Doanh nghiệp lo ngại khó khăn khi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt

Cần đánh giá tác động một cách toàn diện

Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam vừa tổ chức hội thảo tham vấn hoàn thiện dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp sắp tới. Dự án Luật này đang thu hút sự quan tâm của các doanh nghiệp chịu tác động trực tiếp của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt.

Theo Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Đậu Anh Tuấn, trong năm 2024, đã có 197.900 doanh nghiệp rút khỏi thị trường, tăng 14,7% so với năm 2023 và đây là mức kỷ lục.

Ông Tuấn cũng nhìn nhận, kinh tế toàn cầu năm 2025 dự báo tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Khu vực doanh nghiệp trong nước đang đối diện với tình trạng sức mua suy giảm liên tục và chi phí đầu vào gia tăng. Trong khi đó, đầu tư và tiêu dùng là hai yếu tố trọng yếu, có tác động trực tiếp đến tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Việc điều chỉnh thuế suất tiêu thụ đặc biệt một cách đột ngột có thể làm giảm sức mua, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp và sự phát triển chung của nền kinh tế. Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị cân nhắc thận trọng việc điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, chưa xem xét tăng thuế và bổ sung mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt tại thời điểm này mà lộ trình tăng thuế có thể xem xét từ năm 2028 để đảm bảo tính khả thi.

Các doanh nghiệp, chuyên gia góp ý vào dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đưa ra 2 phương án tăng thuế đối với rượu, bia, trong đó có phương án tăng đạt tới 100% cho tới năm 2030 (theo Phương án 2). Với nước giải khát, dự thảo Luật bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường hàm lượng trên 5g/100ml theo tiêu chuẩn Việt Nam vào đối tượng chịu thuế với thuế suất dự kiến là 10%.

Băn khoăn về chính sách thuế với bia, bà Trần Ngọc Ánh, Giám đốc Ngoại vụ cấp cao, Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken Việt Nam đề nghị Ban soạn thảo thực hiện đánh giá tác động một cách toàn diện, có sự tham gia của các tổ chức nghiên cứu độc lập để đảm bảo cơ sở khoa học cho chính sách thuế, tổ chức tham vấn đầy đủ các đối tượng chịu sự tác động đồng thời xem xét yếu tố phát triển kinh tế để tránh gây xáo trộn cho ngành sản xuất bia và các ngành liên quan.

Đồng thời, cân nhắc lộ trình tăng thuế hợp lý, giữ nguyên mức thuế tiêu thụ đặc biệt trong một năm kể từ năm 2026 khi Luật bắt đầu hiệu lực, tức lần tăng thuế đầu tiên sẽ vào năm 2027. Theo bà Ánh, việc đánh giá tác động của việc tăng thuế cần một nghiên cứu về hành vi người tiêu dùng, góp phần xác định tác động của việc tăng giá các sản phẩm bia đến nhu cầu và sức khỏe của cộng đồng.

Lo ngại xu hướng chuyển sang các sản phẩm bất hợp pháp...

Góp ý về đề xuất bổ sung nước giải khát có đường đường theo Tiêu chuẩn Việt Nam với hàm lượng đường trên 5mg/l vào đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt với thuế suất 10%, ông Nguyễn Duy Hưng, Công ty TNHH Thương mại - Dịch vụ Tân Hiệp Phát cho biết đồng tình với mục tiêu của việc đưa nước giải khát có đường vào chịu thuế là để chống béo phì.

Tuy nhiên, cần phải đánh giá xem có thật sự hợp lý không, vì đường là một trong các nguyên nhân, nhưng không phải là nguyên nhân chủ yếu và nước giải khát có đường cũng chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ. Ông Hưng cho rằng, nhiều sản phẩm có đường khác như bánh kẹo chứa rất nhiều đường không áp thuế là không công bằng...

Theo ông Hưng, hiện nay ngành nước giải khát chưa có cơ hội được đối thoại, cung cấp thông tin, bằng chứng cho Ban soạn thảo. Do đó, đại diện doanh nghiệp không đề xuất lộ trình áp thuế, bởi hiện nay nhiều căn cứ chưa được làm rõ...

TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho hay, Nhà nước đang có rất nhiều chính sách ưu đãi thuế để kích cầu, hỗ trợ doanh nghiệp. Do đó, nếu áp thuế tiêu thụ đặc biệt với bối cảnh doanh nghiệp trong ngành đang khó khăn là đi ngược lại các chính sách kích cầu.

Về mục tiêu điều chỉnh hành vi người tiêu dùng, ông Thành khẳng định, đối với mặt hàng bia, rượu, việc áp thuế không giảm được tiêu dùng vì người tiêu dùng có xu hướng chuyển sang các sản phẩm bất hợp pháp...

Tại hội thảo, đại biểu Quốc hội Vũ Tuấn Anh, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV và gần đây là Phiên họp tháng 3/2025, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến vào dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Việc lấy ý kiến của các doanh nghiệp, hiệp hội lần này nhằm góp phần tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật với phương châm không tạo ra biến động lớn, tác động xấu đến hoạt động sản xuất kinh doanh và nghiên cứu hài hòa lợi ích cho các doanh nghiệp...

Phương Thảo