Speed Chess Championship 2025

Hai đại diện xuất sắc của cờ vua Việt Nam, kỳ thủ Lê Quang Liêm và Lê Tuấn Minh, vừa chính thức giành quyền tham dự vòng chung kết giải cờ nhanh danh giá Speed Chess Championship 2025. Đây là một thành tích đáng tự hào, khẳng định vị thế của cờ vua Việt Nam trên đấu trường quốc tế.
Lần đầu tiên có tour đêm tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh

Lần đầu tiên có tour đêm tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh

Tối 28/5, quận Ba Đình đã chính thức ra mắt sản phẩm du lịch tour đêm "Tiếng chuông Trấn Vũ" - "Chạm vào linh thiêng, Sống cùng huyền thoại" tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh. Đây là sản phẩm du lịch đêm đầu tiên được thí điểm tại ngôi đền cổ kính bên hồ Trúc Bạch. Dự chương trình có Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà.
Đánh bại Real Betis với tỷ số 4-1, Chelsea vô địch UEFA Conference League 2024/25

Đánh bại Real Betis với tỷ số 4-1, Chelsea vô địch UEFA Conference League 2024/25

Chelsea đã có màn trình diễn tuyệt vời để lật ngược thế cờ và giành chiến thắng vang dội 4-1 trước Real Betis trong trận chung kết UEFA Europa Conference League mùa giải 2024/25, qua đó nâng cao chiếc cúp danh giá trong lịch sử câu lạc bộ.

Tin khác

Chút se lạnh giữa mùa hạ

Chút se lạnh giữa mùa hạ

Chúng ta đang đi qua những ngày se lạnh giữa mùa hạ. Chỉ sau một cơn mưa dữ dội, tiết trời thoắt trở nên dịu dàng đến lạ. Dường như, mùa thu chợt ghé thăm Hà thành bởi còn vấn vương chút nhớ nhung
Lần đầu tiên có tour đêm tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh

Lần đầu tiên có tour đêm tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh

Tối 28/5, quận Ba Đình đã chính thức ra mắt sản phẩm du lịch tour đêm "Tiếng chuông Trấn Vũ" - "Chạm vào linh thiêng, Sống cùng huyền thoại" tại Di tích quốc gia đặc biệt Đền Quán Thánh. Đây là sản phẩm du lịch đêm đầu tiên được thí điểm tại ngôi đền cổ kính bên hồ Trúc Bạch. Dự chương trình có Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà.
Trọng Lân - Anh Đào tái hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời"

Trọng Lân - Anh Đào tái hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời"

Sau thành công của "Lối về miền hoa", cặp đôi Trọng Lân - Anh Đào một lần nữa kết hợp trong "Cầu vồng ở phía chân trời" - bộ phim kể về hành trình tìm lại tình yêu của hai gia đình đơn thân giữa cuộc sống hiện đại đầy bộn bề.
Cần đảm bảo các chế độ đặc thù cho ngành Y tế Thủ đô

Cần đảm bảo các chế độ đặc thù cho ngành Y tế Thủ đô

Ngành Y tế, với tính chất đặc thù, cần được đảm bảo các chế độ đặc biệt dành cho người lao động như tiền trực, chế độ bồi dưỡng tại chỗ và điều chỉnh mức phụ cấp ưu đãi nghề. Điều này nhằm nâng cao đời sống, động viên tinh thần và đảm bảo sự ổn định cho lực lượng y tế, vốn đang đối mặt với nhiều áp lực và thách thức.
Những điều kiêng kỵ cần chú ý trong Tết Đoan Ngọ

Những điều kiêng kỵ cần chú ý trong Tết Đoan Ngọ

Tết Đoan Ngọ (mùng 5/5 âm lịch) là một trong những dịp lễ truyền thống quan trọng của người Việt, còn được gọi là "Tết giết sâu bọ". Bên cạnh các nghi lễ và món ăn truyền thống, ngày này cũng có nhiều điều kiêng kỵ mà người dân thường lưu ý để tránh gặp xui rủi trong nửa cuối năm.
Áp lực thi vào lớp 10 trường công ở Hà Nội: Cô trò và phụ huynh cùng dốc hết sức

Áp lực thi vào lớp 10 trường công ở Hà Nội: Cô trò và phụ huynh cùng dốc hết sức

Chỉ còn vài ngày nữa thôi là các em học sinh sẽ bước vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2025 - 2026. Đây là thời điểm các thí sinh đang dốc hết sức ôn tập để chuẩn bị cho kỳ thi được đánh giá là "căng thẳng hơn cả thi đại học”.
Làm sao để học sinh có một kỳ nghỉ hè bổ ích, ý nghĩa?

Làm sao để học sinh có một kỳ nghỉ hè bổ ích, ý nghĩa?

Hè là khoảng thời gian học sinh được nghỉ ngơi, lấy lại cân bằng sau một năm học tập đầy căng thẳng, vất vả. Tuy nhiên, làm sao để các em có một kỳ nghỉ hè bổ ích, an toàn, ý nghĩa vẫn là mối băn khoăn, trăn trở; đòi hỏi sự chung tay của cả gia đình, nhà trường và xã hội.
Tăng cường bảo đảm an ninh trật tự, an toàn trường học

Tăng cường bảo đảm an ninh trật tự, an toàn trường học

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa có Công văn số 2470/BGDĐT-HSSV gửi các Sở GD&ĐT cùng các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp và Trường Hữu nghị 80, Trường Hữu nghị T78 về việc đẩy mạnh công tác bảo đảm an ninh trật tự, phòng ngừa tội phạm, phòng chống vi phạm pháp luật năm 2025.
Tết Đoan Ngọ và phong tục “diệt sâu bọ” trong văn hóa Việt Nam

Tết Đoan Ngọ và phong tục “diệt sâu bọ” trong văn hóa Việt Nam

Vào mùng 5 tháng 5 Âm lịch hằng năm, khi tiết trời chuyển mình sang hè với nắng gắt và độ ẩm tăng cao, người Việt lại đón mừng Tết Đoan Ngọ, hay còn gọi là Tết “diệt sâu bọ”. Đây là một trong những ngày lễ truyền thống lâu đời và giàu bản sắc văn hóa, gắn liền với những nghi thức đặc biệt nhằm thanh lọc cơ thể, bảo vệ sức khỏe và cầu mong một mùa màng tốt tươi.
Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT

Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT

Ngày 27/5, Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) có Công văn số 113-CV/ĐU gửi Ban Thường vụ các Tỉnh ủy, Thành ủy trực thuộc Trung ương về việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT) năm 2025.
Xem thêm
Phiên bản di động