Bảo tồn và phát huy các giá trị di sản qua lễ hội chùa Phúc Sơn
18:51 | 08/04/2025
Gắn liền với công cuộc khai hoang lấn biển cách đây hơn 5 thế kỷ, lễ hội chùa Phúc Sơn là ngày hội truyền thống của người dân xã Hải Trung (huyện Hải Hậu, Nam Định). Đây là ngày hội văn hóa gắn liền với Phật giáo, các tín ngưỡng dân gian bản địa và tưởng nhớ tứ tổ đã khai sáng vùng đất Quần Anh xưa (nay thuộc địa phận huyện Hải Hậu).
Theo “Quần Anh tiểu sử”, vùng đất Hải Hậu được khai khẩn từ năm Hồng Thuận thứ 3 (năm 1511) bởi bốn vị tổ: Trần Vu, Vũ Chi, Hoàng Gia, Phạm Cập. Cùng với việc mở mang đất đai, các vị tổ và chín dòng họ kế nghiệp đã dựng nên những công trình tôn giáo, trong đó có chùa Phúc Sơn - điểm tựa tâm linh của cả vùng.
 |
| Chùa Phúc Sơn (Nam Định) được xây dựng từ năm Tự Đức thứ 12 (năm 1859), tọa lạc trên khu đất cao giữa làng, mặt hướng ra cánh đồng phía Nam, chùa có gian chính thờ Phật, hai bên thờ tứ tổ khai sáng Quần Anh và Mẫu Tứ phủ. Các hiện vật như tượng Phật tam bảo, ngai, khám, bát biểu, đại tự, kiệu võng… vẫn được lưu giữ nguyên vẹn, với nghệ thuật chạm khắc tinh xảo, sơn son thếp vàng rực rỡ. |
 |
| Để tri ân tổ tiên và gìn giữ bản sắc văn hóa, hằng năm vào ngày 9 và 10 tháng 3 Âm lịch, người dân Hải Trung lại nô nức mở hội chùa Phúc Sơn. Phần chính của lễ hội là lễ rước kiệu các vị liệt tổ, các vị thánh được thờ phụng đi quanh làng. Kiệu thường do 4 đến 8 người khiêng, người được chọn khiêng kiệu phải là người trong gia đình gia giáo, nề nếp, được chọn lựa kỹ lưỡng từ các dòng họ trong làng. |
 |
| Lễ rước kiệu khởi hành từ chùa Phúc Sơn, đi một vòng quanh trục đường chính của làng và quay trở lại chùa. Việc rước kiệu mang ý nghĩa các vị thần thánh sẽ đi xem xét và thăm nom làng quê nơi họ bảo hộ, cũng là dịp để "rước Thánh du xuân", vui hội cùng bà con dân làng. |
 |
| Trước khi rước, kiệu sẽ được lắp ráp, đặt các vật thiêng như bát nhang, hoa, quả, lọng,... rồi thực hiện các nghi lễ như tế phụng nghinh (lễ đón thần). Trong quá trình rước, "chui kiệu" là một phong tục truyền thống gắn liền với lễ rước ở nhiều làng quê. Kiệu thường được thiết kế với gầm cao để người dân xếp hàng chui qua, với mong muốn cầu xin phước lành từ thần linh. |
 |
| Lễ hội truyền thống vừa là dịp để người dân giữ gìn bản sắc, phong tục, vừa là dịp để giáo dục thế hệ trẻ về văn hóa của quê hương. Các em nhỏ được tham gia vào đoàn rước, tham gia vào việc làng, từ đó bồi đắp nên trong các em tinh thần trách nhiệm, tình yêu và sự gắn bó với quê hương, đất nước. |
Kim Quyên - Phương Mai
