Đổi mới cơ chế phân bổ ngân sách bảo đảm công khai, minh bạch

Tạo điều kiện để địa phương chủ động, sáng tạo

Để hoàn thiện dự thảo trình các cấp có thẩm quyền, mới đây, Bộ Tài chính đã tổ chức hội thảo toàn quốc lấy ý kiến về sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết, sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước là một nhiệm vụ hết sức quan trọng, có ý nghĩa chiến lược đối với việc quản lý, sử dụng tài chính - ngân sách nhà nước của quốc gia, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.

Sau hơn 8 năm thực hiện, Luật Ngân sách nhà nước năm 2015 đã góp phần quan trọng trong việc quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước một cách hiệu quả, minh bạch, có đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, với những thay đổi về kinh tế - xã hội, quốc tế, Luật đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, cần phải được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng phát biểu tại hội thảo.

Với tinh thần này, dự thảo Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) được xây dựng trên quan điểm: thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước; luật hóa những vấn đề đã rõ, phù hợp với thực tiễn; quy định các vấn đề mang tính nguyên tắc, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy định của pháp luật; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo sự chủ động, linh hoạt, nâng cao sự tự chủ của các địa phương theo tinh thần “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương tự chịu trách nhiệm”; kế thừa và phát huy những thành tựu của Luật hiện hành; sửa đổi, bổ sung những quy định không còn phù hợp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Đồng tình với tầm quan trọng của sửa đổi Luật, bà Kristina Buende - Trưởng ban Hợp tác Phái đoàn Liên minh châu Âu (EU) đánh giá việc sửa đổi Luật Ngân sách nhà nước là một bước đi quan trọng để đưa Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới.

Ở mọi quốc gia, luật ngân sách đều được coi là đạo luật cơ bản để phát triển kinh tế, xây dựng hạ tầng cơ sở, thu hút đầu tư nước ngoài. EU tin tưởng rằng, bộ luật được xây dựng với tinh thần đổi mới mạnh mẽ, hiện đại, hoàn chỉnh về pháp lý sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng bền vững, phát triển toàn diện và bao trùm, bà Kristina Buende cho biết.

Tóm tắt một số nội dung sửa đổi tại dự thảo Luật, ông Vũ Đức Hội - Vụ trưởng Vụ Ngân sách nhà nước (Bộ Tài chính) cho hay, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về đổi mới cơ chế phân cấp nguồn thu giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo hướng tăng cường vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương. Đồng thời, tạo điều kiện cho ngân sách địa phương tự chủ, chủ động hơn trong việc huy động, sử dụng nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, dự thảo rà soát, sửa đổi các quy định về phân cấp nhiệm vụ chi ngân sách theo hướng phân định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn của mỗi cấp trong việc sử dụng ngân sách, ưu tiên bố trí nguồn lực cho những nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt là phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Để tăng phân cấp, phân quyền trong lập dự toán và chấp hành ngân sách, dự thảo Luật bổ sung thẩm quyền của Chính phủ trong điều chỉnh dự toán thu, chi của một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương nhưng không làm tăng mức vay, bội chi ngân sách; tăng thẩm quyền cho ủy ban nhân dân các cấp ở địa phương quyết định điều chỉnh dự toán chi ngân sách địa phương, sau đó mới báo cáo lại cấp có thẩm quyền.

Dự thảo cũng rà soát, cắt giảm, đơn giản hóa các thủ tục hành chính, tối ưu hóa quy trình, thủ tục trong công tác lập dự toán, chấp hành, quyết toán ngân sách.

Rút ngắn thời gian tổng hợp, lập, quyết toán ngân sách

Phát biểu tại hội thảo, đại diện Sở Tài chính nhiều địa phương bày tỏ sự thống nhất cao với việc sửa đổi toàn diện Luật Ngân sách nhà nước với nhiều nội dung đổi mới mạnh mẽ. Đặc biệt là các vấn đề như: phân cấp quản lý nguồn thu, nhiệm vụ chi và quan hệ giữa các cấp ngân sách; sửa đổi các nguyên tắc cơ bản về cân đối ngân sách nhà nước, quản lý ngân sách nhà nước; làm rõ một số khái niệm chi đầu tư phát triển, chi trả nợ lãi, trả nợ gốc, quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Trần Văn Mi, dự thảo đã cập nhật, tháo gỡ nhiều vướng mắc của địa phương trong quá trình thực hiện. Chẳng hạn gỡ vướng mắc về tạm ứng quỹ dự trữ tài chính, mở rộng nội dung chi của quỹ dự phòng ngân sách, bỏ việc lập kế hoạch tài chính 3 năm… Qua đó, tạo thuận lợi cho cả cơ quan tài chính và các đơn vị sử dụng ngân sách.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng nêu một số ý kiến đề xuất và kiến nghị giải pháp phù hợp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhằm đảm bảo dự thảo Luật phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển trong tình hình mới.

Đại diện TP. Hồ Chí Minh, Giám đốc Sở Tài chính Lê Huỳnh Mai đề xuất bổ sung quy định cho phép địa phương thực hiện các khoản chi hạ tầng có tính chất liên vùng, mở rộng chính sách hỗ trợ cho các địa phương trong và ngoài nước theo khả năng cân đối của địa phương, giao hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.

Đồng thời, đề xuất hướng dẫn cụ thể về khoản tiết kiệm chi và quy định rõ cơ chế sử dụng khoản tiết kiệm chi để tránh tình trạng cắt giảm chi tiêu không hợp lý hoặc sử dụng không đúng mục đích.

Qua các đề xuất đóng góp, các đại biểu bày tỏ mong muốn dự thảo Luật Ngân sách nhà nước sửa đổi sẽ nhận được sự tán thành cao tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Từ đó, đưa Luật Ngân sách nhà nước trở thành hệ thống quy phạm phục vụ công tác quản lý ngân sách, góp phần ổn định và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giải quyết tốt hơn các vấn đề an sinh xã hội; đảm bảo nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, đối ngoại và xử lý kịp thời những vấn đề phát sinh.

H.Phong