"Cánh đồng hoang" - Kiệt tác điện ảnh Việt với chi phí chưa đến 300 ngàn đồng

"Cánh đồng hoang" được xem như một "bản hùng ca trữ tình" của điện ảnh Việt Nam. Bộ phim kể về cuộc sống của đôi vợ chồng nông dân Ba Đô (NSND Lâm Tới) và Sáu Xoa (nghệ sĩ Thúy An) cùng đứa con nhỏ sống giữa vùng Đồng Tháp Mười trong thời kỳ chiến tranh. Họ đóng vai trò như những người giữ liên lạc cho quân giải phóng, ngày ngày chèo xuồng theo dõi động tĩnh của máy bay Mỹ.

Nhà phê bình điện ảnh, Tiến sĩ Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam chia sẻ tại "Cine 7 - Ký ức phim Việt".

Tại "Cine 7 - Ký ức phim Việt", Nhà phê bình điện ảnh, Tiến sĩ Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến Phát triển Điện ảnh Việt Nam chia sẻ: "Cánh đồng hoang là một bản hùng ca trữ tình. Như triết lý 'châu chấu đá xe' mà Bác Hồ từng nói, hai vợ chồng anh Ba Đô chỉ có duy nhất một chiếc xuồng nhỏ, sống trong một căn chòi giữa cánh đồng hoang, nhưng hằng ngày đối mặt với những trận càn quét của máy bay địch. Thế nhưng, ở đó vẫn lấp lánh chất trữ tình với cuộc sống hồn hậu, chan hòa với thiên nhiên, tình cảm vợ chồng, gia đình và tình yêu quê hương, đất nước".

Một trong những cảnh quay kinh điển của phim là khi vợ chồng anh Ba Đô cho con vào túi nilon để tránh bom. NSƯT Bằng Phong, người đã cùng cố quay phim NSND Đường Tuấn Ba tạo nên những thước phim ấn tượng này tiết lộ: "Cảnh quay này được tập trước ở trên bờ, chỗ khô để tính cú máy trước, sau đó khi xuống nước thật, quay phim căn máy y hệt và chỉ làm duy nhất một lần, không lặp đi lặp lại. Đây là cảnh quay đặc biệt vì cháu nhỏ lúc ấy mới chỉ khoảng vài tháng tuổi." Đáng nói, em bé trong phim chính là cháu của đạo diễn Hồng Sến.

Một trong những cảnh quay kinh điển của phim là khi vợ chồng anh Ba Đô cho con vào túi nilon để tránh bom.

Ông Dương Minh Hoàng, Phó Chủ nhiệm phim, hồi tưởng về quá trình làm phim đầy khó khăn: "Cả đoàn làm phim phải dầm mình trong ba tháng giữa mùa nước nổi của Đồng Tháp Mười, cứ mưa thì trú, tạnh mưa lại quay tiếp. Ekip làm phim cùng nhau ngủ trong một căn nhà bỏ trống, tối đến trải bạt xuống nằm. Bữa cơm đơn sơ có các chị cấp dưỡng phục vụ".

Hầu hết bối cảnh trong phim đều tận dụng từ thiên nhiên như rừng tràm, ao sen, đầm nước, còn đạo cụ chủ yếu đi mượn. Điều đáng ngạc nhiên là "Cánh đồng hoang" được thực hiện với kinh phí chưa đến 300 ngàn đồng vào thời điểm đó.

TS Ngô Phương Lan bày tỏ sự khâm phục với thế hệ làm phim thời trước: "Đây có thể nói là một thời quá khứ vàng. Trong thời bao cấp, với những nhà làm phim thì được làm phim, được đóng góp đã là điều vinh dự, bởi vậy họ sẵn sàng hy sinh tất cả cho tác phẩm của mình. Điều đó có thể lý giải vì sao với kinh phí hạn hẹp, những nhà làm phim thời ấy vẫn có thể tạo nên một tác phẩm đồ sộ đến vậy".

Dù đã trải qua gần nửa thế kỷ, mỗi khi "Cánh đồng hoang" được chiếu lại, khán giả lại như sống lại thời kỳ kháng chiến hào hùng của dân tộc. Những thước phim quý giá ấy vẫn luôn sống mãi trong lòng người yêu điện ảnh Việt Nam.

Phương Bùi