Mọi sản phẩm nghiên cứu khoa học công nghệ phải đi tới thị trường

Chấp nhận độ trễ trong nghiên cứu khoa học

Tiếp tục Phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Qua thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban thẩm tra đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục bám sát và thể chế hóa đầy đủ tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW; thực hiện đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.

Đồng thời, thể chế hóa chủ trương của Đảng về vai trò của doanh nghiệp, kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó kinh tế tư nhân là động lực hàng đầu thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới sáng tạo; cần thể hiện rõ ràng “chủ thuyết” phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong dự thảo Luật bởi đây được coi là đạo luật gốc trong lĩnh vực này...

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Quốc hội

Về quy định các chính sách ưu đãi, vượt trội, đặc thù, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị tiếp tục rà soát, thể chế hóa đầy đủ hơn các chính sách ưu đãi, vượt trội, đặc thù trong Nghị quyết số 57-NQ/TW, ví dụ nghiên cứu, thể chế hóa nội dung về chấp nhận độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đồng thời tiếp tục nghiên cứu, rà soát để thể chế hóa đầy đủ các chính sách khẳng định vai trò của doanh nghiệp, khu vực kinh tế tư nhân. Theo đó, cần tạo không gian mở, thuận lợi để cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp thực hiện quyền tự do nghiên cứu và phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, quyền tự do kinh doanh trong ứng dụng kết quả nghiên cứu và phát triển công nghệ vào hoạt động sản xuất kinh doanh...

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng, tại Điều 11 đề cập đến 10 nội dung về chính sách phát triển khoa học công nghệ. Tuy nhiên, chính sách về phát triển nguồn nhân lực rất quan trọng thì lại được xếp cuối cùng, sau các chính sách về đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật, phát triển thị trường khoa học công nghệ, khuyến khích nghiên cứu và chính sách về hội nhập quốc tế.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, việc đưa chính sách nào lên hàng đầu trong Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là thể hiện thứ tự ưu tiên. Đối với phát triển khoa học công nghệ thì chính sách về nguồn nhân lực là vấn đề cần phải ưu tiên hàng đầu.

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Bởi đây là yếu tố rất quan trọng để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, tạo bước đột phá theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW xác định yếu tố tiên quyết là thể chế nhân lực, hạ tầng dữ liệu và công nghệ chiến lược.

Trong đó, cần có những ưu tiên rõ ràng về thu hút nguồn nhân lực khoa học công nghệ từ trí thức Việt kiều và người nước ngoài như chủ trương đề ra trong Nghị quyết 57-NQ/TW là ban hành cơ chế đặc thù thu hút người Việt Nam ở nước ngoài, người nước ngoài có trình độ cao về Việt Nam làm việc, sinh sống...

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Điều 71 dự thảo Luật quy định về chính sách tín dụng hỗ trợ hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhưng khá chung chung giống như nghị quyết là được ưu tiên, được xem xét hỗ trợ lãi suất từ các quỹ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo của Nhà nước và từ Ngân hàng phát triển Việt Nam.

Như vậy, các tổ chức và đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học, công nghệ sẽ khó tiếp cận được nguồn vốn ưu đãi, chính sách ưu tiên này.

Tạo động lực để phát triển khu vực kinh tế tư nhân

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, phạm vi sửa đổi Luật nên nhấn mạnh vào những nội dung trọng tâm, trong đó chú trọng tới giảm bớt các thủ tục cho các nhà khoa học như phải dành thời gian thanh toán hóa đơn chứng từ, góp phần tạo thuận lợi hơn cho các nhà khoa học tập trung vào nghiên cứu, sáng tạo...

Về tên gọi dự thảo Luật, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn gợi mở, nên để tên là Luật Khoa học và công nghệ (sửa đổi) và nội dung đổi mới sáng tạo là nội hàm nằm trong Luật, nghiên cứu xây dựng thành chương riêng...

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan kết luận nội dung thảo luận. Ảnh: Quốc hội

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, cách tiếp cận Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã có sự đổi mới rõ rệt là không có sự phân biệt khu vực, tổ chức công lập và tư nhân. Trong đó, ưu tiên tạo điều kiện, động lực để phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ để quản lý mà để kiến tạo một không gian phát triển khoa học công nghệ cho xã hội, chứ không chỉ để dành riêng cho các tổ chức nghiên cứu khoa học. Mọi sản phẩm nghiên cứu khoa học công nghệ phải đi tới thị trường, được ứng dụng, phục vụ trong cuộc sống để tránh bị lãng phí nguồn lực.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp thu tối đa, nghiên cứu ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện dự án Luật.

Phương Thảo