Cách đây gần 20 năm, đã có một thời người nông dân hoang mang không biết canh tác gì trên mảnh ruộng của mình. Cũng như nhiều hộ nông dân ở xã Đồng Tháp, huyện Đan Phượng (Hà Nội), anh Bùi Văn Khá buồn bã nhìn đồng ruộng xơ xác trong khi đời sống kinh tế luôn khó khăn, thiếu thốn. Phải làm gì để đất “nở hoa”, những bông hoa của sự no đủ, dồi dào? Và rồi trải qua biết bao khó khăn vất vả cùng trăn trở, anh đã thành công “gieo hoa vào đất, gieo duyên vào đời”.

Xuất thân là người nông dân nghèo ở vùng quê bãi ven sông Đáy huyện Đan Phượng với nghề chủ yếu là sản xuất nông nghiệp trồng lúa, các loại cây rau màu đơn thuần, anh Bùi Văn Khá quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời bởi giá trị sản lượng cây nông nghiệp chỉ cho thu nhập thấp, người nông dân dù lao động quần quật sớm tối vẫn cứ nghèo.

Năm 2014 anh lập gia đình và thấm thía hơn với cái khó khăn chồng chất khi trách nhiệm của người đàn ông trong gia đình đè nặng trên vai. Phải làm gì để phát triển kinh tế, để thoát khỏi đời sống ăn bữa nay lo bữa mai? Anh trằn trọc suy nghĩ hàng đêm rồi đau đáu nhìn những cánh đồng của gia đình mình, của những người nông dân khác hết vụ mùa là trơ trọi hoang vắng.

Anh đã tìm hiểu nghe ngóng khắp mọi nơi xem mô hình kinh tế nào có thể biến đất nông nghiệp thành “vàng”. Lúc đó, anh biết đến mô hình trồng hoa đồng tiền tại Tây Tựu, Từ Liêm (cũ). Anh quyết định mang giống hoa này về trồng thử nghiệm trên cánh đồng của xã Đồng Tháp.

Thời gian đầu khi mới mang hoa về vùng bãi, anh đã gặp rất nhiều khó khăn. Diện tích đất của mỗi hộ nhỏ, hẹp, vùng đất trồng lúa trũng ngập, thời tiết thì khắc nghiệt, và hơn hết là việc quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất chung của xã vẫn là vùng trồng lúa nên rất khó chuyển đổi cây trồng.

Nhưng với sự quyết tâm học hỏi và đặc biệt được Hội Nông dân xã Đồng Tháp hướng dẫn, kiến nghị các cấp quan tâm tạo điều kiện về cơ chế chính sách, nhất là việc cho phép chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên những khu đất lúa kém hiệu quả. Cùng với đó, chính quyền xã đã tích cực hỗ trợ vận động nhân dân cùng nhau dồn điền đổi thửa để tạo điều kiện cho các mô hình sản xuất mới phát triển. Cuối năm 2015, anh Bùi Văn Khá đã mạnh dạn thuê 2.500m2 đất, vay chính sách, đầu tư hàng trăm triệu đồng tiền thuê làm nhà màng, mua giống hoa đồng tiền về trồng.

“Những ngày đầu vất vả vô cùng, mô hình mới, chưa có nhiều kỹ thuật, cộng thêm thời tiết và địa lý vùng sản xuất chung với sản xuất lúa nên thường xuyên bị úng ngập, cây hoa đồng tiền phát triển rất khó, chi phí phát sinh lớn. Có những lúc nhìn mấy hecta hoa đồng tiền chẳng ra hình ra dáng, bán cũng chẳng ai mua, cho cũng không ai lấy, tôi từng rơi nước mắt.

Thế nhưng nếu mình bỏ cuộc lúc này thì lấy đâu tiền trả nợ. Nếu bỏ cuộc thì làm gì để vực dậy kinh tế? Bởi vậy, tôi cố gắng từng ngày với niềm hy vọng lớn những bông hoa đồng tiền sẽ nhất định đẻ ra tiền. Và hơn thế nữa là khát vọng phát triển mô hình hoa đồng tiền tại chính mảnh đất quê hương mình để những người nông dân có kế sinh nhai, tôi cứ thế cố gắng làm, cố gắng nghiên cứu khoa học, và rồi cũng tới đích”, anh Bùi Văn Khá chia sẻ.

Sau nhiều lần cố gắng, cuối năm 2016 những sản phẩm đầu tiên đã được thu hoạch và cho ra thị trường. Với 4.000m2 đất, mỗi tháng cho thu hoạch sản lượng đáp ứng yêu cầu từ 15.000-30.000 bông hoa, có giá 2.500-3.000 đồng/bông. Từ những bông hoa này, cho anh Khá thu nhập từ 30-40 triệu đồng/tháng.

Năm 2017 sau khi được sự hỗ trợ từ các cấp, cộng thêm kinh nghiệm trong sản xuất, nhất là việc cải tiến việc lắp đặt hệ thống nhà màng để phù hợp hơn với việc sản xuất hoa, anh Khá đã mạnh dạn mở rộng quy mô, thuê thêm đất nâng tổng diện tích trồng lên 20.000m2, gấp 5 lần so với thời điểm khởi nghiệp năm 2015.

Với những hiệu quả của mô hình trồng hoa trên đất lúa, trải qua 10 năm miệt mài với cánh đồng hoa ấy, cuối cùng anh Khá cũng cho ra đời mô hình trồng hoa đem lại giá trị kinh tế cao. Chính mô hình này đã thổi luồng gió mới cho sản xuất nông nghiệp tại địa phương. Nhờ nghiên cứu của anh Khá, giờ đây hoa đồng tiền đã phù hợp thổ nhưỡng, thời tiết, phát triển rất tốt và cho năng xuất cao.

Ông Thiều Văn Son, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đan Phượng cho biết, để thành lập Hợp tác xã Hoa Đồng Tháp, Hội Nông dân huyện Đan Phượng đã ra quyết định thành lập Chi hội nghề nghiệp trồng hoa và hỗ trợ 500 triệu đồng vốn từ Quỹ hỗ trợ nông dân, đến nay vẫn duy trì cho vay để đồng hành và phát triển hợp tác xã.

Với vai trò là Giám đốc Hợp tác xã, hàng năm anh Bùi Văn Khá đã giúp đỡ nhiều hộ gia đình vươn lên thoát nghèo. Từ năm 2017 - 2019 đã giúp đỡ được 9 hộ thoát nghèo, 7 hộ cận nghèo; góp phần đưa xã Đồng Tháp đến năm 2020 không còn hộ nghèo; hộ cận nghèo ngày càng giảm. Đặc biệt, anh Bùi Văn Khá đã phối hợp tham mưu cho cấp hội hướng dẫn giúp đỡ 15 hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn về kiến thức, kỹ thuật, kinh nghiệm sản xuất, và tạo việc làm để ổn định đời sống, phát triển kinh tế.

Chia sẻ về thời điểm này, anh Khá cho biết, nhận thấy mô hình trồng hoa đồng tiền có nhiều tiềm năng kinh tế, năm 2017 nhiều hộ gia đình và anh em bạn bè đã xin tham gia thực hiện mô hình. Đặc biệt có 8 thanh niên trong thôn cùng nhau chuyển đổi 5ha diện tích lúa để đầu tư trồng hoa đồng tiền đem lại thu nhập ổn định. Cùng với đó, các hộ đã tự nguyện thành lập tổ hội nghề nghiệp trồng hoa đồng tiền trên vùng đất lúa của xã. Hội Nông dân xã hướng dẫn và hỗ trợ vay vốn bằng nguồn Quỹ hỗ trợ nông dân thành phố Hà Nội, Quỹ hỗ trợ nông dân huyện Đan Phượng và Ngân hàng chính sách xã hội huyện, với tổng số tiền gần 1 tỷ đồng.

“Qua thực tế sản xuất, dù đã khắc phục nhiều khó khăn nhưng trong những năm từ 2015 đến 2018 mô hình mở rộng quy mô gấp 10 lần diện tích sau 3 năm. Tuy nhiên, quá trình triển khai sản xuất trên quy mô lớn đã không hề dễ dàng. Và với nhiều bài toán đặt ra đó là việc vận động thuê đất nông nghiệp của các hộ để dồn thành ô thửa lớn; kinh phí đầu tư dựng nhà màng nhà lưới đúng quy định, và đặc biệt là nguồn tiêu thụ sản phẩm đầu ra cho hoa Đồng Tiền do sức cạnh tranh thị trường rất cao”, anh Bùi Văn Khá cho biết.

Mặt khác sản phẩm hoa Đồng Tiền là một loại hoa được coi là “nàng công chúa khó tính” đòi hỏi kinh nghiệm và sự kiên trì, nhất là việc tạo chỗ đứng và hướng đi để tạo sự tiếp nhận của người tiêu dùng cần phải có sự thay đổi, trong khi bản thân anh Khá còn thiếu kinh nghiệm thực tiễn; nhất là việc nắm bắt khoa học công nghệ và việc tiếp cận các thị trường theo xu hướng hiện nay còn chưa đáp ứng được cũng là khó khăn nữa để mở rộng sản xuất.

Có thời điểm thời tiết không ủng hộ cây ngập úng mắc bệnh chết nhiều, thiệt hại cả hecta vườn với số tiền hàng tỷ đồng. Mô hình mới bắt đầu với muôn vàn khó khăn thì đại dịch Covid-19 ập tới, vừa phải khắc phục để đảm bảo sản xuất lại vừa chống chọi dịch bệnh thực sự là bài toán mới cho anh Khá cùng các hộ nông dân trồng hoa.

Nhưng với những chính sách của Đảng và Nhà nước, và sự quan tâm của các cấp, các ngành và sự tự chủ, vượt qua khó khăn, anh Khá không những đã dẫn dắt các hộ trồng hoa vượt qua đại dịch, mà mô hình đã ngày càng ổn định hơn. Với sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và trực tiếp là Hội Nông dân đã tiếp tục hỗ trợ, động viên hội viên; tổ chức các hội nghị, các chuyến đi tham quan học tập mô hình, các hội thảo của huyện, thành phố và các vùng lân cận để học tập và áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất,… đã giúp mô hình có nhiều cải tiến, ngày càng lớn mạnh và phát triển.

Năm 2021 với sự thuận lợi từ cơ chế chính sách nhà nước, sự giúp đỡ của Hội Nông dân và sự quyết tâm các hộ gia đình, các hộ đã mạnh dạn mở rộng mô hình lên trên 15ha hoa, trong đó riêng gia đình anh Khá mở rộng 3ha hoa. Mô hình hoa đồng tiền đã lớn mạnh rất nhanh và đem lại thu nhập cao cho các hộ đồng thời đã có thêm nhiều hộ mạnh dạn cùng đầu tư sản xuất lên thành hơn 10 hộ.

Đặc biệt năm 2022 với sự hướng dẫn của Hội Nông dân xã, huyện trong việc vận động các hộ nông dân xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tập thể, tổ hợp tác và hợp tác xã; nhất là việc xây dựng sản phẩm OCOP địa phương; anh Khá đã mạnh dạn đăng ký xây dựng nhãn hiệu sản phẩm OCOP Hoa Đồng Tiền để nâng cao giá trị sản phẩm.

Chính anh là người đã đứng lên vận động các hộ gia đình thành lập Hợp tác xã Hoa Đồng Tháp với sự tham gia của 8 thành viên với tổng diện tích sản xuất trên 15ha, với số vốn ban đầu gần 500 triệu đồng do Hội Nông dân xã trực tiếp giúp đỡ và tổ chức đại hội thành viên theo luật để bắt đầu hoạt động theo hướng mới.

Với sự lỗ lực cố gắng và thay đổi tư duy sản xuất, cách thức sản xuất, sản phẩm hoa Đồng Tiền của Hợp tác xã đã được Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội công nhận sản phẩm OCOP 3 sao vào năm 2023.

Sản phẩm Hoa đồng tiền sau khi đã được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao với nhãn hiệu sản phẩm đảm bảo đã được tiêu thụ rất thuận lợi tại các tỉnh, thành toàn quốc và khu vực Hà Nội, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ sản phẩm hoa trên địa bàn, mang lại sinh kế ổn định cho các hộ nông dân.

Anh Khá cho biết: “Với những kinh nghiệm và kết quả đã thu được theo tôi đã rút ra nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp hiện nay đó là: Để phát triển nông nghiệp việc quan trọng nhất đó là xây dựng nhãn hiệu sản phẩm, sản xuất bài bản, nông dân và doanh nghiệp cần phải có sự liên kết chặt chẽ với nhau. Nông dân có nguồn nông sản, doanh nghiệp có dây chuyền, ứng dụng công nghệ, khoa học và chuyển đổi số.

Sự hợp tác này sẽ tạo ra những sản phẩm có giá trị gia tăng cao, nông dân sẽ không phải lo lắng hiện tượng dồn ứ khi thị trường bị đóng băng hoặc tiêu thụ khó khăn. Những năm gần đây, tôi đã phối hợp với Hội Nông dân các cấp tổ chức tập huấn, hướng dẫn cho các tỉnh, thành phố về học tập với trên 200 hội viên nông dân tham gia các nội dung chuyển giao khoa học kỹ thuật về trồng hoa Đồng Tiền”.

Theo Chủ tịch Hội Nông dân huyện Thiều Văn Son, việc đổi mới ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, ứng dụng kỹ thuật vào thực tiễn sản xuất, tiêu thụ sản phẩm của các hộ trồng hoa đã đạt hiệu quả cao.

“Đây là vấn đề then chốt nhất. Việc đầu tư công nghệ không chỉ đơn thuần là đầu tư vào máy móc thiết bị, nhà màng, nhà lưới để sản xuất mà cần phải làm chủ được những công nghệ mới trong hoạt động sản xuất và kinh doanh cũng như quảng bá sản phẩm, mở rộng thị trường liên kết. Để giải quyết vấn đề này, anh Bùi Văn Khá đã đầu tư vào phát triển nguồn nhân lực và đầu tư cho hoạt động nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi và phát triển để sản xuất có hiệu quả”, ông Thiều Văn Son cho biết.

Về nguồn giống với việc ứng dụng công nghệ, gia đình anh Khá đã tiếp cận với nguồn giống cả trong nước lẫn nhập ngoại; thời gian đầu không chủ động được nguồn giống, phải sử dụng nhiều các chủng giống trên thị trường, chất lượng giống không đảm bảo. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến năng suất, sản lượng và chất lượng hoa và ít chủng loại, khả năng sinh trưởng, phát triển, năng suất và chất lượng của hoa kém chưa đáp ứng.

Sau 2 năm (2017 - 2018) thông qua sự hỗ trợ của các ngành và qua ứng dụng công nghệ và liên kết với các đơn vị như Trung tâm giống cây trồng Trung ương và các đơn vị chuyên cung cấp giống nhập khẩu đảm bảo với nhiều chủng loại khác nhau, đa dạng về sản phẩm, giá cả cạnh tranh phù hợp nhất, anh Khá đã chọn lọc giống phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và cho năng suất giá trị cao đáp ứng nhu cầu thị trường, từ 2 màu hoa và loại hoa đến nay lên gần 10 loại và với nhiều màu sắc khác nhau và năng suất gấp 2 đến 3 lần giống cũ.

Đặc biệt hơn nữa từ năm 2022 đến nay với chủ trương mới của huyện Đan Phượng và trực tiếp là xã Đồng Tháp, “thúc đẩy phát triển nông nghiệp gắn với liên kết tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường, trọng tâm nâng cao giá trị sản xuất kết hợp du lịch trải nghiệm phù hợp với địa phương và bảo vệ tài nguyên môi trường”, anh Khá đã sớm tiếp cận và thay đổi tư duy, dám nghĩ dám làm, tập trung sản xuất thực hiện tốt các chủ trương đã đưa nhãn hiệu sản phẩm ngày càng lớn mạnh.

Trong đó từ năm 2023 đến nay, mô hình Hoa Đồng Tháp trở thành mô hình kinh tế mẫu của huyện Đan Phượng, vinh dự được đón các đoàn về tham quan trải nghiệm mô hình.

Anh Khá hạnh phúc chia sẻ: “Liên tục có các trường học trên địa bàn Thành phố, các đoàn lãnh đạo Trung ương, thành phố Hà Nội, các tỉnh, thành lân cận về thăm và đánh giá cao hiệu quả của mô hình. Cùng với đó, có nhiều cơ quan báo, đài đã về tìm hiểu và lan tỏa mô hình. Đây là sự động viên rất lớn đối với các hộ nông dân trồng hoa đồng tiền”.

Hiện nay, hàng năm, sản phẩm hoa Đồng Tiền của gia đình anh Khá và các hộ trong Hợp tác xã Hoa Đồng Tháp cung cấp ra thị trường từ 1 triệu đến 2 triệu bông hoa; doanh thu năm 2024 đạt 5 tỷ đồng; hỗ trợ tạo việc làm cho 25 lao động mùa vụ, đảm bảo thu nhập bình quân là 8 triệu đồng/người/tháng.

Không chỉ làm giàu cho bản thân và gia đình, anh Bùi Văn Khá đã góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động ở địa phương bằng việc hướng dẫn, phổ biến kinh nghiệm sản xuất, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật cho các hộ khác; nêu cao tinh thần tương thân, tương ái trong sản xuất, kinh doanh để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống.

“Xác định đổi mới công nghệ là yếu tố quyết định trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường, anh Khá đã được tiếp cận với các nhà khoa học, các trung tâm nghiên cứu qua các buổi hội thảo do Hội Nông dân và các ngành hướng dẫn nên đến nay đã dần đưa công nghệ vào sản xuất như việc thay đổi hệ thống nhà màng với chi phí giảm, lại đảm bảo sản xuất, việc ứng dụng các nguồn phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hữu cơ công nghệ cao bảo đảm chất lượng sản phẩm”, ông Thiều Văn Son thông tin.

Ngoài việc tập trung sản xuất anh Khá cũng luôn quan tâm áp dụng các biện pháp thân thiện môi trường. Anh tái sử dụng các chế phẩm từ cây hoa tận dụng làm nguồn phân bón hữu cơ hay sử dụng các gói bọc sản phẩm hoa bằng giấy… Đây là các giải pháp nâng cao giá trị sản phẩm nhưng lại đảm bảo môi trường, góp phần xây dựng thương hiệu sản phẩm và nâng cao năng suất theo hướng bền vững. Các màng PE sau khi hết thời gian sử dụng sẽ được thay thế, thu gom lại bán phế liệu để tái chế. Sử dụng hệ thống đèn chiếu sáng năng lượng mặt trời ít tiêu thụ điện vào sản xuất vừa đảm bảo an toàn, hiệu quả sản xuất, vừa tiết kiệm chi phí.

Mô hình đã xây dựng thương hiệu sản phẩm, phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế du lịch; góp phần xây dựng và nâng cao các tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu của địa phương.

Với mô hình hiệu quả tiêu biểu, nhiều năm liền anh Bùi Văn Khá được thành phố Hà Nội, huyện Đan Phượng và xã Đồng Tháp đánh giá cao và tặng nhiều bằng khen, giấy khen hộ sản xuất kinh doanh giỏi và mô hình tiêu biểu trong sản xuất.

Từ năm 2019 đến nay gia đình anh Khá được tặng danh hiệu “Hộ Nông dân sản xuất kinh doanh giỏi” cấp Thành phố; đặc biệt cuối năm 2023 anh đã vinh dự được Hội Nông dân thành phố Hà Nội tôn vinh tặng thưởng “Nông dân Thủ đô xuất sắc”. Năm 2024, anh tự hào và vinh dự trở thành nông dân duy nhất của huyện Đan Phượng nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho “Hội viên nông dân, có mô hình sản xuất hiệu quả và ổn định, giúp đỡ nhiều hộ nông dân khác phát triển kinh tế và tạo việc làm cho nhiều lao động, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội”.

Sinh ra ở mảnh đất Đan Phượng tươi đẹp, anh Bùi Văn Khá không chỉ là người “gieo hoa vào đất” mà còn là người “gieo duyên vào đời”, bởi nhờ có bàn tay và tâm huyết của anh, nhiều hộ nông dân đã khiến cho mảnh đất ruộng vùng đất bãi “nở hoa”, nhiều người lao động có việc làm. Và hơn thế nữa, chính anh đã biến Đồng Tháp trở thành một “vựa” hoa mới của Thủ đô Hà Nội - Nơi để những con người Hà Nội yêu cái đẹp chọn làm “điểm đến” đầy lý tưởng, nườm nượp “check-in” suốt bốn mùa trong năm.

Nội dung và thiết kế: Bảo Thoa