Với suy nghĩ trẻ khuyết tật giống như “vầng trăng khuyết”, bác sĩ Đỗ Thúy Nga (ở Hà Nội) chỉ có một ước muốn duy nhất là nỗ lực hết sức để giúp những vầng trăng ấy tròn, đầy hơn. Ở tuổi 83, hạnh phúc của bác sĩ Nga đơn giản chỉ là được thấy sự trưởng thành của những đứa trẻ còn khiếm khuyết. Với bà, đó là cách để trả ơn cuộc đời, nhen nhóm lên niềm hy vọng đối với các gia đình và với những trẻ bị thiệt thòi, đúng như cái tên "Trung tâm Hy Vọng" mà bà tâm huyết gây dựng suốt hơn 23 năm qua. Bởi vậy, người ta gọi bà là người mẹ của những “vầng trăng khuyết” như một sự trân trọng và tri ân sâu sắc.

Nhiều năm qua, Trung tâm Hy Vọng (thuộc Hội Cứu trợ trẻ em tàn tật thành phố Hà Nội), đã trở thành địa chỉ tin cậy để nhiều bậc phụ huynh tin tưởng, gửi gắm con em mình bị khuyết tật đến để chăm sóc, phục hồi chức năng. Đồng hành, gắn bó với trẻ ở đây chính là bác sĩ, Giám đốc Trung tâm Đỗ Thúy Nga - người được ví đã mang niềm tin và "gieo" hy vọng cho trẻ khuyết tật.

Trước nghỉ hưu, bà Nga từng làm bác sĩ nhi khoa hơn 10 năm ở Bệnh viện Đa khoa Thạch Thất. Đặc biệt, trong thời gian làm ở Khoa Hồi sức Cấp cứu tại Bệnh viện bà đã chứng kiến nhiều trẻ bị viêm não, màng não để lại những di chứng nặng nề. “Khi thấy những gia đình bệnh nhi nghèo bán gần như tất cả tài sản để cứu chữa cho con, mà vẫn bất lực chỉ biết ôm đứa con khiếm khuyết vào lòng. Điều đó khiến tôi vô cùng day dứt. Dù đã hết sức cứu chữa, nhưng trong thâm tâm tôi luôn nghĩ mình chưa làm hết trách nhiệm của người thầy thuốc. Tôi luôn cảm thấy bản thân có “nợ” với những đứa trẻ kém may mắn, có “nợ” với cuộc đời” - bác sĩ Nga bộc bạch.

Sau đó, bác sĩ Nga chuyển công tác, bà về làm việc tại Ủy ban Bảo vệ bà mẹ và Chăm sóc trẻ em, rồi làm Phó trưởng Phòng Giáo dục quận Ba Đình. Trong suốt quá trình làm việc, khi đến thăm các trường học, bác sĩ Nga lại chứng kiến nhiều trẻ khuyết tật ngồi học “lạc chỗ”. “Một số trẻ dù đang học lớp 4, lớp 5, nhưng chưa biết đọc, biết viết, không có bạn bè… khiến tôi luôn cảm thấy băn khoăn và tội cho các cháu”- bác sĩ Nga chia sẻ.

Tâm huyết với việc chăm sóc trẻ chậm phát triển trí tuệ, sau khi nghỉ hưu, bác sĩ Nga mở Trung tâm Hy Vọng. Từ lớp học nhỏ, được sự ủng hộ của gia đình, bạn bè, các nhà hảo tâm trong nước và quốc tế bà đã xây dựng được Trung tâm. Với mong muốn Trung tâm sẽ là nơi chia sẻ sự yêu thương của mình với những đứa trẻ thiếu may mắn, đặc biệt là những gia đình có trẻ không may bị khuyết tật.

Từ phòng khám, kiêm phòng học cho trẻ khuyết tật, dần hình thành Trung tâm lớn bác sĩ Nga đã trải qua không ít khó khăn. “Thậm chí, khi mới thành lập Trung tâm, nhiều đồng nghiệp còn bảo tôi đang “húc đầu vào đá”, khi dấn thân vào công việc nuôi dạy trẻ khuyết tật. Nghỉ hưu, thay vì lựa chọn những lời mời đi làm thêm của nhiều phòng khám vừa nuôi dưỡng được nghề, lại có thu nhập cao… nhưng tôi vẫn quyết chí mở trung tâm cho trẻ kém may mắn” - bà Nga nhớ lại.

Đặc biệt, theo bác sĩ Nga cách đây hơn 20 năm, sự nhận biết của cộng đồng về trẻ thiểu năng trí tuệ, tự kỷ còn rất mơ hồ. Thậm chí chính các bậc phụ huynh không may có con bị khiếm khuyết họ cũng không muốn bị mọi người đánh giá, dị nghị nên thường giấu, khiến trẻ thêm thiệt thòi…

May mắn, trong hành trình xây dựng Trung tâm, bác sĩ Nga luôn có gia đình đồng hành và ủng hộ. Từ việc xây dựng Trung tâm trên mảnh đất của gia đình, từ đó giúp cho việc nuôi dạy trẻ không tốn nhiều kinh phí. Đồng thời, đó cũng chính là động lực mạnh mẽ, giúp người phụ nữ U60 thực hiện được mong ước vì cộng đồng, vì trẻ thơ luôn đau đáu của mình.

Trung tâm Hy Vọng được thành lập từ năm 2002, đến nay đã tiếp nhận và giúp đỡ cho trên 500 trẻ khuyết tật. Đặc biệt, Trung tâm không chỉ tiếp nhận trẻ khuyết tật ở Hà Nội mà còn ở nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước. Theo bác sĩ Nga, ngoài 60 - 70% là trẻ tự kỷ, Trung tâm còn nhận những bé bị down, di chứng viêm não, bại não thể nhẹ… Tất cả các nhóm bệnh trên đều có chung bệnh chứng là chậm phát triển trí tuệ. Bởi vậy, việc nuôi dạy trẻ ở đây rất vất vả.

Theo bà Nga, khi mở Trung tâm chỉ có 2, 3 giáo viên được trả lương không cao, thậm chí thời gian đầu không lương. Đến thời điểm hiện tại, Trung tâm có 15 giáo viên đang chăm sóc hơn 50 trẻ chậm phát triển. "Tôi mở cơ sở này không chủ trương làm kinh tế với trẻ khuyết tật mà chỉ chia sẻ giúp đỡ, nên học phí rất thấp. Giáo viên đến đây chấp nhận lương thấp. Vậy mà nhiều người đã gắn bó với tôi đến nay gần 20 năm rồi" - bà Nga kể.

Hiện ở Trung tâm có khoảng 50 trẻ, chia làm 4 nhóm lớp từ A1 đến A4 theo độ tuổi và theo dạng khuyết tật. Vào học tại Trung tâm đều là những trẻ đặc biệt, nên mỗi trẻ sẽ có một hồ sơ riêng, có phiếu đánh giá hàng tháng. Theo đó, phương pháp dạy của Trung tâm là nương theo khả năng tiếp thu của trẻ. Đặc biệt, bác sĩ Nga có chủ trương dạy nhân cách trước khi dạy chữ, đó là biết yêu thương, giúp đỡ mọi người là căn bản.

Là lớp học của những trẻ đặc biệt, nên nhiều bé tự nhiên lên cơn động kinh, thậm chí là tự làm đau bản thân… là những chuyện thường gặp. Cô giáo Lê Thị Huyền Trang cho biết: Lớp chị đang có 9 học sinh, mỗi trẻ mỗi độ tuổi, mỗi tính cách và phải áp dụng những cách dạy khác nhau. Nhưng điều chung nhất là với bất cứ trẻ nào các cô đều phải kiên nhẫn và nhẹ nhàng, vì to tiếng là trẻ phản ứng dữ dội. “Các học sinh trong lớp tôi đa phần vừa bị tự kỷ, vừa bị não, lại là thể nặng nên thường kèm theo rất nhiều bệnh lý khác, bởi vậy trẻ ở lớp này thường được dạy các kỹ năng tự phục vụ cá nhân là chính” - cô Trang nói.

Với kinh nghiệm 16 năm đứng lớp, cô Trang cho biết có thể nhận diện được sự thay đổi sắc thái trên mặt của trẻ, từ đó có những biện pháp nhằm kiềm chế hành vi bất thường của các em học sinh. “Đơn cử như trường hợp trẻ thích tự làm tổn thương bản thân, chúng tôi sẽ áp dụng cách cho bật nhảy từ 1- 50 lần giúp trẻ dần quên đi cơn cáu giận, giảm được tới 80% cơn bệnh, xong từ từ trẻ quên đi là được”- cô Trang cho biết thêm.

Được biết, rất nhiều trẻ khi đến Trung tâm ở thể nặng nhưng được bác sĩ Nga và các cô giáo nuôi dạy từ cách phát âm, cho đến kỹ năng tự phục vụ bản thân. Các em đã tiến bộ và thay đổi rất nhiều. Hơn 20 năm với hơn 500 lượt trẻ đến và đi. Không ít trẻ đã trưởng thành và có cuộc sống ổn định, xây dựng gia đình, tham gia một số nghề phù hợp với năng lực của bản thân, mang lại niềm vui cho các gia đình.

Điều đặc biệt, tại Trung tâm, trẻ không chỉ học văn hóa mà còn được bác sĩ Nga khám sức khỏe định kỳ, một năm 2 lần. Đồng thời, bác sĩ Nga còn hướng dẫn, đào tạo giáo viên tại Trung tâm các kỹ năng cơ bản về sơ cấp cứu thường gặp, để ứng phó khi trẻ có biểu hiện bất thường. Bên cạnh đó, việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ tại Trung tâm còn sự đồng hành của các đơn vị, bệnh viện… góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc trẻ tại đây.

Tuy còn gặp nhiều khó khăn về chi phí duy trì cơ sở, chi trả thu nhập cho giáo viên, nhưng suốt 23 năm qua, Trung tâm Hy Vọng của bác sĩ Nga vẫn cố gắng thu xếp giảm học phí cho các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn. Trung bình học phí của mỗi trẻ là 4 triệu đồng/tháng, nhưng với những trẻ có hoàn cảnh khó khăn sẽ được giảm từ 30 - 70% học phí, tùy trường hợp.

Mỗi năm Trung tâm đều thêm đông học sinh hơn, bác sĩ Nga vẫn mong nối dài những vòng tay yêu thương của các cá nhân, tổ chức để có thể đồng hành cùng bà giúp đỡ cho nhiều đứa trẻ kém may mắn. Là người dành cả cuộc đời để cống hiến cho xã hội, cho những đứa trẻ thiệt thòi, bác sĩ Nga cho biết bà sẽ gắn bó với công việc này đến khi nào sức khỏe không cho phép nữa. “Trong tương lai tôi sẽ giao lại nhiệm vụ giúp đỡ trẻ kém may mắn cho con gái cả của mình để tiếp tục nuôi ước mơ, hỗ trợ các cháu được tốt nhất", bác sĩ Nga cho biết thêm.

Với những nỗ lực hết mình vì cộng đồng trong suốt thời gian qua, bác sĩ Nga đã được nhiều tổ chức, ban ngành ghi nhận, biểu dương và khen thưởng, trong đó, có Bằng khen của Hội cứu trợ trẻ em tàn tật Việt Nam; Bằng khen của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội… Đặc biệt, bác sĩ Nga là một trong 10 Gương mặt phụ nữ Thủ đô tiêu biểu, được vinh danh năm 2022.