Chạy nước rút hồi sinh dòng sông Tô Lịch mộng mơ

Quyết liệt từng giải pháp

Một trong những hạng mục quan trọng đầu tiên trong tổng thể kế hoạch “hồi sinh” dòng sông Tô Lịch là nạo vét bùn đất, loại bỏ nguồn ô nhiễm tích tụ dưới đáy sông. Giai đoạn đầu tiên được triển khai từ đoạn sông dài 5 km, kéo dài từ đường Hoàng Quốc Việt đến Ngã Tư Sở.

Ghi nhận tại hiện trường, trong suốt hơn 2 tháng qua, hàng trăm công nhân Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội đã và đang thực hiện nạo vét tổng thể sông Tô Lịch. Theo ông Bùi Ngọc Uyên - Phó Trưởng phòng Đối ngoại và Truyền thông, Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội, công ty đang sử dụng 4 dây chuyền nạo vét cơ giới với khoảng 17 xe téc kín vận chuyển bùn thải tại khu vực sông Tô Lịch. “Hiện mỗi ngày chúng tôi triển khai 2 ca nạo vét - 1 ca ban ngày và 1 ca ban đêm với số lượng khoảng 40 người/ca (bao gồm cả chỉ huy, kỹ thuật)” - ông Bùi Ngọc Uyên cho hay.

Đơn vị thi công đang khẩn trương xây dựng đập dâng trên sông Tô Lịch.

Hiện nay, khoảng 40.000 tấn bùn đất sẽ được nạo vét tại khu vực này. Theo đại diện Công ty Thoát nước Hà Nội, công việc này được UBND Thành phố giao cho Công ty Thoát nước Hà Nội và yêu cầu phải hoàn thành giai đoạn một trước tháng 4/2025.

Song song với công tác nạo vét ba hạng mục chính cũng đang được triển khai, trong đó thu gom triệt để nước thải của 26 họng xả còn sót lại trong hệ thống chưa thu gom và xây dựng 1 đập dâng tại vị trí gần cầu Quang, Thanh Trì nhằm giữ ổn định mực nước trên sông vào mùa khô. Đây là một phần quan trọng trong hệ thống cải tạo, nhằm đảm bảo khi bổ cập nước sạch vào, không còn nguồn ô nhiễm trực tiếp đổ ra sông.

Theo phân tích của các chuyên gia, khi nước thải đã được dẫn về nhà máy xử lý thì nguồn ô nhiễm còn lại trên sông sẽ rất ít. Đập dâng giữ nước này có ý nghĩa quan trọng, vì nó giúp duy trì mực nước vào mùa khô, đồng thời hỗ trợ phối hợp với đập Thanh Liệt và trạm bơm Yên Sở để phục vụ thoát nước cho Thành phố trong mùa mưa, đặc biệt là công tác thoát lũ cho sông Nhuệ. Các chuyên gia đánh giá đây là giải pháp đa mục tiêu, không chỉ góp phần hồi sinh sông Tô Lịch mà còn tăng cường khả năng quản lý lũ lụt cho khu vực nội đô. Tuy nhiên, để đập dâng hoạt động hiệu quả, nước thải chảy vào sông cần được xử lý triệt để trước. Nếu không, đập dâng có thể vô tình giữ lại chất ô nhiễm, làm tình trạng tồi tệ hơn.

Đặc biệt, để khôi phục dòng chảy tự nhiên và cải thiện chất lượng nước, thành phố Hà Nội đã công bố phương án bổ cập nước từ Hồ Tây và sông Hồng. Cụ thể, Sở Xây dựng được giao nhiệm vụ lấy nước từ Hồ Tây thông qua cửa điều tiết Hồ Tây A và Cống Đõ Mương Thụy Khuê, với thời hạn hoàn thành vào tháng 8/2025. Đồng thời, Sở cũng đang nghiên cứu kỹ lưỡng đề xuất dẫn nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch theo trục đường Võ Chí Công, nhằm đảm bảo nguồn nước bổ sung ổn định và lâu dài.

Khối lượng công việc rất lớn

Dù đạt được nhiều tiến triển, hành trình hồi sinh sông Tô Lịch vẫn đối mặt với không ít thách thức. Theo đó, để đồng bộ với các giải pháp xử lý nước thải và bổ cập nước, thành phố Hà Nội cũng chỉ đạo các địa phương có dòng sông đi qua đẩy mạnh việc chỉnh trang đô thị ven sông. Các quận, huyện dọc hai bên bờ sông đang triển khai chiến dịch vệ sinh môi trường, thu gom rác thải, đất thải và trồng thêm cây xanh để cải thiện cảnh quan. Tuy nhiên, ghi nhận thực tế trong những ngày qua, dọc theo hai bờ mương sông Tô Lịch vẫn còn tình trạng vứt rác, đốt rác gây ô nhiễm môi trường. Thực tế này cho thấy, cùng với các giải pháp được đưa ra việc nâng cao ý thức của người dân trong việc bảo vệ môi trường sông Tô Lịch cũng là một nhiệm vụ quan trọng.

Anh Nguyễn Trung Thành, một người dân sống gần sông Tô Lịch, chia sẻ: “Người dân chúng tôi rất mong chờ ngày sông Tô Lịch được hồi sinh, tuy nhiên chúng tôi thấy nếu chỉ nạo vét, chỉnh trang thôi thì vẫn chưa đủ. Quan trọng là phải nâng cao ý thức người dân nhằm ngăn chặn được việc xả rác, xả nước thải xuống sông. Cần phải có biện pháp mạnh tay hơn nữa để xử lý những trường hợp vi phạm”.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng cho rằng, sông Tô Lịch có tổng chiều dài khoảng 14 km từ hạ lưu cống Hoàng Quốc Việt đến sông Nhuệ, đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu thoát nước cũng như cảnh quan cho thành phố Hà Nội. Trong bối cảnh mùa mưa năm 2025 đang đến với nhiều dự báo khó lường, việc thi công đập dâng trên sông Tô Lịch cũng cần được đẩy nhanh tiến độ hơn nữa nhằm đảm bảo kế hoạch thoát nước mùa mưa được triển khai hiệu quả.

Được biết, từ nay đến tháng 8/2025, thành phố Hà Nội sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị đẩy nhanh tiến độ, hoàn thiện các hạng mục kỹ thuật, đồng thời tiếp thu ý kiến chuyên gia, người dân để điều chỉnh giải pháp phù hợp thực tiễn. Nếu thành công, sông Tô Lịch không chỉ được hồi sinh, mà còn có thể trở thành không gian công cộng xanh, thân thiện với môi trường, góp phần nâng cao chất lượng sống cho người dân và làm đẹp thêm diện mạo đô thị.

Tuấn Dũng